Tasodifiy hikoya: MUHABBAT SEN CHIROYLISAN SHU SABAB SENI YANA ESGA OLDIM, BU ESA MEN UCHUN HAYOT QONUNIDIR.
Tabiat naqadar go’zal, maftunkor. Kishi qalbini bir lahza bo’lsa-da, har ko’yga soladi. Inson qalbi ...davomi
Tabiat naqadar go’zal, maftunkor. Kishi qalbini bir lahza bo’lsa-da, har ko’yga soladi. Inson qalbi ...davomi
Библиотека | Er xotin munosabatlari | MUHABBAT JILG`ALARI: Biz tanlagan yo`l... (XIII- QISM...)
- Ko`zimga qarab: sizni sevmayman, deb ayt ketaman...
Aytolmasligini bildirib yo`q, deganday bosh chayqadi.
- Yaxshi ko`rasan ammo birga bo`lolmisan-a?
- Hmm!
- Unda minani hohlaysan? - baqirdim.
- Hechnarsa! - deya yig`lab yubordiyu o`zi nari oldi.
- Nima istaysan! Qo`lingni so`ramagunimgacha, yaxshi eding, nega dabdurisdan aynib qolding, tushuntir?
- Baxtli edik, nega unday qildiz?
- Tavba... Visolga umid berolmasang, muhabbat olovida nega yondirding? Nahot mening ozularimni zig`ircha qadri bo`lmasa?
Savolimga javob bermadi, ko`zlarini yerga qadagancha yozlaridan dona-dona yosh oqa boshladi.
- Jonim seni istiroblaringni tushunaman, mayli javob berma, lekin yo`q dema! - asta o`zimga tortib bag`rimga oldim. Yuzini chap ko`ksimga bosdim. - Eshit yuragim dupirini... Sensiz qolishidan qo`rqib, o`z o`rnidan chiqib ketagudek tipirchilayabdi... Rahim qil bu yurakka, ``Yo`q!`` degan so`zing uni bir umirga hasta qiladi... Rozi bo`l, jonim! ``Ha!`` desang, bass... Bu yurak nimalarga qodirligini ko`rasan. Bu yurak biz uchun shunday makon yaratadiki! Bu makonda armon yo`q, dard yo`q, hijron yo`q, mahzunlik yo`q. Bu makanda muhabbat va visol hukmron bo`ladi. Tuyg`ularimiz, shabnam misol tiniq, pokiza hislar og`ushda, yashaydi... ``Ha.`` degin Madinam...
- Qiynamang! -dedi, ingrab.
- Yig`la jonim, ko`nglinni dog`lagan g`uborlarni ko`zyoshlaring yuvib ketsin... - asta sochlaridan siladim, - Yig`layver...
Shu zaylda uzoq vaqt turdik. ``Ha!`` demadi. Asta qo`yib yubordim va undan uzoqlashdim. Cho`ntagimdagi nigoh uzukni oldimda qo`liga tutqazdim.
- Ol buni Madinam... Senga atab olgandim. Taqib olsang roziliging alomati deb bilaman va umrim ohiricha yoninga bo`laman... Taqmasang ham bu senik, chuni sen uchun olganman... Vada beraman, hozir mendan nimani talab qilsang shuni qilaman... Hohla itdek hayda, hohlasang ``Qol!`` deb ayt...
Hamma so`zlarim, yurakdan aytilayotgan qasamim edi. ``Ket!`` desa ketaman, undan hafa bo`lmayman, ammo hech qachon yomiga qaytib kelmayman. ``Qol!`` desa, hech narsaga qaramay yonida qolardim.
Birdan qutichani ochdiyu, uzukni barmog`iga soldi va meni qattiq quchib oldi.
``Hayryat, ollohimga ming shuku!``
Shu ishni salgina kech bajarda, toqatim yetmay, yuragimni kuydurayotgan, olovimda yonib ketgan bo`lardim. Uning jismini quchog`imda his etib, ko`nglim tog` qadar yuksaldi.
