Tasodifiy hikoya: Sharoit taqqazosi...(hayotimda bulgan voqea)
Salom hammaga Ismim Feruza yowim 23 da Bu yerda juda kup va xop hikoyalarni oqidim ammo maniki hayot...davomi

Kimdir ruchka, kimdir yondirgich… Shunga o'xshash arzimas narsalar…
Agar menga qo'yib berishsa, shu arzimas buyumlar yordamida ham odam o'ldira olardim. Hatto, tufli poshnasidan ham hayot uchun xavfli qurol yasasa bo'ladi. Buni bizga kursda ekanimizda obdon o'rgatishgan.
— To'xtanglar, — oxiri sabrim chidamay oraga qo'shildim. — Ayollarda qurolga yaraydigan buyum bo'lishi kerak.
— E, ularda nimayam bo'lardi?
— Soch qistiradigan… Ha, aynan o'sha kerak bo'ladi.
Hech kimdan sado chiqmagach, kurash taktikasini xayolan ishlab chiqa boshladim. Agar men harakat qilmasam, bu yerdagi erkaklar hech narsa qila olishmasliklarini sezib turardim.
Oldiniga xonaning har bir teshik-kovagini o'rganib chiqdim. So'ngra qurolga yaraydigan har qanday buyumni topish kerak…
— O'rtoqlar, hozir turgan yerimizda shovqin ko'taramiz. — dedim erkaklarga. — O'zimizni xuddi mushtlashayotgandek ko'rsatamiz. Bu bizga foyda berishi aniq.
Yo'q, yana hech kimdan sado chiqmadi. Chamasi, hamma o'z jonini asrab qolgisi kelardi. Men bo'lsam, shu o'tirganimcha, o'ndan ortiq rejalar tuzib chiqdim. Baribir hafsalam pir bo'laverdi. Yonimdagilar qancha undamay, sira unashmasdi. Ularga mana shunday tinch o'tirish qimmatliroqqa o'xshaydi…
Oradan qancha o'tdi, bilmayman. Bir mahal yerto'la qopqog'i ochilib banditlardan birining boshi ko'rindi.
Rostdan ham radio orqali yo'lovchilar o'g'irlanganligi haqida e'lon berilar, kim ularni ko'rgan, yo eshitgan bo'lsa, militsiyaga xabar berishlari so'ralardi.
— Eshitdilaringmi? — so'radi bandit. — Endi senlar mashhursanlar!
— Undan ko'ra ovqat bersalaring bo'lardi. — dedi pastdagilardan kimdir.
— Ovqat?.. Balki, peshonangdan otilging kelayotgandir? Qani, yorug'roq joyga kel-chi! Kimsan o'zi?
— Bormasam nima qilasan?..
— Ie, voy itdan tarqagan!.. Hozir ko'rsatib qo'yaman!..
Ana endi o'zingiz o'ylang. Avtomat nima uchun olib yuriladi? Dushmanni o'ziga yaqinlashtirmaslik uchunmi? Xuddi shunday. Banditlar esa, uch kishilashib jonholatda pastga — olomon orasiga sakrashdi. Erkaklar bo'lsa, qorong'ilikda ularni urmoqchi bo'lib qo'l siltashar, biroq shu zahoti peshonalariga kelib tushgan kuchli zarbdan yerga qulashardi…

