Tasodifiy hikoya: Talabalik yillarim
Talabalik yilarim! Jamshit bugun odatdagidek kechro chiqdi öqishtan...darslari 2,smena bölgani uchun...davomi

yo'qqa o'xshaydi. Oyoqlarini kesib tashlamasak bo'lmaydi. Ezilib ketgan. Agar shu taxlit yotaversa, o'lib qoladi bechora… Boring, tez markaziy kasalxonaga qo'ng'iroq qilib mutaxassis chaqiring!.. Ungacha men boladan so'rab turaman!..
Hamshira ketgach, u palataga qaytib kirdi. Vali uyquga ketib ulgurmagan ekan.
Sekin kelib karavotning bir chetiga cho'kdi.
— Valijon, opoqmisan endi? — so'radi muloyimlik bilan. — Oyoqlaring sal qo'yvordimi?
Vali unga javoban boshini qimirlatib qo'ydi.
— Menga qara, sen o'g'il bolasan, to'g'rimi? — gapni uzoqdan boshladi vrach. — O'g'il bola hamma narsaga chidashini bilasan-a?
Vali yana boshini qimirlatdi.
— Juda yaxshi… Bilasanmi, oyoqlaringni… Kesib tashlamasa bo'lmaydi… Operatsiyaga chiday olasanmi?..
O'n ikki yashar bola oyoq kesish nimaligini qaerdan tushunsin?.. Umuman, u hozir bu taxlit mulohazalarni miyasidan kechiradigan ahvolda emasdi. Shunchaki… Boshini qimirlatib qo'ya qoldi…
— Jon bolam, ayt, — davom etdi vrach. — Biror qarindosh-urug'ing bormi? Bo'lsa aytsang, men o'zim toptirib kelardim…
Vali indamay boshi bilan “yo'q” ishorasini qildi…
Beixtiyor ko'zlari yoshlanib labini tishladi.
— Mayli, mayli, xafa bo'lma! — uni yupata boshladi vrach. — Biz bormiz-ku!.. Seni yolg'izlatib qo'ymasmiz… Faqat yig'lama!.. Yuragimni ezma!.. Biror nima yeging kelyaptimi?.. Kabob opkeberishsinmi?..
Bu gaplar albatta ko'ngil ko'tarish uchungina aytilgan edi. Chunki vrach hozirgi vaziyatlarda Valiga parhezli ovqatdan boshqasi mumkin emasligini bilardi…
Qaradiki, bola ukol ta'sirida ko'zlarini yumib uyquga keta boshladi. Vrach asta o'rnidan qo'zg'olib uning ustini to'shak bilan yopdi-da, oyoq uchida tashqariga chiqib ketdi…
***

Operatsiya muvaffaqiyatli o'tdi. Valiga qo'rqib ketmasligi uchun avvaldan narkoz berib uxlatib qo'yishgandi…
Afsuski, oradan to'rt-besh soatlar o'tib u ikki oyog'idan ayrilgan holda operatsiya stolidan olinib, palataga yotqizildi…
Endi unga bir-ikki haftagacha qimirlash mumkin emasdi…
Oradan yigirma kuncha vaqt o'tdi. Valining oyoqlari bitish pallasiga kira boshladi. Ko'ngli ham aynimay qo'ydi.
Faqat… Oyoqlarini uzatib yotgisi kelaverardi. Ammo tizzadan balandigina qolgan. Bir qarich oyoqni qaergacha ham uzatardi?!.
Bola joni og'riganidan emas, oyoqlarini yo'qotib qo'yganidan o'ksib qur-qur yig'lab oladigan odat chiqardi. Tez-tez tushida mashinadan yiqilib tushadigan, orqasidan kimlardir miltiq otadigan bo'ldi…
Shunday paytlarda sal bo'lmasa o'rnidan sapchib ketardi. Biroq qimirlashga imkon yo'q. Uyqu orasida yiqilib tushmasligi uchun kechasi ikki qo'lini karavot chetiga bog'lab qo'yishardi…
— Men endi… Yura olmaymanmi, xola? — bir kuni kutilmaganda so'rab qoldi u vrachdan. — Doim shunday yotaveramanmi endi?..
— Nega unday deysan, asalim? — deya uni yupatgan bo'ldi vrach ayol. — Senga judayam chiroyli, yumshoq aravacha olib berishadi. Men kattalarga aytdim. Tez kunda opkep qolishadi…
— Men… Futbol o'ynashni yaxshi ko'rardim. — dedi Vali afsus bilan. — Bundan buyon o'ynolmas ekanman-da!..
— Unaqa dema!.. Hali vaqt kelib ko'rmaganday bo'p ketasan… Xo'sh, futboldan bo'lak yana nimani yaxshi ko'rasan?
— Menmi?.. Men miltiq otishni yoqtiraman… Aytgancha, haydovchi amaki qani?
— Qaysi haydovchi?
— Meni opketayotgandi-ku!.. Keyin… Biz ag'anab ketdik…
— Ha-a, umi?.. Voy bolajonim-ey, u kishi… Bilmadim… Boshqa kasalxonada bo'lsa kerak…
— Tirikmikan ishqilib?
