Tasodifiy hikoya: Toshkenda surxandaryoli qiz bn
Mani ismim otabek gulistonda turaman ammamni kuyovi yani pochcham toshkenga ishga bozarga savdaga c...davomi
Mani ismim otabek gulistonda turaman ammamni kuyovi yani pochcham toshkenga ishga bozarga savdaga c...davomi
Keyingi bekat – Ayriliq! 1-qism
| Добавил: | Jack-D (03.10.2018 / 14:37) |
| Рейтинг: |  (0) |
| Прочтений: | 14697 |
| Комментарии: | Комментарии закрыты |
«Ehtiyot bo`ling, eshiklar yopiladi, keyingi bekat Pushkin!»
Poezd qo`zg`agan onda Baxtiyor bir qalqib tushdi. Boshi vagon ichidagi tutqichga urildi. Peshonasini ushlab yon-veriga alangladi. «Hech kim ko`rmadimikin».
Ro`parasida allaqanday gazetani varaqlab o`tirgan ayoldan boshqa vagonda hech kim yo`q edi. Soat ham o`n birdan oshib qolgan. O`zi bunaqa paytda odam kam bo`ladi metroda?
Baxtiyor cho`ntagidan ro`molchasini chiqarib, lovullab turgan peshonasiga bosdi. Ishqilib, g`urra bo`lmasa go`rgaydi.
Beixtiyor qarshisidagi ayolga tikildi va... tanidi. Bu Saida! Xuddi o`shaning o`zi, boshqa birov bo`lishi mumkin emas.
— Saida!
Bu ismni beixtiyor tiliga ko`chirdi. Ayol cho`chib, avval ikki yoniga, keyin qarshisidagi yo`lovchiga qaradi:
— Baxtiyor!
— Siz...
— Ha... tuzukmisiz? Tanimabman.
— Shuncha yil o`tib, uchrashgan joyimizni qarang.
— Buyam taqdir-da!
Taqdir! Qanchalar qudratli va beomon kuch. Shu qadar qudratliki, butun insoniyat, zamonu makon uning izmida.
Baxtiyor bir paytlar qaerdadir o`qigan, alhol miyasiga kelib urilgan bu fikrdan o`zi ham dong qoldi. Chindan-da g`alati. O`n yil avval erning yuzasida turib, bir-biriga vido aytgan, bir-biridan ko`ngil uzgan ikki inson ayni damda er ostida baqamti kelib turishibdi. O`shanda kim o`ylabdi, deysiz...
— Saida, uydagilar tuzukmi? Bolalaringiz...
— Rahmat, xudoga shukur, o`zingiznikilar yaxshi yurishibdimi?
— Rahmat, Xudoga shukur!
Yana nima desin? Jim qolishdi. Qiziq, bir paytlar ikkovlari soatlab gaplashishar, vaqt g`izillab o`tganini sezmay qolishar, ularning nazarida vaqt ham, suhbat ham tuamaydigandek edi. Endi- chi. Ikki og`iz hol-ahvol so`rishgandan keyin gaprigani birorta so`z qolmagan bo`lsa?
Saida ko`zlarini qo`lidagi gazetaga qadadi. Bir nuqtaga qadalgan nigohlaridan hech narsa o`qimayotganini aniqlash qiyin emasdi. Baxtiyor ham unga termilgan kuyi nimalarnidir o`ylayotgani, o`zi istamagan holda xotiralar ummoniga g`arq bo`lgani ko`rinib turardi.
Saida! Bu ism bir paytlar uning fikru yodini, jismu jonini, butun borlig`ini zabt etgandi. Usiz hayotni, tiriklikni tasavvur qila olmay qolgandi. U o`zini bu dunyoga aynan Saida atalmish benazir xilqat bilan uchrashish, sevish va sevilish, foniy umrni faqat u bilan birga yashab o`tish uchun kelgan, deb bilardi o`sha paytlar.
