Tasodifiy hikoya: Ayb kimda? (tanlov uchun) (kamolov)
Hurmatli saytdoshlar. Asabi bo'shlar va tasirchanlarga hikoyani o'qimaslikni tavsiya qilaman. -...davomi

yurishardi. Hojatxonaga berkinib olgancha avval kiyimlarimni tartibga keltirdim, vannaxonadan ehtiyot shart yap-yangi ustara ham topib olgan edim. O'sha bilan soqolimni qirtishladim. Harqalay, harbiy komissariat! Ko'ribsizki, hojatxonadan toza, odambashara ahvolda tashqariga chiqdim. Eng quvonarlisi, meni hech kim payqamadi. Yo payqashsa ham e'tibor qilishmadi.
Yo'lak bo'ylab bordim-da, duch kelgan birinchi eshikni ochdim. Ichkarida bir ayol o'tirardi.
— Kechirasiz, — dedim unga muloyim ohangda. — Sizda bittagina toza qog'oz topilmaydimi? Yana bitta. Rahmat.
Ortga qaytdim.
Qarang, tuzilishim xuddi shu yerda ishlaydigan odamnikiga o'xshabdi shekilli, bir yigitcha kelib so'rab qoldi.
— O'n ikkinchi kabinet qaerda?
— Qani, chaqiruv qog'ozini bering! — sovuqqonlik bilan uning qo'lidan qog'ozni oldim men. — Siz soat o'n birda kelishingiz lozim edi-ku! Nima qilib yuribsiz shu paytgacha?
— Ulgurmadim. — o'zini oqlay boshladi yigitcha. — Tramvay…
— Bu oxirgisi bo'lsin! — ogohlantirdim men. — Endi ikkinchi qavatga ko'tarilib, yo'lak oxiriga borasiz.
Xullas, kun yarimlaguncha o'zimni harbiy komissariat xodimi qilib ko'rsatgan holda ikki-uchta kerakli hujjatlarni qo'lga kiritdim. Ana endi ko'rinishimni o'zgartirmasam bo'lmaydi. Kursdagi grim darslarini yodga olgan holda o'zimga oro bera boshladim. Ko'z ochib yumguncha yuz ko'rinishim qo'limdagi hujjatlardan birida kulib turgan baqaloqnikiga o'xshadi qo'ydi.
Ammo… Shaharda kutilmaganda o'zimga tanish bo'lgan o'sha serjantni ko'rib qolsam bo'ladimi… Jon-ponim chiqib ketayozdi. Jinoyatchilar orasida o'tirganimdagi qo'rquvlar yana qaytalangandek, tizzalarim titrab, tilim aylanmay qoldi.
— Siz nega bir joyda turib qoldingiz? — Men serjantning ovozidangina o'zimga keldim. — O'ting, odamlarga xalal bermang!
Sekin-sekin qadam tashlab perron tomon keta boshladim. Xayolimda esa, go'yo hozir-hozir serjant tanib qoladi-yu, orqamdan yetib kelib qaytadan kameraga tiqadigandek edi.
Xayriyat, kelmadi. Tinchgina perronga yetib oldim. Bu yerda meni notanish joylarga olib ketuvchi poezd shay turardi. U yerda esa, shubhasiz, yangi ish, yangi tanishlar, do'stlar, dushmanlar orttirishim aniq.
Ortga o'girilishga qo'rqib past ovozda shivirlab qo'ydim:
— Alvido o'tmish! Alvido yoshlik! Mening poezdim hozir ketadi. O'n besh daqiqadan keyin ketadi. Alvido militsiya!
Keyin poezdga chiqdim. Oynalari terlab ketgan vagondan tashqarini tomosha qila boshladim…
Nihoyat poezd joyidan jildi. Men yanada xotirjam tortdim. Xayolan xudoga shukr qildim…
Atrofim to'la odam. Biroq hech kimni sirlarimga sherik qila olmayman. Bu jangda yolg'iz mengina jangchiman. Shunga qaramay, faqat men yutishim va yutishim lozim.
Og'ir xo'rsinib oyna yonidan nari ketdim.
— Chida, yigit! — dedim o'zimga o'zim. — O'zingni qo'lga ol! Hammasini boshidan boshlash payti yetdi.
Sekin kupe eshigini ochdim. Va kimsasiz kupe ichkarisini bir muddat ko'zdan kechirib olgach, o'zimga o'zim ohista shivirladim:
— Salom! Siz qaerga? Keling, tanishaylik!

