Tasodifiy hikoya: Döst, beshovlon
Yozning en qaynoq kunlarining birida, döstlar kelishgan holda toqqa, dam olishga chiqishga qaror qil...davomi

sonini chimchilab qo'ydi-yu, Vadimning ketidan tashqariga o'zini urdi…
***

Ular chiqib qolgan yo'l aynan dovon orqali Toshkentga ketarkan. O'n daqiqa deganda o'tkinchi mashinani to'xtatib Toshkentga jo'nashdi…
Vadim bu qadar oson qutulishni tasavvur qilmagandi. Ich-ichidan sevinib yonida o'tirgan Ruxsoraga o'g'rincha qarab-qarab qo'ydi…
U boshini o'rindiqqa qo'ygan ko'yi indamay ketib borardi.
Buzuqi haromi-ey, — ko'nglidan o'tkazdi Vadim. — Pul desa, otasiniyam sotadiganlar xilidan ekan… Olasan pulni…
Mashina dovonga yaqinlashib yuqoriga ko'tarilib borardi. Beixtiyor Vadimning niyati buzildi. Yonidagi sumkadan haydovchiga ham, Ruxsoraga ham sezdirmagan holda vintovkani chiqardi va o'qlangan-o'qlanmaganini tekshirib ko'rdi. Hammasi joyida. Hozir… Yerosti yo'liga kirsa hisob. Bu isqirtga ko'rsatib qo'yadi…
Yo'q, mashina yerosti yo'ligacha yetib borolmadi. Vadimning sabri chidamadi. Vintovkani qaytadan qo'liga olib haydovchining boshiga tiradi.
— To'xtat mashinani!..
Haydovchi kutmaganmi, qattiq tormoz berdi. O'zi esa, hatto nafas olishga-da qo'rqib jim o'tirardi.
— Nima bo'ldi? — Ruxsora ko'zini ochib atrofga alangladi. — Voy, nima qilmoqchisiz?
— Tashqariga chiq!.. — Ruxsoraga buyurdi Vadim. — Bo'l tez!..
— Xo'p, xo'p!.. Voy Xudoyim!..
Ruxsora itoatkorona eshikni ochib tashqariga chiqdi.
— Sen qimirlamay o'tir! — dedi Vadim haydovchining boshidan vintovkani olib tashqariga — Ruxsora tomonga to'g'rilarkan. — Qimirlasang, o'lasan!..
Shundan so'ng o'zi ham tashqariga chiqdi. Ruxsora ikki metrlar narida qotib turar, nimalar bo'layotganini hamon fahmlay olmasdi.
— Oldinga qarab yur! — dedi Vadim. — Bo'l tez!..
Ruxsora indamay oldinga yura boshladi. Vadim vintovkani unga to'g'rilarkan, kutilmaganda tepkini bosdi. Varanglab chiqqan o'q Ruxsorani yerga qulatdi…
Ammo… Shu mahal yana bir kutilmagan hodisa yuz berdi…
Haydovchi Samad akaga qarashli odam bo'lib, maxsus yollangan edi. Qo'liga to'pponchasini oldi-da, bildirmasdan yaqinlashib kelib, Vadimning boshiga tiradi.
— Akasi, o'lim bilan ko'-o'p olishding! Charchagandirsan-a?.. Qara, shunday Samad aka seni tirik qoldirmoqchiydi. Afsuski, yana qovun tushirding… Nimayam qila olardim. Buyruqni bajarmasam bo'lmaydi…
To'pponcha ishga tushdi. Vadim qoniga bo'yalib yerga yiqilgandan keyin ham haydovchi ko'ksini mo'ljallab otdi. So'ngra yurak urishini har ehtimolga qarshi tekshirib ko'rdi. Hammasi joyida. Sotqin jon beribdi…
— Bundaylarning murdasi qabristonniyam bulg'aydi. — dedi haydovchi ikkala murdani ko'tarib mashina yukxonasiga ortarkan. — Qani, toy bola, hoy Valijon, tush endi yukxonadan, bo'tam!.. Kel, yaxshisi ularni daryoga oqizib yubora qolay!.. Qara-ya, yaxshiyam anavi o'ris haromining tarbiyasini olib qo'ymading! Bo'lmasa, senam bir kun kelib mana shunday o'lim toparding… Xudo asrasin!..
Bolakay garchi murdalarni ko'rib qo'rqib ketgan bo'lsa-da, haydovchiga bildirmas, mashina oynasiga boshini qo'ygancha jim o'tirardi…
Mashina joyidan qo'zg'olgach, qaerdadir boyqushning xunuk tovushi eshitildi. Qaysidir daraxtdagi qushlar bezovtalanib o'zlarini shoxdan-shoxga ura boshlashdi…
Hayot davom etardi.

