Tasodifiy hikoya: Qaytar dunyo (kamolov)
Köchani yig'i ovozi larzaga keltirmoqda. Bola ölgan soat ikkiga chiqarishadi: dedi Maxsud Alibekk...davomi

bilmay qoldim.

- Yuring, unga teng bo`lmang... - Madina qo`limdan tortib ketdi, - Uyoqqa qaramang, baqirib-baqrib o`zi ketadi.

- He, onangni emgirlar! -dedim, karidorga kirib to`xtaganimiz hamoni.
- Qo`yovring, ular o`zi shunaqa!
- Tasqaralar... Shu taviyalarga, o`zingni masxara qildirib o`tiribsan-a? -dedim, dakki bergandek, - Kim o`zi ular?
- Klentlarim... -dedi, ayibdordek boshini egib.
- Klent bo`lmay... Hurmatingni qilmasa, umuman hizmat qilma... Eshakka yo`l-yo`l chizganing bilan u zebra bo`bqomaydi, tushundingmi?
- Ho`p... - u kuldi, - Jahliz chiqmasin!
- Seni ustingdan kuladiyu, qanday jahlim chiqmaydi?

U boshini sarak-sarak qilib, kuldi. Uning kulgani ma`nosiga tushunmadim. Birdan o`zimni his qildim. Avvaliga karedorda qanday kepqolganimiz haqida, keyin esa boshqa narsalar haqida o`yladim.

``Tavba... O`zi uch yildan oshganda Madinani topgan bo`lsam, yana qanday vaziyatda! Unga a`qil o`rgatishimchi!``

- Ha, nima? - men ham jilmayib qaradim, shu bilan o`ng`aysiz holatimdan chiqib olish uchun - Nega kulasan? -dedim.
- Ajabo! Sizga so`kinish yarashar ekan...
- Rosdan-a?
- Himm.
- Senga esa kulish yarashadi.

Kulib, hayo bilan ko`zlarini olib qochdi. Shu holatda ozroq turib qoldik.

- Madina.
- Hoo,..

Tepadan tushayotgan, rus millatiga mansub ayolni ko`rdimu, so`zlarimni yo`qotib qo`ydim. Ayol bizga e`tebor bermagandek yonimizdan o`tib ketdi.

- Shu yerda yashaysanmi?
- Himm... Yuring, kivartiramga, - zinaga imlab, - O`zim yolg`iz turaman...

U taklifni juda oddiy aytgani, g`ashimga tegdi.

- Hammani ham uyinga taklif qilaverasanmi?
Birdan qoshlari chimirib ketdi. Bir lahza nafasini ichi yutib qarab turdi.

- So`zlariz og`ir botti... - pichirladi, tez-tez kiprik qoqarkan, ko`zyoshini oqizmaslikka harakat qilib. Qo`limdan ushladida zidan yuqori boshladi. - Yuring...

Zina yarmiga yetganda, to`xtatdim.

- Hafa bo`ldingmi mendan?
- Yo`q. - jilmaydida, ko`zida yiltiragan tomchini tezgina artib oldi, - Sizdan istasam ham hafa bo`lolmayman...

Uning bu so`zlaridan, jo`shqinlanib ketdim. O`zimni ancha dadil his qildim. Lekin baribir yolg`iz ayolni xonasiga kirish odobdan emasligini tushunardim.

- Uyinga kirolmayman...
- Nega?
- Chunki... - tuzukroq gap topolmadim, - Chunki zarur ishim bor...
- Yo`q... -qo`limdan mahkamroq tutdi va jiddiy ohangda, - Bir piyola choy ichmay hech qayerga ketmaysiz... -dedi.
- Kechir... Lekin kirolmayman...

Uning shani haqida o`ylardim.

- Iltimos... - ko`zlari iltijoli boqib, pichirladi. - O`zi endi ko`rishdikku?

Bu qarashlaru, ovozlar sehri oldida hamisha ojiz qolganman, unga ihtiyorimni topshirdimu ortidan yurdim. Ikkinchi qavatga chiqdik.

- Mana, manashu yerda yashayman... - u kaliti bilan eshikni ochdi, - Kiring kiravering, tortinmang...

Ichariga kirdim, xona o`rtacha, ammo juda ozoda va shinam. Xona havosini ham Madinadan keladigan yoqimli ifor tutgan.

- Siz o`tira turing, men gazga choy qo`yvoraman...
- Ho`p...

U shoshib oshxonaga kirib ketdi. Men asta xonga ko`z yugurtirdim. O`rtda stol, stul qo`yilgan. Ustida chiroyli dasturxon guldon bor. O`ng tomonda ikkita shikaf, oynavantligida chinni idishlar va ikki, uch dona yorliqlar, pastida 7, 8 dona sheriy kitoblar qo`yilgan. Yonidagi javonda kiyimlari tursa kerak! Qarshimda haris pardalar ilingan deraza. Deraza yoniga bordim inistitut kaftek ko`rinib turibdi. Tokchada ikki tuvakda gul, nafis yaproqlari mehir bilan qaralgani uchunmi gurgurab ketgan. Berigi tomonda, ozoda choyshoblar solingan, yotoq devoni...

