Tasodifiy hikoya: rossiada
meni yoshim 22 da bir kun marina digan qiz b.n tanishib qoldim u b.n 1 marta korishdi u galati turar...davomi

anglab turar, tili so'zga aylana qolmasdi. Uyoqdan-buyoqqa jazavaga tushib chopayotgan qishloqdoshlarga hissiz tikilgancha o'tirardi.
Bu orada o't o'chiruvchilar brigadasi ham yetib kelib olovni o'chirish harakatiga tushdi.
Manzura bo'layotgan ishlarga jonsiz nigohlar ko'magida boqardi…
Bir mahal qarshisida o'tirgan Botirga ko'zi tushdi. Shundagina nimalar bo'lganini esladi. Beixtiyor ko'zlari jiqqa yoshga to'lib, alam ichidan otilib chiqib bo'g'ziga tiqildi. O'kirib-o'kirib yig'lashga tutindi. Ammo yig'lay olmadi. Kuchi yetmadi. Qaytadan Botirga boqqancha lablari titragan ko'yi shivirladi:
— Menga nima bo'ldi?
— Uyingni kimdir yoqvoribdi, — dedi Botir sovuqqonlik bilan. — Yaxshiyam men ko'rib qoldim. Yo'qsa, kuyib kul bo'larding. Uxlayotib ham sezmadingmi issiqni?
— Bilmayman, — dedi Manzura yer chizib. — Tushimga… Otam, onam kirishibdi… Ha, ular meni olovga tashlashibdi… «Do'zaxda kuy!», deb baqirishibdi.
— Ha-a, — dedi Botir. — Demak, ota-onang seni ogohlantirishibdi-da! Ha, ular qayg'urishibdi. Bezovta bo'lishibdi. Sendan xavotir olishibdi. Marhumlar hamma narsani oldindan ko'ra olishadi!
— Siz qaerdan kep qoldingiz yarim kechasi?
— Menmi? Paxta punktda ishlayman-ku, bilmasmiding?!. Smenadan kelayotgandim. Qarasam, hovling ichkarisidan qora tutun chiqyapti. Jonim chiqib ketayozdi…
— Yaxshiyam siz borakansiz. Rahmat! Olloh rozi bo'lsin sizdan!..
Shu ko'yi ular ancha o'tirib qolishdi. O't o'chiruvchilar olovni o'chirishdi. Qishloq ahli uy-uyiga tarqala boshladi. Manzura ham ancha o'ziga kelib qolgandi.
Asta o'rnidan turib ketishga chog'landi.
— Kel, seni uyingga… Yo'q, uyingga kirma hozir. Tutun isi sasib yotibdi, kasal bo'p qolasan. Yur biznikiga, singlimning xonasida dam olaverasan!
Manzura uchun shu tobda boshqa yo'l ham yo'q edi.
Botirga itoat qilishga majbur bo'ldi.

