Tasodifiy hikoya: Bular ham o`g`irlangan latifalar
Бир майор самолётдаги солдатларга дебди: — Битта душманни "тинчитиб", шахсий бирор буюмини олиб кел...davomi
Бир майор самолётдаги солдатларга дебди: — Битта душманни "тинчитиб", шахсий бирор буюмини олиб кел...davomi
Библиотека | Boshqalar | MUHABBAT JILG`ALARI: Birinchi muhabbatim... (8 - Qism...)
ham? -dedi yonidagi devorga suyalgan kurakni dastasidan tutib.
Undagi shijoat meni suyuntirib yubordi.
- Vooy o`zimni mehnatkashim!
Qo`lidagi kurakni oldimda, barmog`imni loyga teqqazib, ohista burniga surtadim.
- Mana...
- Bu nima qilganiz?
- Qo`y artma, shu holicha uyga kirganingda Rustamga qarashvordim desang ammam ishonadlar... Beton qorishtirishni esa menga qo`yib beraver!
- Unda men nima qilaman?
- Sen shu stulda, meni zeriktirmay gapirib o`tirsang bo`lgani... Ho`sh qo`shni qiz shu ish qo`lingdan keladimi?
- Vooy onson ekananu, do`ndirib tashayman!
- Bo`lmasam boshlang, men ham boshladim, - qo`limga kurakni oldim - Bismilloh...
Shitob bilan beton aralashtirishni boshladim.
- Vuuuy? -dedi, kurak temir liska ishqalanganda chiqayotgan g`ichirlagan yoqimsiz ovozdan yuzni tirishtirib.
- G`ashing kelyabdimi? -dedim kulib.
- Him!
- Hozir qulog`ing o`rganib qoladi.
Shirin biroz kuzatgach, ishim qiyinligini ko`rdib, o`rnidan turdi. Yordamlashish uchun chelakdagi suvdan cho`michda olib, betonni quruq joyiga sepa boshladi.
- Barakalla o`zimni aqilligim!
- Birorta sherik topsayz bo`lar ekan...
- Bir o`ziz qiynalib qolasiz demoqchimisan?
- Ha... Qiynalib qolmaysizmi?
- Qiynalaman... Lekin shu ishni boshdan ohirigacha o`zim qilishga qaror qilganman. Shuni uchun qiynalsam ham bir o`zim ohiriga yetqazaman...
- Ha, demak o`zizni irodayzni sinovdan o`tqazayotgan ekansizda?
- Bilasanmi Shirin insonlar ko`pincha birovga bergan vadalarini bajarganlaridagina o`zlarini lavzi halon deyishadi... Lekin inson aksaryat o`zi-o`ziga bergan vadasini bajarishga kelganda irodasizlik qiladi. Mana masalan alkash kayfi tarqab bosh og`rig`idan tanasi aziyat chekkanda ichida albatta aytadi; men ichishni tashlayman deb. Lekin aroqni ko`rganda vadasini unutadi. Yoki dardmand bo`lgan kishi olaylik - tunlari uyqusizlikdan qiynalganda ollohni eslab duolar qilishni boshlaydi, tuzalib ketsam to`g`ri yo`lda yuraman deb o`ziga vadalar beradi. Biroq dardlaridan forih bo`lgach esa barchasini unutib qo`yadi. Ajrashib ketayotgan oylalarni qara, ulardan qanchasi yigit yoki qiz sevib sevilgan chog`larda baxtli bo`lishni istab o`zlariga so`z beradilar, bu aniq! Ammo sinovlar kelgan chog`da, shu vadalarini unutib osongina ajrashib qo`yaqolishadi. Bu esa lavzi halollik emas... Istasang shunga o`xshash yuzlab misollar keltirishim mumkun! Shukurki bu olamda o`zga bergan vadasiniyam o`ziga bergani bajaradigon irodasi, e`tiqodi mustahkan insonlar ham juda ko`p. Men ham shu insonlar qatorida bo`lishni istayabman! -dedim.