- Madina yolg`iz o`zing turasanmi?
- Yo`q, tez-tez dugonam yotib qoladi. Boshqa vaqtlarda ammamni qizi kelib turadi...

U oshxonada turib javob qaytardi. Devonni yonidagi to`mpichka ustida allaqanday kitob turardi. Asta qo`limga oldim.

``ZEBO MIRZO. ISHQ (sherlari)``

Darvoqey Madina sher yozardi, sheriyat oshuftasi edi.

- Haliyam ijod qilib turibsanmi?
- Yo`q, unchalikmas!
- Nega enadi? Istedoding bor, uni isrof qilma!..

Kitobni varoqladim. Madina o`qiyotgan shekili, qaysidur sahifaga hatcho`p qistiribdi. To`g`ri o`sha sahifani ochdim.

``U ISHQ EDI...

Olis - olis edi osmonim,
Olis - olis orzum edingiz...
Yorug`-yorug` hayollarimdan
Yuragimga kirib keldingiz.``

- Ijodimda mahzunlik ko`payib ketti...
- Hudo hoxlasa, hali hayoting oldinda, yorug` kunlar ham keladi...

U jimib qoldi, men esa, sherga ko`z yugurtib, ichimda o`qishda davom etdim.
``O`tdi bahor,
O`tdi xazo`nlar,
Uzun tunlar ko`z yummay o`tdim.
Kelmasingiz bilsam-da, ammo
Kelasiz deb umidvor kutdim...
Bir men bildim,
bir Xudo bildi,
Unga ne deb sig`inganimni.
Hech kimsaga ayta olmadim
Sizni qanday sog`inganimni!..``

Oshxonadan choynak piyola ko`tarib chiqdi. Uni ko`rib, o`qiyotgan kitobimni yopdimu, joyiga qo`ydim. Bir lahza o`qigan sherim tasiriga tushib jim qoldim.

``Demak shundek sherlar o`qirkanda?``

Sekin unga yaqinlashdim, qanchalar sog`inch azobida qiynalgani, intikib ko`z tashlab qo`yishida namayon.

- Choy damladim... - asta stulga imladi, - Marhamat o`tring...
- Rahmat...

Bir muddat, tilga so`z kelmay, betoqat o`tirdi. So`ng, asta choyni qaytara boshladi.

- Oyizlar yaxshi yurishibdimi?
- Shukur tuzuklar...
- O`zgarib ketibsiz!
- Yaxshimi yo yomon tomonga?
- Albatta yaxshi.
- Sen esa hammo o`sha-o`shasan!
U kuldi:
- Hecham o`zgarmabmanmi?
- Salg`ina o`zgargandursan! Ammo ruhan hammon o`sha Madinasan...

Choydan quyib, tavoze bilan uzatdi.

- Bu yoqlada nimalar qilib yuribsiz?
- O`qiyabman...
- Yaxshiku, siz uchun hursandman...
- O`zingchi, nimalar bilan ovorasan?
- Boya ko`rganizdek, salonda ishlayabman...
- Ishin og`ir ekan...
- Unchalimas!
- Hopam deyaver, agar hamma mijozlaring, anavulardek bo`lsa!
- Ilojim qachna, bu yerni ijarasi ham kam emasda, baribir yaxshimi-yomonmi ishlash kerak...
- Qiynalib qolmayabsanmi?
- Yo`q... - bosh chayqadi, - O`zizdan gapring?
- Nimayam derdim, oddiy talaba hayoti, men ham ijarda turib o`qiyabman...
- Aytgandek, hizmatlarizga yaxshi borib kelvoldizmi?
- Ha, borib keldim... Qaytib kelgach, seni ketib qolganingni eshitdim...
- Hmmm, shunday bo`lib qoldi...
- Ko`p ishlar bo`lib ketibdi... Anovi rahmat o`tib qolibdi...
- Olamdan o`tganlarini keyin eshitdim... - salgina hursunib qo`yarkan, o`rnidan turib, oshxona tomon yurdi, - Yaxshi inson edilar... -deya pichirlab qo`ydi.
- Yaxshi inson degin! -o`rnimdan turib ketdim, - Koshki, bilmasam edi...

Sadirni hotirlaganimiz, suhbatimiz fayzini buzdi, Madinani u haqida iliq fikr aytgani esa, negadur g`ashimga tegdi. Izzatim bitganin tushungandek eshit tomon yurdim.
- Ketasizmi?
- Qaytishim kerak, vazifalarim bor...
- Qayerda turibsiz?
- Shu yaqin atrofda...

Shoshib burchakda taxlangan ko`rpachani oldida, oyog`im tagiga buklab qo`ydi. Bir on uni bu ishiga tajublanib turib qoldim. Ko`rpacha ustiga chiqdiyu,