* * *

Botirning singlisi Zulxumor o'zidan uch yosh kichik. Juda mehribon va xushmuomala qiz.
Manzura kirib kelgandanoq, boshiga ne ishlar tushganini eshitgani uchunmi, o'tidan kirib kulidan chiqa boshladi. Oldiga dasturxon yozdi, yangi qaymoq olib kelib dasturxonga qo'ydi. Manzura bu mulozamatlar sababchisi Botir ekanini juda yaxshi ilg'ab turardi. Qishloq qizlari shunaqa bo'lishadi. Akasi kimgadir ko'ngil qo'yganidan xabar topsa, tamom, shu qizni bo'lg'usi kennoyisi sifatida qabul qila boshlashadi. Bu qizga alohida mehr ko'rsatishadi, qosh-qabog'iga termulishadi. Xushomadga to'n kiydirib tashlashadi.
— Opajon, qaymoqdan tatib ko'ring, — dedi Zulxumor Manzuraga mehr bilan boqib. — Kechqurun separatordan chiqargandim. Tashvish chekmang, opa, joningiz omon qolibdi-ku!..
Ular yarim soatcha gaplashib o'tirishdi. Botirning onasi xijolatga qo'ymaslik uchun atayin kirmadi shekilli, hovlida tovushi quloqqa chalinmadi.
Manzuraning shu mahalda ovqat yeydigan siyohi yo'q edi. Yuzi, bo'ynidagi yengil jarohatlar jizillab og'riq bera boshlagach, Zulxumordan malham so'rab oldi va o'sha jarohatlarga surib chiqdi. Hiyla yengil tortgandek bo'ldi.
U ko'zlarini yumdi deguncha alanga olib yonayotgan uyi tasavvurida gavdalanar, tushida ko'rganlari xayol-u vujudini kemirib borardi. Shunday ahvolda ham o'z xayollariga o'rin topa oldi. Botirning tepasida girgitton bo'lgani, sal qursa Manzuraga qo'shilib yig'lagudek chamasi borligini yodga oldi. Uni yodga oldi-yu, o'zidan nafratlanib ketdi. To'ydagi shirakayf erkaklarga qochirimli kulgilar, harakatlar hadya etgandagi holatini ko'z oldiga keltirdi.
«Botir, nega o'zingni baxtsizlikka qarab boshlayapsan? — o'ylardi u karavotda yotgancha deraza orqali tungi osmonga boqib. — Mening kimligimni bilib turibsan-ku axir! Nima uchun o'zingni qiynayverasan? Qishloqda olaman desang jon deb turgan qancha qiz bor. Ular men kabi ko'cha ko'rib qo'ygan emas. Begona erkakka suzilishmaydi. Pul uchun tanasini garovga qo'yishmaydi. Aqlingni yig', men senga sirayam munosib emasman…»
Shunday derdi-yu, Botirning qiyofasi xayolida gavdalandi deguncha yurak-yuragi ezila boshlardi. Qalbining allaqaerida miltillagan uchqun ko'zga tashlanib, alanga olish ilinjida porillab-porillab qo'yardi. Har porillaganda, Manzuraning ko'ksi entikib-entikib ketardi. Lekin Manzura bu holatni muhabbatga yo'yishni xohlamasdi. Qo'rqardi. Go'yo muhabbatga yo'ysa-da, Botirga izn bersa, bir begunoh yigitni abadul abad baxtsiz qilib qo'yadiganga o'xshardi.
«Yo'q, Botir, men sening muhabbatingni qabul qila olmayman, — o'ylashda davom etdi Manzura. — Sen judayam beg'ubor yigitsan. Ko'rkamsan, bo'yi-basting ham hech qaysi Alpomishdan kam emas. Shunday yigitni men kabi yallachi o'ziga mahram etib saylay olmaydi. Xudoning g'azabi keladi. Chunki mendaylar shayton malaylariga o'xshashadi. Shaytongina ularni yo'lga boshlaydi, pul degan mahluqni yuz karra yorqinroq jilolantirib ko'zlarimizni kuydiradi. Biz bo'lsak, uning qo'lidagi o'sha jirkanch pullar sari talpinaveramiz. Ammo iblis hadeganda bu pullarni qo'limizga tutqaza qolmaydi. Shart qo'yadi. Bu shartlar esa nomusga, hayoga, uyat-u odamiylik, muslimalikka butkul yot harakatlardan iborat. Biz yallachilar azbaroyi nafsimiz qo'zg'alganidan barchasiga rozi bo'lamiz. Nimaiki shart bo'lsa, bajonidil ado etamiz…
Ko'rdingmi, Botir? Men o'shandaylar toifasidan bo'laman. Meni desang baloga qolasan. Umringning oxirigacha azobda, qiynoqda o'tasan. Hech bir yupanch, iltijo senga yordam bera olmaydi, xotirjam torttirmaydi. El-yurt oldida yuzing shuvut bo'ladi. O'rtoqlaring qarshisida qadding egiladi. Shuning uchun voz kech mendan. Bugungi yaxshiligingni hech qachon unutmayman. Qanday unutay? O'zim ham seni ko'rdim deguncha xuddi do'zax o'tida kuya boshlayman. Yuraklarim ezilib ketadi. Dod deb yig'lagim, dunyoni boshimga ko'tarib hayqirgim keladi. Menga sendek yigitga munosib bo'lib tug'ilmaganim juda-juda alam qiladi. Nima qilay? Orzularimdan, niyatlarimdan voz kecha olmayman. Onamning, otamning ruhiga so'z berganman. Ularning ruhini o'rtaga qo'yib qasam ichganman. Albatta mashhur raqqosa bo'lishni ko'nglimga tukkanman… Kechir… Kechir…»

* * *

Mana, nihoyat tong ham otdi. Zulxumor juda erta turgan ekan. Botirning onasi Xolnisa opa Manzura bilan ko'risharkan, bir muddat uni qo'yib yubormadi. Unsiz, yelkalari bilinar-bilinmas silkinib yig'ladi. Xayolidan nelar o'tdi, xudoning o'zi bildi. So'ngra darrov o'zini qo'lga olib Manzurani so'riga boshladi. Zulxumor tok ostidagi so'riga chiroyli qilib dasturxon tuzabdi.
— Yo'q, xola, — dedi Manzura qovoq uyib. — Uyimga bormasam bo'lmaydi. Ishoning, hozir tomog'imdan ovqat o'tmaydi. Ota-onam rahmatlilardan qolgan uy qay ahvolda ekanini o'z ko'zim bilan ko'rmasam bo'lmaydi.
— Bilasanmi, — dedi Xolnisa opa Manzurani qo'yib yuborgisi kelmay. — Botir azonda ko'chaga chiqib aniqlabdi kim uyingga o't qo'yganini.
— Nima? K-kimdir o't qo'yibdimi?
— Ie, qiziqchimisan? O'zidan o'zi yonib ketmaydi-ku hayhotday hovli. Buni ammang Bozorgul qipti. Hamma eshitib bo'lganmish. Mahalla Bozorgulni melisaga topshirvorish kerak deyapti… Yo'q, qizim, yolg'iz o'zingni qo'yvorolmayman. Ana, Botir birga boradi. O'sha yerda ko'z-quloq