- Faylasuf bo`lib ketinge-e!
- Bu faylasuflik emas, o`zimni hayotiy qoyidam...
- Sizga havasim keladi!
- Nima uchun?
- Bilmadim, shunchaki...
Oraga skunat cho`kdi. Aralashtirgan betonlarni olib borib to`kdim va tekisladim. Chanqab ketgandim. Stol ustida choynakda choy bor edi. Bordimda piyolani to`ldirib, Shirinni qo`lidga tutqazdi. O`zimga ham quyib Shirinni qarshisiga cho`nqayib o`tirdim.
- Nega jimsan, gapirmisanmi? -dedim, uni suhbatga chorlab.
Biroz o`ychan turdida, so`ng jilmaydi.
- Handalakni qayerdan oldiz?
- Yo`lda sotishayotganini ko`rib, qo`shnim Shirinxon yaxshi ko`rardi deb sharta olaqoldim. - hazilomus ohangda so`zlab kayfiyatini ko`tarisha urundim, - Yedingmi o`zing?
- Him yedim, judayam totli ekan. Rahmat...
- Yoqqan bo`lsa ertaga tushlikka chiqqanimda yana olib kelib beraman...
- Tushlik qilgani biror joyga boryabsizmi? -dedi, hayron bo`lib.
- Qo`shchinor oshxonasiga chiqib kelyabman.
- Sizaaa! Kochada ovqatlanishni yomon ko`rardizu?
- Ilojim qancha. Oyim ishda bo`lsalar, mazali ovqat qilish o`zimni qo`limdan kemaydi. Bunday og`ir ishlar qilgandan keyin, issiq ovqat yemasang yana bo`maydi...
- Sizga ham qoyilmasman, - yolg`ondan qovog` uydi, - Bir og`iz Shirin deb chaqirsayz olam guliston-ku. Uyda bekorchi bo`lsam, o`zim chiqib tushligizni tayorlab beradim...
- Rostanmi?
- Ha...
- O`zimni mehribonim, bilmabmande! Mana erdan boshlab har kuni chiqib mazali tavomlar pishirib berasanmi?
- Jonim bilan...
- Qoyil. Hozir meni juda shod qilding Shirin... Bu g`amho`rliging evaziga esa men seni har kuni ikki soat mashinada shaharni aylantirib kelaman. Ho`sh mehribonim shunga rozimisan?
- Bo`pti kelishdik...
Shirin bilan gaplashsam, o`zga bir olamga tushib qolgandek bo`laman. U men bilan istalgan mavzuda ajoyib suhbatdosh bo`la oladi. U bilan miriqib suhbatlashib, kechgacha ikki bayok beton qorishtirib, to`rt yarim kvadrat pilita teribmiz.
Ertasi kuni, tongi nonushtada, onam dadam bilan o`tiriganimizda Shirin haqida gap ochdim.
- Oyi, dada bugundan boshlab tushlikimni Shirin pishirib beradigan bo`ldi...
- Nega? -dedilar ikkovlari ham.
- Kecha biznikiga kirgandi, tushligizni o`zim qilib beraman dedi...
- Yaxshikuya... Lekin u... - onam biroz tajjublandilar, - Ishqilib uruntirib qo`ymaginda, har holda... -dedilar, uni homiladorligiga shama qilib.
- Yo`q hovotir olmang, o`ziniyam bilasizu qanaqa ehtiyotkor ekanligini!..
- Unday bo`lsa Rustam mashinaga ehtiyojing yo`g` ekanda? -dedilar dadam.
- Shuni aytomqchi edim, - gapni boshidan boshladim, - Kecha u-bu narsa olib ko`rgani kergandim. Ammam Shirinni urushib berayotgan ekanlar. Hullas aytishlaricha Shirin zerikib qolib yeg`lab o`tirgan ekan. Uyda o`zim yolg`iz ish qilyabman zerikkanda bizniki chiq, tepada gapirib turasan degandim. Taklifim maqul kelib biznikiga chiqdi. Gap olarida, tushlikni ko`chada yeb kelayotganimni bilib o`zim pishirib beraman dedi!