- Men qo`rqaman, odamlarni gap-so`zidan... - pichirladi. - Meni deb boshiz egilsa chidolmayman!
- Qo`rqma... Yodimda bo`lsang, bo`lgani! - u asta ko`zlariga qaradim, - Senga vada beraman, hech qachon yuzinga solmayman!
- Men bundan tashvishda emasman... - so`zlarida o`zgacha dadillik sezildi. - Men... Men bokiraman...
- Nima deding? - quloqlarimga ishonmay, so`radim: - Qanaqasiga?
Qo`llarimdan chiqib, ko`zlarini artib olarkan, devonni bir chetiga o`tirdi.
- Hozir aytib beraman, boshidan...
Bir muddat, bu gapdan esankirab qoldim. Keyin uni ishorasi bilan asta yoniga o`tirdim.
- Ayt...
- Uydan ketib qolgandim... - deya gap boshladi, atayin ``Nega!`` demadim. Chunki tafsilotlarini Shodiya aytgan edi. - Ammamlarnikda yashadim. O`zlari katalakdek joyda turadi. Pochcham yilni ko`p qismini tog`da birovni asalarilariga qaraydi, oylasini boqadi. Ammamning ham, ishlari o`lda-jo`lda edi. O`zlarini, uchta farzandlari bor. Men esa ularga ortiqcha boqimanda edim... Bir kuni hayotdan to`yib ketdim. Ohiratimni ham o`ylamay, o`z jonimga qast qildim. Ammo ammam qutqarib qoldi... Ko`p o`tmay, bir inson menga og`iz soldi... Aht qilgan edim, ko`rmi, karmi, nog`ir insonmi kim bo`lsaham o`sha insonga jufti halol bo`lib, xonadonini obod qilishga, uni baxti uchun yashashni niyat qildim. Bir kim kelsa, o`shanga turmushga chiqmoqchi edim. Ammamni uylaridan ketsam, hechkimga yuk bo`lmasam bo`lgani edi, erimni kim bo`lishi ayamyatsiz edi. So`ratgan kishini yoshi kotta ekan, o`z esa hali uylanmagan... Uchrashuvga chiqdik, yaxshi inson bo`lib ko`rindi, rozi bo`ldim. To`y kuni ham juda tez kunda belgilandi. Lekin men ishongan inson, aslida yolg`onchi bo`lib chiqdi. Nigoh o`qish uchun domlani huzuriga kirayotganimizda, notanish ayol kelib qulog`imga shivirladi: e`ringni boshqa xotini bor deb. Aslida meni ogoh etgan ayolning o`zi ham, bo`lajak erimga jazman ekan. Hotinbozga turmushga chiqmasligim kerakligini o`yladim. Ammo to`yni to`xtatishga qo`rqdim, chunki pochcham va ammam meni ko`p bora, bu insonga tegib ketishdan qaytargandi. Men esa ularga quloq solmagan edim, rayim qarab to`yim uchun borlarini men uchun sarf etishayotgan edilar... Lekin baribir oz bo`lsada e`tiroz bildirdim, biroq kech bo`lgandi. Erim g`irrom yo`l bilan bo`lsada, ihtiyorimni olishdi... Odamlar nazlida men uni xotini bo`lsamda, aslida meni bu nigohni tan olmasdim, chunki hamma amallar noto`g`ri bo`lgandi. Keyin biz, qonunan nikohdan o`tmagandik ham... Shunga qaramay unga xotin bo`lishga rozi edim, lekin avval hammasini shariyat va qonunga muofiq bajarishi kerak edi. Chimildiq ostonasida, turib ollohni nomi bilan qasam ichdim. Hamma amalni bajarmasdan turib, qo`lini tekkassa, o`sha kuniyoq bu xonadon o`ligim chiqishini aytdim... Majbur bo`ldi, birinchi kundonoq xonalarimizni boshqa-boshqa qilishga. Shahtimdan qo`rqib, qo`l teqqazmadi, ammo talabimni ham bajarmadi... Bora-bora bunga ko`nikdik, ular doyim: sen go`daksan, senga uylanmasligim kerak edi, der edilar. Ichib olgan kunlari esa, o`zlaridan qo`rqib, umuman uyga kelmas edilar... Rost tillari yomon edi, beyayov so`kardilar, ammo o`zlari yaxshi inson edilar... Olloh rahmatiga olsin! Bo`lgan voqeani hammasi shu...