O`sha paytlar... u bitiruvchi kursda, Saida esa birinchi kursda o`qirdi. Muhabbat tarixi boshqalarnikidan deyarli farqlanmasdi. O`qish bahona tanishishdi, ko`ngil qo`yishdi. Keyin darsdan keyingi uchrashuvlar, bog` sayri, kinoteatrning tomoshalari zalida kechgan baxtiyor damlar... Hamma-hammasi Baxtiyorning xotirasida bamisoli sandiq tagida saqlanadigan eng nodir buyumlar singari ehtiyotlab kelinardi.
Saida bilan kechgan mas`ud damlar bir kun kelib, ana shunday nodir xotiralarga aylanadi, degan o`y u paytlar xayolga ham kelmasdi. Birov unga Saida payti kelib, uniki emas, etti yot begonaning hasmiga aylanadi, desa, naq yoqasiga chang solgan bo`lardi. Ammo, na ilojki, yaralganning emas, Yaratganning irodasi muqarrardir.
Odatda bitiruv imtihonlarini topshirib, qo`liga diplom olgan sobiq talabaning oldida ikki yo`l turadi: yo shaharda qolib, biror tuzukroq ishga joylashish yo bo`lmasa, ko`ch-ko`ronni orqalab, qishloqqa qaytish. Albatta, shaharda qolishga imkoniyati, tuzukroq tanish-bilishi bor odam ikkinchi yo`lni tanlamaydi.
Baxtiyor oilada yolg`iz o`g`il edi. Ota-ona bittayu bitta jigarbandini o`zidan yiroqlatgisi kelmaydi. Qolaversa, shaharda qolishning ham o`ziga yarasha murakkab tomonlari bor. Ayniqsa, yotoqxonadagi «izzati» bitgan bitiruvchi o`ziga durustroq boshpana topishi kerak.
U allaqachon diplomni qo`ltiqqa qistirib, qishloqqa jo`navorgan bo`lardi. Hech bo`lmaganda, biror maktabga borib, tarixdan dars bera olishiga ko`zi etadi. Ammo, Saida-chi! Ota-onasi qizlarini chekka qishloqqa uzatishga ko`nisharmidi? Har qalay shahar va qishloq, shaharlik va qishloqi o`rtasidagi tafovut, baribir, bilinadi.
Nega bu haqda Baxtiyor ham, Saida ham sal ertaroq, kinoteatrning nimqorong`i zalida, xiyobonning xilvat burchaklarida yoki darsdan keyin huvillab qoladigan auditoriyalarda bir- birining pinjiga kirib o`tirgan paytlarda o`ylashmadi. Vaqti- soati kelib do`ppi tor kelganida, ikkoviyam nima qilarini bilmay qoldi.
Baxtiyor ota-onasining ra`yini besh qo`ldek bilardi. Muhabbati har qancha kuchli bo`lmasin, ularning xohishiga qarshi borishni o`ziga ep ko`rmaydi. Hamma gap qizning ota-onasida qolgandi. Saida uydagilar bilan maslahatlashib kelgan kuni aytgan gapi shu bo`ldi
— Adam bilan uchrasharkansiz!
Nufuzli idoraning quyiroq rutbadagi xodimi uni o`z kabinetida, xiyol tund kayfiyatda qarshi oldi. Gap boshlashdan avval ho`kizning qancha go`sht qilishini chamalagan qassobday yigitga boshdan oyoq sinchkov razm solib chiqdi. — Qizim — meni eng katta boyligim, — dedi vazmin ohangda ota yigitning elkasi osha devorda ilingan allambalo jadvallarga ma`nosiz tikilib. — Shu paytgacha uning ko`ngliga qarab keldik. Qizimizning baxti uchun hamma narsaga rozimiz. Faqat u ko`zimizning o`ngida bo`lsa deymiz. Shaharda o`sgan qiz dalaning og`ir sharoitiga chidolmaydi. Hozir ko`ziga hech narsaga ko`rinmasligi mumkin. Lekin vaqti kelib, afsuslanib qolishini istamaymiz. Ikkinchidan, biz – xo`jalardanmiz. Sizlar-chi?