- Baraka topsin...
- Lekin dada uni har kuni ikki soat shahar aylantirishga vada berib qo`ydim!
- Demak mashina yana senga kerak ekanda?
- Ha, agar ho`p desayz. Bo`lmasa taksi chaqiraman.
- Mayli o`g`lim mashina qolaqolsin...
- Yaxshi aytibsan, - onam ham bu ishimni maqulladilar, - Shirin o`zi bolaligina sal uyatchan, tortinchoq qiz. Sendan boshqasi bilan chiqishib ketavermaydi. Aylnib kelsanglar uniyam ko`ngli yoziladi. Lekin o`g`li judayam ehtiyot bo`lgin. Mashinani sekin hayda, iloji boricha vahliroq borib vahliroq qaytiylar shomga qolib ketmaylar...
Oyim, dadam bizlarni nafaqat boshqalarni ham, so`zlarini tinglab uni to`g`ri tunina olish hislatlari menga juda yoqadi. Har qanday vaziyatda ham vazminlikni yo`qotmaydilar. O`ylab qolaman, hech bir vaqt ishonchlarini paymol qilmaganimdan bo`lsa kerak, menga bo`lgan bunchali ishonchlarini yuqoriligi.
Har qanday farzand uchun, ota-onaning bunday ishonchiga sazovor bo`lish. Uni faqatgina yuqoriga yuksalishi uchun hizmat qiladi.
* * *
Shirin vadasida turdi. Har kuni biznikiga chiqib tushligimga mazali taovlar pishirib bera boshladi. Men ham o`z vadamni bajarar edim. Kechga qolmay ishlarni yeg`ishtirib Shirinni shahar aylantirgani olib chiqardim. Hiyobon yoniga borib, mashinadan tushmay oynadan hiyobonda sayr qilayotgan baxtiyor insonlarni kuzatgancha, bolalik hotiralarimizni eslab miriqib suhbatlar qurardik. So`ng eson omon, uyiga olib kelib qo`yardim.
Undagi shijoat meni suyuntirib yubordi.
- Vooy o`zimni mehnatkashim!
Qo`lidagi kurakni oldimda, barmog`imni loyga teqqazib, ohista burniga surtadim.
- Mana...
- Bu nima qilganiz?
- Qo`y artma, shu holicha uyga kirganingda Rustamga qarashvordim desang ammam ishonadlar... Beton qorishtirishni esa menga qo`yib beraver!
- Unda men nima qilaman?
- Sen shu stulda, meni zeriktirmay gapirib o`tirsang bo`lgani... Ho`sh qo`shni qiz shu ish qo`lingdan keladimi?
- Vooy onson ekananu, do`ndirib tashayman!
- Bo`lmasam boshlang, men ham boshladim, - qo`limga kurakni oldim - Bismilloh...
Shitob bilan beton aralashtirishni boshladim.
- Vuuuy? -dedi, kurak temir liska ishqalanganda chiqayotgan g`ichirlagan yoqimsiz ovozdan yuzni tirishtirib.
- G`ashing kelyabdimi? -dedim kulib.
- Him!
- Hozir qulog`ing o`rganib qoladi.
Shirin biroz kuzatgach, ishim qiyinligini ko`rdib, o`rnidan turdi. Yordamlashish uchun chelakdagi suvdan cho`michda olib, betonni quruq joyiga sepa boshladi.
- Barakalla o`zimni aqilligim!
- Birorta sherik topsayz bo`lar ekan...
- Bir o`ziz qiynalib qolasiz demoqchimisan?
- Ha... Qiynalib qolmaysizmi?