Madini so`zlarini eshitib, ko`zlarimdan yosh chiqib ketdi. Ko`zyoshlarimni ko`rsatmaslik uchun, uni quchoqlab oldim.
Ichimda tinmay ollohga shukronalar aytardim, shu bilan birga Sadir akani ohiratini so`rab duo qilardim.
- Bokiraligimni, siz bilasiz! Lekin odamlar nazlida men, kimnidur xotini bo`lgan juvonman...
- Odamlarni gapiga etibor bermayman!
- Adashasiz, kimdur yuzizga aytganda suyaklarizgacha zirqirab ketadi...
- Bardoshim yetadi... Sening buloq suvedek, bokira ekanligingni, sen, men, olloh bilsa bo`ldi. Kimgadur isbot qilishimiz, kimnidur ishontirisha majbur emasmiz...
- Oylazdegilarchi?
- Ularga yotig`i bilan o`zim tushuntiraman...
- Tushunishmasachi?
- Bo`ldi bass... Hozir hech narsani o`ylashni istamayman...
Madinaning bokiraligi, hudoyimni menga atadgan inoyati bo`ldi.
* * *
O`sha kuniyoq, qishloqqa jo`nadim. Hammasini oyimga aytib, Madinaga sovchi bo`lib borishlarini so`ramoqchi edim. Nazarimda endi hammasi qil sug`urgandek oson hal bo`ladigandek tuyulardi.
- Ha, bolam tinglikmi? -dedilar, hafta ohiriga yetmay kelganimni ko`rib.
- Ha tinchlik, sizga aytadigan gaplarim bor edi...
- Qulog`im senda o`g`lim...
Qanchalik o`zimga ishonch, tog`dek jasorat bilan kelgan bo`lmay, oyimning bir qarashlaridayoq, salobatlari bosib, tilim aylanmay qoldi. Qanchalik istagim balant bo`lmasin, Madina haqida bir so`z ham aytolmadim.
Aytolmasligini bildirib yo`q, deganday bosh chayqadi.
- Yaxshi ko`rasan ammo birga bo`lolmisan-a?
- Hmm!
- Unda minani hohlaysan? - baqirdim.
- Hechnarsa! - deya yig`lab yubordiyu o`zi nari oldi.
- Nima istaysan! Qo`lingni so`ramagunimgacha, yaxshi eding, nega dabdurisdan aynib qolding, tushuntir?
- Baxtli edik, nega unday qildiz?
- Tavba... Visolga umid berolmasang, muhabbat olovida nega yondirding? Nahot mening ozularimni zig`ircha qadri bo`lmasa?
Savolimga javob bermadi, ko`zlarini yerga qadagancha yozlaridan dona-dona yosh oqa boshladi.
- Jonim seni istiroblaringni tushunaman, mayli javob berma, lekin yo`q dema! - asta o`zimga tortib bag`rimga oldim. Yuzini chap ko`ksimga bosdim. - Eshit yuragim dupirini... Sensiz qolishidan qo`rqib, o`z o`rnidan chiqib ketagudek tipirchilayabdi... Rahim qil bu yurakka, ``Yo`q!`` degan so`zing uni bir umirga hasta qiladi... Rozi bo`l, jonim! ``Ha!`` desang, bass... Bu yurak nimalarga qodirligini ko`rasan. Bu yurak biz uchun shunday makon yaratadiki! Bu makonda armon yo`q, dard yo`q, hijron yo`q, mahzunlik yo`q. Bu makanda muhabbat va visol hukmron bo`ladi. Tuyg`ularimiz, shabnam misol tiniq, pokiza hislar og`ushda, yashaydi... ``Ha.`` degin Madinam...