***
Haydovchi mashinani to'g'ri tog' cho'qqisiga haydadi.
Qorong'i tun. Onda-sonda qarama-qarshi tomondan kelayotgan mashinalarning chirog'i ko'z ochishga qo'ymaydi. Ochiq oynadan tog'ning muzdek shabadasi yuzlarga urilib, etni junjiktiradi…
Mashina tobora yuqoriga ko'tarilib boraverdi. Valining hamon yuragi bezovta urar, boyagi ko'rganlari ko'z o'ngida betinim aylanib, ko'nglida dahshatli qo'rquv uyg'ota borardi. Ammo xotirjamgina rulni boshqarib ketayotgan haydovchi amakiga bir so'z aytishga hayiqardi. Chunki yonida quroli borligini, hozir biror ortiqcha so'z aytib qo'ysa, otib tashlashini o'ylab tilini tishlardi…
— Mening ismim To'ravoy, — kutilmaganda jimlikni buzdi haydovchi. — To'ra amaki deb chaqiraver!.. Menga qara, nega indamaysan?..
Ana shu so'z hammasini alg'ov-dalg'ov qilib yubordi…
Mashinaning motori to'satdan o'chib qoldi. To'ravoy aka shosha-pisha tormozni bosdi. Afsuski, shu mahalda tormoz ham ishlamadi.
Mashina orqaga o'qday uchib keta boshladi…
Bunday vaziyatlarda hech bir kuch mashinani to'xtatib qololmasdi…
— Sakra!.. — baqirdi To'ravoy aka. — Bolakay, sakra!.. Men mashinani toqqa borib uraman, sakra dedim senga!..
Vali nima qilishni bilmasdi…
Jonholatda eshikka yopishib ochmoqchi bo'ldi. Lekin kuchli shamol eshik ochishga qo'ymadi…
To'ravoy aka kuch bilan rulni burib mashinani toqqa yo'naltirdi…
Nihoyat mashina toqqa borib urildi… Urildi-yu, ag'anab, yo'l chetiga qo'yilgan beton to'siqlardan ham oshib, pastga — jarlik qa'riga sho'ng'idi…
***
— Ana, o'ziga kelyapti! O'ziga kelyapti!..
Valining qulog'iga allakimlarning shivir-shiviri kirardi-yu, o'zini o'nglab, ko'zlarini ocholmasdi… Ko'z ochishga qandaydir oppoq pardasimon to'siqlar xalal berardi. Xuddi hozir ko'zlarini ochsa, ko'r bo'lib qoladigandek tuyulardi…
— Ko'zlaringni och, bolajon!.. — deya turta boshladi kimdir. — Qani, shoshilmasdan, ohista ochgin-chi ko'zlaringni!..
So'nggi bor shu gaplarni eshita oldi xolos. To'satdan boshi aylanib qusgisi keldi. O'qchib-o'qchib yubordi. Lekin hech narsa tushmadi…
Boshi esa, aylanaverdi. Qaerlargadir osmonlarga chiqib tushdi. Uy teskarisiga aylanib yuragi hapriqib-hapriqib ketdi…
So'ngra hammasi joyiga tushdi. Shundoq ro'parasida otasi paydo bo'ldi. G'irt mast holda. Oyoqda zo'rg'a turardi-yu, nuqul Valining boshini silash uchun qo'l cho'zardi. Biroq yeta olmasdi. Qalqib ketaverardi…
— Yo'qol! — deya qichqirdi Vali yig'lab. — Senlarni ko'rishga ko'zim yo'q!.. Meni tashlab ketgansanlar!.. Yetimxonaga tashlab ketgansanlar!.. Yo'qol!..
— Bolakay, o'zingni bos!.. — yana kimdir boshini ushlab siltay boshladi. — Hammasi ortda qoldi, jonim!.. Sen ko'zlaringni ochgin!.. Ocha qolgin!..
Vali qo'rqa-pisa ko'zlarini ochdi. Tepasida oq xalat kiygan ko'hlikkina ayol turar, ko'zlari to'la yosh edi.
— Voy, Xudoyim, xayriyat, ko'zlaring ochildi!.. — dedi ayol yig'lab. — Qo'rqma, sen kasalxonadasan!.. Xudo xohlasa, tez kunda tuzalib ketasan!..
Vali nimadir demoqchi bo'ldi. Og'zini ocholmadi. Buning ustiga oyoqlari shu qadar qattiq og'rirdiki, chidab turishning iloji yo'q edi…
Birpas yotgandan so'ng yana ko'ngli behuzur bo'la boshladi. Yonboshiga ag'darilmoqchi bo'ldi. Kuchi yetmadi. Yaxshiki, vrach ayol tepasida edi. Darrov qo'ltig'idan olib ohista yonboshiga ag'darib qo'ydi.
— Ih-h!.. Oyoqlari-im!.. — deya beixtiyor qichqira boshladi Vali. — Ih-h!..
— Sabr qil, bolajonim, sabr qil!.. Hozir ukol qildirib qo'yaman! Uxlaysan!..
***
Shu ko'yi uch kun yotdi. Ko'ngil aynishi to'xtagan bo'lsa-da, oyoqlari hamon azob berardi. Ertalabki tekshiruvlardan so'ng vrach ayol yana tepasiga kelib o'tirdi. Birpas achinib tikilib qoldi. Hamshiraga nimalardir deb pichirladi. Vali nima deganini anglay olmadi. Og'riq azobi sabab qulog'iga hech narsa kirmasdi…
Vrach o'zi turib ukol qildirgach, hamshirani olib tashqariga chiqdi.
— Bilasizmi, — dedi u hamshiraga. — Bu bolaning hech kimi