- Qiynalaman... Lekin shu ishni boshdan ohirigacha o`zim qilishga qaror qilganman. Shuni uchun qiynalsam ham bir o`zim ohiriga yetqazaman...
- Ha, demak o`zizni irodayzni sinovdan o`tqazayotgan ekansizda?
- Bilasanmi Shirin insonlar ko`pincha birovga bergan vadalarini bajarganlaridagina o`zlarini lavzi halon deyishadi... Lekin inson aksaryat o`zi-o`ziga bergan vadasini bajarishga kelganda irodasizlik qiladi. Mana masalan alkash kayfi tarqab bosh og`rig`idan tanasi aziyat chekkanda ichida albatta aytadi; men ichishni tashlayman deb. Lekin aroqni ko`rganda vadasini unutadi. Yoki dardmand bo`lgan kishi olaylik - tunlari uyqusizlikdan qiynalganda ollohni eslab duolar qilishni boshlaydi, tuzalib ketsam to`g`ri yo`lda yuraman deb o`ziga vadalar beradi. Biroq dardlaridan forih bo`lgach esa barchasini unutib qo`yadi. Ajrashib ketayotgan oylalarni qara, ulardan qanchasi yigit yoki qiz sevib sevilgan chog`larda baxtli bo`lishni istab o`zlariga so`z beradilar, bu aniq! Ammo sinovlar kelgan chog`da, shu vadalarini unutib osongina ajrashib qo`yaqolishadi. Bu esa lavzi halollik emas... Istasang shunga o`xshash yuzlab misollar keltirishim mumkun! Shukurki bu olamda o`zga bergan vadasiniyam o`ziga bergani bajaradigon irodasi, e`tiqodi mustahkan insonlar ham juda ko`p. Men ham shu insonlar qatorida bo`lishni istayabman! -dedim.
- Faylasuf bo`lib ketinge-e!
- Bu faylasuflik emas, o`zimni hayotiy qoyidam...
- Sizga havasim keladi!
- Nima uchun?
- Bilmadim, shunchaki...
Oraga skunat cho`kdi. Aralashtirgan betonlarni olib borib to`kdim va tekisladim. Chanqab ketgandim. Stol ustida choynakda choy bor edi. Bordimda piyolani to`ldirib, Shirinni qo`lidga tutqazdi. O`zimga ham quyib Shirinni qarshisiga cho`nqayib o`tirdim.
- Nega jimsan, gapirmisanmi? -dedim, uni suhbatga chorlab.
Biroz o`ychan turdida, so`ng jilmaydi.
- Handalakni qayerdan oldiz?
- Yo`lda sotishayotganini ko`rib, qo`shnim Shirinxon yaxshi ko`rardi deb sharta olaqoldim. - hazilomus ohangda so`zlab kayfiyatini ko`tarisha urundim, - Yedingmi o`zing?
- Him yedim, judayam totli ekan. Rahmat...
- Yoqqan bo`lsa ertaga tushlikka chiqqanimda yana olib kelib beraman...
- Tushlik qilgani biror joyga boryabsizmi? -dedi, hayron bo`lib.
- Qo`shchinor oshxonasiga chiqib kelyabman.
- Sizaaa! Kochada ovqatlanishni yomon ko`rardizu?
- Ilojim qancha. Oyim ishda bo`lsalar, mazali ovqat qilish o`zimni qo`limdan kemaydi. Bunday og`ir ishlar qilgandan keyin, issiq ovqat yemasang yana bo`maydi...
- Sizga ham qoyilmasman, - yolg`ondan qovog` uydi, - Bir og`iz Shirin deb chaqirsayz olam guliston-ku. Uyda bekorchi bo`lsam, o`zim chiqib tushligizni tayorlab beradim...
- Rostanmi?
- Ha...
- O`zimni mehribonim, bilmabmande! Mana erdan boshlab har kuni chiqib mazali tavomlar pishirib berasanmi?
- Jonim bilan...