- Qiynamang! -dedi, ingrab.
- Yig`la jonim, ko`nglinni dog`lagan g`uborlarni ko`zyoshlaring yuvib ketsin... - asta sochlaridan siladim, - Yig`layver...
Shu zaylda uzoq vaqt turdik. ``Ha!`` demadi. Asta qo`yib yubordim va undan uzoqlashdim. Cho`ntagimdagi nigoh uzukni oldimda qo`liga tutqazdim.
- Ol buni Madinam... Senga atab olgandim. Taqib olsang roziliging alomati deb bilaman va umrim ohiricha yoninga bo`laman... Taqmasang ham bu senik, chuni sen uchun olganman... Vada beraman, hozir mendan nimani talab qilsang shuni qilaman... Hohla itdek hayda, hohlasang ``Qol!`` deb ayt...
Hamma so`zlarim, yurakdan aytilayotgan qasamim edi. ``Ket!`` desa ketaman, undan hafa bo`lmayman, ammo hech qachon yomiga qaytib kelmayman. ``Qol!`` desa, hech narsaga qaramay yonida qolardim.
Birdan qutichani ochdiyu, uzukni barmog`iga soldi va meni qattiq quchib oldi.
``Hayryat, ollohimga ming shuku!``
Shu ishni salgina kech bajarda, toqatim yetmay, yuragimni kuydurayotgan, olovimda yonib ketgan bo`lardim. Uning jismini quchog`imda his etib, ko`nglim tog` qadar yuksaldi.
- Men qo`rqaman, odamlarni gap-so`zidan... - pichirladi. - Meni deb boshiz egilsa chidolmayman!
- Qo`rqma... Yodimda bo`lsang, bo`lgani! - u asta ko`zlariga qaradim, - Senga vada beraman, hech qachon yuzinga solmayman!
- Men bundan tashvishda emasman... - so`zlarida o`zgacha dadillik sezildi. - Men... Men bokiraman...
- Nima deding? - quloqlarimga ishonmay, so`radim: - Qanaqasiga?
Qo`llarimdan chiqib, ko`zlarini artib olarkan, devonni bir chetiga o`tirdi.
- Hozir aytib beraman, boshidan...
Bir muddat, bu gapdan esankirab qoldim. Keyin uni ishorasi bilan asta yoniga o`tirdim.
- Ayt...
- Uydan ketib qolgandim... - deya gap boshladi, atayin ``Nega!`` demadim. Chunki tafsilotlarini Shodiya aytgan edi. - Ammamlarnikda yashadim. O`zlari katalakdek joyda turadi. Pochcham yilni ko`p qismini tog`da birovni asalarilariga qaraydi, oylasini boqadi. Ammamning ham, ishlari o`lda-jo`lda edi. O`zlarini, uchta farzandlari bor. Men esa ularga ortiqcha boqimanda edim... Bir kuni hayotdan to`yib ketdim. Ohiratimni ham o`ylamay, o`z jonimga qast qildim. Ammo ammam qutqarib qoldi... Ko`p o`tmay, bir inson menga og`iz soldi... Aht qilgan edim, ko`rmi, karmi, nog`ir insonmi kim bo`lsaham o`sha insonga jufti halol bo`lib, xonadonini obod qilishga, uni baxti uchun yashashni niyat qildim. Bir kim kelsa, o`shanga turmushga chiqmoqchi edim. Ammamni uylaridan ketsam, hechkimga yuk bo`lmasam bo`lgani edi, erimni kim bo`lishi ayamyatsiz edi. So`ratgan kishini yoshi kotta ekan, o`z esa hali uylanmagan... Uchrashuvga chiqdik, yaxshi inson bo`lib ko`rindi, rozi bo`ldim. To`y kuni ham juda tez kunda belgilandi. Lekin men ishongan inson, aslida yolg`onchi bo`lib chiqdi. Nigoh o`qish uchun domlani huzuriga kirayotganimizda, notanish