— Albatta… Menga qara, unaqangi narsalarni hadeb o'ylayverma!.. O'zing sog' qolganingga xursand bo'l!.. Demak, miltiq otishni yoqtiraman degin?..
— Ha, katta bo'lsam, menam Vadim amakimga o'xshagan zo'r killer bo'laman.
— Qaysi Vadim? — hayron bo'lib so'radi vrach ayol.
— E, uni otib tashlashgan…
Vrach hech narsaga tushunmay, bolaning peshonasini ushlab ko'rdi. Issig'i chiqa boshlabdi. Darrov o'rnidan turdi-yu, yo'lakka chopdi. Vali aytgan gaplarni shunchaki isitma ta'siriga yo'yib qo'ya qoldi…
***
Kunlar ketidan kunlar o'tib bahor ham yaqinlashdi. Daraxtlar kurtak yozib, havoning zahri ketdi. Boshqa yerlarda bo'lgani kabi kasalxona hovlisini ham qushlarning chug'ur-chug'uri bosdi.
Valining oyoqlari bitib bemalol aravachada yura boshladi. Operatsiyadan keyingi og'riqlar xiyla nari ketdi. Faqat havo ayniy boshlasa, oyog'ining kesilgan yerlari chimillatib-chimillatib qo'yardi. U hammasiga ko'nikdi.
Vrach Gulnoza opa esa, bu bolaning kelgusi taqdiri haqida qayg'ura boshlagandi. Axir, bir umr kasalxonada yashamaydi-ku!.. Qaysar bola nogironlar uyiga borishni istamasa…
— Qiziqsiz-a! — uni koyib berdi bosh vrach No''mon Kamolovich. — Istamayman desa quloq solib o'tiraverasizmi? Shartta oborib o'sha yerga joylang, vassalom!..
Gulnoza opa o'ylana-o'ylana yana Valining palatasiga kirib bordi. Bolakay aravachada o'tirgancha uzoq-uzoqlarni tomosha qilardi. Xayolga shu qadar berilib ketgan ekanki, vrach kirib kelganini ham payqamay qoldi.
— Valijon, nimalarni o'ylab o'tiribsan?..
Kutilmagan ovozdan Vali seskanib ketdi. Shoshib orqasiga o'girildi. Vrachni ko'rib biroz chehrasi ochilgandek kulimsirab qo'ydi.
— Nega xomushsan, bolajonim? O' birov xafa qildimi? — uning boshini silab aravachani karavotga yaqin olib bordi Gulnoz opa va o'zi karavotning bir chetiga o'tirdi. — Qani, menga ayt-chi! Nima bo'ldi?..
Vali boshini quyi solib ko'zlariga yosh oldi.
— Ie, o'g'il bolayam yig'laydimi? — yupata ketdi Gulnoz opa. — Uyat bo'ladi-ku!.. Qani, tez ko'z yoshingni artib menga gapir-chi!..
— Men u yerga bormayman. — shivirladi Vali.
— Nimaga bormaysan? Axir, u yerda senga yaxshi qarashadi!.. Kamchilik ko'rmay yashaysan.
— Baribir bormayman!..
— Nima uchun? Sababi bormi?
— Men… Vadim amakimga o'xshab bir o'zim yashashni xohlayman.
— Yo'q, unaqa demagin, jon bolam!.. Odam bir o'zi yashasa, o'lib qoladi-ku!.. Sen hali kichkina bo'lsang…
— Mana ko'rasiz, baribir qochib ketaman o'sha yerdan!..
— Bo'pti, bo'pti, avval borgin!.. O'zing ham yoqtirib qolasan…
O'sha kuni Valini “Tez yordam” mashinasiga o'tqazib nogironlar uyiga olib ketishdi. Bola kasalxonadan to ko'rinmay ketguncha ko'zini uzolmadi…
***
Nogiron bolalar uyida Valiga o'xshaganlar anchagina edi. Birining qo'li yo'q, yana birining bo'yni qiyshayib qolgan…
Ayniqsa, Vali ikki qo'li betinim qaltirab turadigan maymoq bolaga achindi. U hali juda kichkina edi. Hatto, ovqatini ham o'zi yeyolmas ekan…
Baribir bu yer unga yoqmadi. Tarbiyachi ayollar aylanib-o'rgilishlariga qaramay, ikki xayoli qanday qilib bo'lmasin qochib qolishda bo'lib, tushga qadar ko'zini derazadan uzolmadi. Lekin derazaga qarab o'tirgan bilan bir ish chiqmasdi.
“Hovlini tekshirib ko'rishim kerak. — xayolidan o'tkazdi Vali. — Agar darvozada to'xtatib qolishmasa, zo'r bo'lardi. Shartta katta ko'chaga chiqardim-da, jo'nab qolardim…”
Soat kunduzgi o'n ikkiga yaqinlashganda, u xonaning bir chetidagi stol qarshisida yastanib o'tirgancha allanimalarni yozayotgan tarbiyachi Masturaning yoniga yaqinlashdi.
— Opa, hovlini aylanib kelsam maylimi? — muloyimlik bilan so'radi Vali.
— Yiqilib-netib ketmagin yana!.. — qog'ozdan ko'zini