- Qoyil. Hozir meni juda shod qilding Shirin... Bu g`amho`rliging evaziga esa men seni har kuni ikki soat mashinada shaharni aylantirib kelaman. Ho`sh mehribonim shunga rozimisan?
- Bo`pti kelishdik...
Shirin bilan gaplashsam, o`zga bir olamga tushib qolgandek bo`laman. U men bilan istalgan mavzuda ajoyib suhbatdosh bo`la oladi. U bilan miriqib suhbatlashib, kechgacha ikki bayok beton qorishtirib, to`rt yarim kvadrat pilita teribmiz.
Ertasi kuni, tongi nonushtada, onam dadam bilan o`tiriganimizda Shirin haqida gap ochdim.
- Oyi, dada bugundan boshlab tushlikimni Shirin pishirib beradigan bo`ldi...
- Nega? -dedilar ikkovlari ham.
- Kecha biznikiga kirgandi, tushligizni o`zim qilib beraman dedi...
- Yaxshikuya... Lekin u... - onam biroz tajjublandilar, - Ishqilib uruntirib qo`ymaginda, har holda... -dedilar, uni homiladorligiga shama qilib.
- Yo`q hovotir olmang, o`ziniyam bilasizu qanaqa ehtiyotkor ekanligini!..
- Unday bo`lsa Rustam mashinaga ehtiyojing yo`g` ekanda? -dedilar dadam.
- Shuni aytomqchi edim, - gapni boshidan boshladim, - Kecha u-bu narsa olib ko`rgani kergandim. Ammam Shirinni urushib berayotgan ekanlar. Hullas aytishlaricha Shirin zerikib qolib yeg`lab o`tirgan ekan. Uyda o`zim yolg`iz ish qilyabman zerikkanda bizniki chiq, tepada gapirib turasan degandim. Taklifim maqul kelib biznikiga chiqdi. Gap olarida, tushlikni ko`chada yeb kelayotganimni bilib o`zim pishirib beraman dedi!
- Baraka topsin...
- Lekin dada uni har kuni ikki soat shahar aylantirishga vada berib qo`ydim!
- Demak mashina yana senga kerak ekanda?
- Ha, agar ho`p desayz. Bo`lmasa taksi chaqiraman.
- Mayli o`g`lim mashina qolaqolsin...
- Yaxshi aytibsan, - onam ham bu ishimni maqulladilar, - Shirin o`zi bolaligina sal uyatchan, tortinchoq qiz. Sendan boshqasi bilan chiqishib ketavermaydi. Aylnib kelsanglar uniyam ko`ngli yoziladi. Lekin o`g`li judayam ehtiyot bo`lgin. Mashinani sekin hayda, iloji boricha vahliroq borib vahliroq qaytiylar shomga qolib ketmaylar...
Oyim, dadam bizlarni nafaqat boshqalarni ham, so`zlarini tinglab uni to`g`ri tunina olish hislatlari menga juda yoqadi. Har qanday vaziyatda ham vazminlikni yo`qotmaydilar. O`ylab qolaman, hech bir vaqt ishonchlarini paymol qilmaganimdan bo`lsa kerak, menga bo`lgan bunchali ishonchlarini yuqoriligi.
Har qanday farzand uchun, ota-onaning bunday ishonchiga sazovor bo`lish. Uni faqatgina yuqoriga yuksalishi uchun hizmat qiladi.
* * *
Shirin vadasida turdi. Har kuni biznikiga chiqib tushligimga mazali taovlar pishirib bera boshladi. Men ham o`z vadamni bajarar edim. Kechga qolmay ishlarni yeg`ishtirib Shirinni shahar aylantirgani olib chiqardim. Hiyobon yoniga borib, mashinadan tushmay oynadan hiyobonda sayr qilayotgan baxtiyor insonlarni kuzatgancha, bolalik hotiralarimizni eslab miriqib suhbatlar qurardik. So`ng eson omon, uyiga olib kelib qo`yardim.