***

Baribir yo'lovchilar bu kurashda yengildi. Uch kishi olamdan o'tdi. Men… Yo'q, men oraga qo'shila olmasdim vaqtincha. Avval puxta reja tuzib olmasdan turib ularga tashlana olmasdim… Banditlar esa, shu voqeadan so'ng hammani alohida-alohida kayutalarga qamashdi. Mana shunisi menga ma'qul edi. Harqalay, bemalol, jimjitlikda o'tirib, rejalar tuzish mumkin…
Xo'sh… Boshlanishiga banditlarning yuzlariga tik boqib ko'rdim, harakatlarini, fe'l-atvorlarini o'zimcha o'rgandim. Yo'q, ular o'limdan o'lgudek qo'rqishadi. Shuning uchun ham garovdagilarni qattiqqo'llik bilan, qurol yordamida ushlab turishibdi. Hech qachon yakkama-yakka kurasha olishmaydi. Faqat… Menga alam qiladigani shu ediki, kimdir taqdiringni hal etib tursa, kimlargadir vassal bo'lib qolsang, dahshat ekan. Bunaqasi ketmaydi. Bu ablahlar bizni garovga olishdimi, endi ularni men garovga olaman. Rolimizni almashtiramiz. Har tun ular birma-bir, ovoz chiqarmasdan jon bera boshlashadi. Bu haqda hech kim bilmay ham qoladi. Har tun ular o'zlaricha fol ochib, bugun kim o'lishi muqarrarligini chamalab chiqishadi.
Shu ahvolda ikki kun operatsiyani qanday amalga oshirish haqida bosh qotirdim. Boshlanishiga kunlab to'shakka o'rangancha jim yotaverdim. Qo'riqchilar mening bu odatimga ko'nikishlari kerak edi. Ular achchiqlanganlaridan meni bir-ikki marotaba yaxshilab kaltaklashdi. O'zgarish bo'lmagach, to'shakni butkul tortib olishdi. Qo'llarimni esa, kishanlab, karavot temiriga boylab tashlashdi. Men navbatdagi operatsiyaga o'tdim. Endi tashqaridan mo'ralashganda, karavotda meni emas, oddiy sholchani ko'ra boshlashdi. Oradan bir kun o'tib yotgan yerimda hojatga chiqdim. Bu ham oldindan o'ylangan edi. Kayutani shu qadar sassiq hid qopladiki, qo'riqchilar umuman ichkariga kirmay qo'yishdi. Menga mana shunisi kerak. Endi mana shu kayutadan bildirmaygina chiqib olsam bas. Har bir burchakni sinchiklab tekshirdim. Oynadangina chiqib ketsa bo'larkan. Oldin kishanlarni bu yerga olib kirishmasdan burun o'zim topib qo'ygan ingichkagina sim yordamida osonlik bilan yechib oldim. Bundan ham ko'nglim to'ldi. Buyog'iga istagan paytda o'zimni kishanlab, hech narsa ko'rmaganday yotishim, istagan paytda yechib harakatlanaverishim mumkin…
Oyna ko'rinishidan juda tor edi. Faqat boshgina sig'ishi mumkin. Ammo men kursda buni ham o'zlashtirganman. Bizni yetti-sakkiz yashar bola ham sig'ishi mumkin bo'lmagan teshiklardan sirg'alib o'tishga o'rgatishgan. Buning uchun gavdani shu qadar buklay olish zarurki, xuddi qog'oz buklanganday tekis, yumaloq holatga kelishingiz kerak.
Biz kursda avval mushuklarni juda tor teshiklardan o'tishga majburlaganmiz. Shu yo'l bilan ularning harakatlarini, o'tish usullarini o'zlashtirganmiz. Keyin o'zimiz buni amalda sinab ko'rganmiz. Shu ishni qilmasak ham bo'lmasdi. Agar bajarmasang, na tushlik, na kechki ovqat, na nonushta beriladi. Och-nahor qolib ketaverasan…
Oynaga yaqin borib yechindim. So'ngra deraza qirg'oqlarini tupugim bilan ho'llab boshimni suqdim. Boshim o'tadi. Endi tanamning qolgan qismlarini o'tkaza olishim kerak bo'ladi. Yelkamgacha tashqarida qolgach, tanamni aylanma harakatga keltira boshladim. Ha-a, kursda bunday teshiklardan osongina o'tib keta olardim. Yillar o'tib, biroz yog' bosibdi tanamni. Ana, tashqariga chiqib oldim. Xudoga shukr. Asosiy ishga o'tsam ham bo'ladi…
Birinchi bo'lib banditlarning aloqachisini o'ldirdim. Yarim tunda radiosini kovlashtirib o'tirgan ekan. Eshigi ochilib qarshisida qip-yalang'och, sovuqdan ko'karib ketgan odam paydo bo'lganini ko'rib kuldi.
— Qushday yengil bo'lsinlar! — dedi u va o'rnidan turdi. Men ana shu qulay fursatdan foydalanib unga unchalik kuchli bo'lmagan zarbani yo'lladim. Aloqachi hushdan ketdi. Uni shu ahvolda kursiga o'tqazdim-da, polda yotgan simni olib bir uchini rozetkaga tiqib, ikkinchi uchini aloqachining qulog'iga yaqinlashtirdim. Hozirgi vaziyatda umuman vijdonim qiynalmasdi. Chunki, men ham boshqalar singari garovdaman. Ertami-kechmi, o'ldirib yuborishlari hech gapmas.
Sim qulog'iga tiqilgach, u tok ta'sirida silkina boshladi. To joni chiqmaguncha simni sug'urib olmadim.
Jasadni sekingina polga avaylab yotqizgandan keyin simni ichi ochib tashlangan uskuna ichiga joylab bir uchini rozetkaga tiqilgan ko'yi qoldirdim. Endi kirgan sheriklari tok urib o'libdi degan xayolga borishlari tayin. Ketayotib ichkaridan o'zimga mos kostyumni ham qo'ltiqlab oldim. Qaytadan oyna orqali kayutamga kirdim-da, qo'llarimni kishanlab joyimga yotdim.
Ertasiga tashqaridan kelayotgan zardali tovushlar qulog'imga chalindi.
— Kechasi radio kovlashtirish o'rniga uxlash kerak. — derdi banditlardan biri sheriklariga. — Ana, o'ziga o'zi qildi…
Shu kundan e'tiboran har bir tun banditlar uchun dahshatli kechadigan bo'ldi. Tun o'tdimi, ertalab murda, ertasiga yana shu hol takrorlanaverdi…
Ko'rsatib qo'yaman ularga!..

* * *

Ertasi