IKKINChI YoZUV
YaNGI AYLANA BO'YLAB

Men birinchi imtihondan o'tolmadim deb xayol qilgandim. Yo'q, qismga yetib kelganimdan keyin meni iliq kutib olishdi. Harqalay, kamchiliklarim bo'lsa ham baribir ko'rsatkichlarim yomon emasligini aniqladim. Chunki, men talab qilingan narsalarning barchasini qo'lga kiritgandim. Buni o'zim ham yaxshi bilardim.
To'g'ri, komandirlarning ba'zilari ola qarash ham qilishdi. Bu hoynahoy meni vahimaga solish, hayajonlanishga majburlash bo'lsa kerak deb o'yladim. Tavakkal so'nggi kabinetga kirdim. Xayriyat, u yerdagilar meni navbatdagi imtihon bo'ladigan joyga olib ketishdi…
Eshik. Yana eshik. Yo'lak. Vestibyul. Elektron tablo. Vaqt 14. 37. 16.
O'ttiz soniyalik sukunat. Hozir meni kuzatishyapti. Elektron asboblar orqali kamerani teshib yuborgudek bo'lishyapti. Vaqtni teshib yuborgudek bo'lishayapti. Agar olti soniya kech qolinsayam jarima ball to'planadi. O'n soniya esa, sanksiya degani. Bir daqiqa kechikilsa, o'z-o'zidan haydalasiz.
— Kirishingiz mumkin!
Yo'lak. Maxsus tekshiruv hududi.
— Kursant Zevas, kod raqami 24 SJ yetib keldi!
— O'ting!
Uyog'ida eshiklariga turli notanish raqamlar yozib tashlangan uzun yo'lak. Bu eshiklarning mayin tutqichlarida qandaydir yoqimsiz, qo'rqituvchi nimadir bor. Ularga ko'z ham o'rgana olmaydi.
Yigirma qadam. So'ngra kirish lozim bo'lgan eshik ro'parasida to'xtaysiz. Kutasiz. Qaerdadir, yo'lak oxirida ko'rinmas navbatchi dars jadvalini tuzib chiqadi. So'ngra kodlarni tekshirib, qandaydir tugmachalarni bosadi. Eshik ochiladi.
— Kiring!
O'quv xonasida jihozlar ham, deraza ham yo'q. Devorlarga katta ekranlar o'rnatilgan. Men ana shu yerda qimirlamasdan, ekranlarga tikilgancha bir, yoki ikki kun o'tirishim shart. Nega? Dushman qurshab olgan taqdirda ham xuddi g'oyib bo'lgan odam kabi o'zimni tutishga o'rganish uchun.
Polga o'tiraman-da, oyoqlarimni ko'ksimga olib kelaman. Bu mashg'ulot kamroq joyni band qilish maqsadida amalga oshiriladi. Qo'l-oyoqlarimni qimirlatib gavdamni qulay holatga keltiraman. Bo'shashaman. Qotaman. Bu aytishga oson. Qotib qolish juda mushkul. Ko'p mashqlar evazigagina ko'nikiladi.
Ko'p bor men o'rmalab yuruvchi qumursqalarni kuzatdim. Ularning atrofida pashshalar bemalol uchib yurishardi. Shu payt qumursqa bir zarb bilan pashshani tutadi. Ko'ribsizki, hozirgina parvoz qilayotgan pashsha qumursqaning og'zida paydo bo'ladi. Eh, men ham shunday hujumkorlikka o'rgansaydim!..
Ekranlarni kuzata boshlayman. Bu mushaklar ortiqcha harakat qilmasligi uchun qo'shimcha dars hisoblanadi.
Bir, ikki, uch soat shu taxlit o'tiraman. To'satdan ekranda geometrik shakllar hosil bo'ladi. Shakllar ichidan o'z shaklimni topishim lozim. Ana, meniki cho'ziq uchburchak. U istalgan mahal, istalgan ekranda namoyon bo'lishi mumkin. Men uni o'z vaqtida anglay olishim zarur. Qancha ko'p anglay olmasam, shuncha o'zimga yomon.
O'ngdagi ekranda — bor. Chapdagida — bor. Yana. Ro'paramda. Chapda. O'ngda. Bu mashg'ulot boshni uyoq-buyoqqa burmasdan, faqat ko'z yordamida bajariladi.
Oqibatda mushaklarim qotib qoldi. Oyoqlarimdagi barmoqlar uvisha boshladi. Belimda og'riq turdi. Miyamda bo'lmag'ur xayollar charx ura boshladi.
Balki xato qilgandirman qaerdadir? Nahotki, birinchi o'qishda hech narsaga o'rgana olmagan bo'lsam? Nahotki, o'shanda ko'ksi to'la ordenlar bilan o'tirgan polkovnik behuda meni maqtagan bo'lsa?
— Zo'r! — degandi u mening shaxsiy delomni varaqlayotib. — Kursingizda natijalar zo'r ekan!
Balki, o'shanda faxrlanishga haq bo'lgandirman? Garchi o'shanda otishmalar, qochish, jinoyatchilar to'dasi orasidagi hayotim tufayli baholarimni biroz pasaytirgan bo'lsam-da, keyinchalik xatolarimni to'g'riladim-ku!.. O'zimning kim ekanimni, nimalarga qodir ekanimni isbotlay oldim-ku!..
— O'h-ho', ichki ishlar vazirligi nomidan tashakkurnoma ham olgan ekansiz-ku! — kuldi polkovnik. — Xavfli jinoyatchilar to'dasini qo'lga olishda ishtirokingiz uchun. Yaxshi. Endi sizga bir gapni aytay. Hali hammasi oldinda. Qarangki, kursingizdagilar ichidan faqat