ayol kelib qulog`imga shivirladi: e`ringni boshqa xotini bor deb. Aslida meni ogoh etgan ayolning o`zi ham, bo`lajak erimga jazman ekan. Hotinbozga turmushga chiqmasligim kerakligini o`yladim. Ammo to`yni to`xtatishga qo`rqdim, chunki pochcham va ammam meni ko`p bora, bu insonga tegib ketishdan qaytargandi. Men esa ularga quloq solmagan edim, rayim qarab to`yim uchun borlarini men uchun sarf etishayotgan edilar... Lekin baribir oz bo`lsada e`tiroz bildirdim, biroq kech bo`lgandi. Erim g`irrom yo`l bilan bo`lsada, ihtiyorimni olishdi... Odamlar nazlida men uni xotini bo`lsamda, aslida meni bu nigohni tan olmasdim, chunki hamma amallar noto`g`ri bo`lgandi. Keyin biz, qonunan nikohdan o`tmagandik ham... Shunga qaramay unga xotin bo`lishga rozi edim, lekin avval hammasini shariyat va qonunga muofiq bajarishi kerak edi. Chimildiq ostonasida, turib ollohni nomi bilan qasam ichdim. Hamma amalni bajarmasdan turib, qo`lini tekkassa, o`sha kuniyoq bu xonadon o`ligim chiqishini aytdim... Majbur bo`ldi, birinchi kundonoq xonalarimizni boshqa-boshqa qilishga. Shahtimdan qo`rqib, qo`l teqqazmadi, ammo talabimni ham bajarmadi... Bora-bora bunga ko`nikdik, ular doyim: sen go`daksan, senga uylanmasligim kerak edi, der edilar. Ichib olgan kunlari esa, o`zlaridan qo`rqib, umuman uyga kelmas edilar... Rost tillari yomon edi, beyayov so`kardilar, ammo o`zlari yaxshi inson edilar... Olloh rahmatiga olsin! Bo`lgan voqeani hammasi shu...
Madini so`zlarini eshitib, ko`zlarimdan yosh chiqib ketdi. Ko`zyoshlarimni ko`rsatmaslik uchun, uni quchoqlab oldim.
Ichimda tinmay ollohga shukronalar aytardim, shu bilan birga Sadir akani ohiratini so`rab duo qilardim.
- Bokiraligimni, siz bilasiz! Lekin odamlar nazlida men, kimnidur xotini bo`lgan juvonman...
- Odamlarni gapiga etibor bermayman!
- Adashasiz, kimdur yuzizga aytganda suyaklarizgacha zirqirab ketadi...
- Bardoshim yetadi... Sening buloq suvedek, bokira ekanligingni, sen, men, olloh bilsa bo`ldi. Kimgadur isbot qilishimiz, kimnidur ishontirisha majbur emasmiz...
- Oylazdegilarchi?
- Ularga yotig`i bilan o`zim tushuntiraman...
- Tushunishmasachi?
- Bo`ldi bass... Hozir hech narsani o`ylashni istamayman...
Madinaning bokiraligi, hudoyimni menga atadgan inoyati bo`ldi.
* * *
O`sha kuniyoq, qishloqqa jo`nadim. Hammasini oyimga aytib, Madinaga sovchi bo`lib borishlarini so`ramoqchi edim. Nazarimda endi hammasi qil sug`urgandek oson hal bo`ladigandek tuyulardi.
- Ha, bolam tinglikmi? -dedilar, hafta ohiriga yetmay kelganimni ko`rib.
- Ha tinchlik, sizga aytadigan gaplarim bor edi...
- Qulog`im senda o`g`lim...
Qanchalik o`zimga ishonch, tog`dek jasorat bilan kelgan bo`lmay, oyimning bir qarashlaridayoq, salobatlari bosib, tilim aylanmay qoldi. Qanchalik istagim balant bo`lmasin, Madina haqida bir so`z ham aytolmadim.