Baxtiyor ish bitirish ilinjida yolg`on gapirishga o`rganmagani uchun, ochig`ini aytib qo`ya qoldi:
— Yo`q, bizning na xo`ja, na said, na eshonlarga aloqamiz bor. Shu oddiy o`zbekmiz, xolos.
Otaning uzun bo`yni yana biroz cho`zilganddek, kibrli qiyofasi yanada takabburlik kasb etgandek bo`ldi:
– Unda xo`jalar qoralarga qiz bermasligini yaxshi bilasizlarmi?
Biladi, ba`zilar o`z suhbatdoshini mensimay sizlagisi kelmasa, negadir sensirashga ham tili bormasa, xuddi shu tarzda – ikkinchi shaxs, ko`plikda murojaat qilishini ham biladi.
— Mayli, men-ku odam ayirishni uncha xushlamamayman. Lekin baribir, qizimni Toshkentdan olib ketishlariga ikki dunyodayam yo`l qo`ymayman. Ana, xohlasanglar, shu erda qolinglar, tuzukroq ishga joylashib, uy-joy masalalarini hal qilinglar, ana undan keyin yana bir o`ylashib ko`rarmiz. Tushundinglarmi?
— Tushundik, dedi Baxtiyor istehzo bilan. — Endi biz ketaveraylikmi?..
Har qalay Saidaning otasi Baxtiyorga qanchalik noxush taassurot qoldirgan bo`lsa, kuyovlikka nomzod ham unda yaxshi fikr uyg`otmagani aniq edi. Qiz bilan keyingi uchrashuvdayoq hammasiga nuqta qo`yildi.
Hammasi qanchalar shiddatli, ehtirosli boshlangan bo`lsa, shu qadar tez va sovuqqonlik bilan yakun topdi.
Oxirgi uchrashuv chog`ida:
— Dadangiz bilan men bir-birimizga to`g`ri kelmadik, — deya dangal gap boshladi Baxtiyor. — Bizga o`xshagan qora xalq vakillari u kishiga mos kelmas ekan. Qolversa, qizlarini qishloqqa bermas ekanlar. Men esa ota-onamni tashlab kelgim yo`q.
O`shanda qizning nigohlarida chaqnagan qo`rquv, alam, hayrat va nafratning mushtarak aksi hamon Baxtiyorning ko`z o`ngidan ketmaydi.
— Hali shunaqmi? O`lsam ham seni deyman, sensiz bir lahza yasholmayman, jonim jahonim o`zingsan deganlaringiz, hammasi havoyi
Poezd qo`zg`agan onda Baxtiyor bir qalqib tushdi. Boshi vagon ichidagi tutqichga urildi. Peshonasini ushlab yon-veriga alangladi. «Hech kim ko`rmadimikin».
Ro`parasida allaqanday gazetani varaqlab o`tirgan ayoldan boshqa vagonda hech kim yo`q edi. Soat ham o`n birdan oshib qolgan. O`zi bunaqa paytda odam kam bo`ladi metroda?
Baxtiyor cho`ntagidan ro`molchasini chiqarib, lovullab turgan peshonasiga bosdi. Ishqilib, g`urra bo`lmasa go`rgaydi.
Beixtiyor qarshisidagi ayolga tikildi va... tanidi. Bu Saida! Xuddi o`shaning o`zi, boshqa birov bo`lishi mumkin emas.
— Saida!
Bu ismni beixtiyor tiliga ko`chirdi. Ayol cho`chib, avval ikki yoniga, keyin qarshisidagi yo`lovchiga qaradi:
— Baxtiyor!
— Siz...
— Ha... tuzukmisiz? Tanimabman.
— Shuncha yil o`tib, uchrashgan joyimizni qarang.
— Buyam taqdir-da!
Taqdir! Qanchalar qudratli va beomon kuch. Shu qadar qudratliki, butun insoniyat, zamonu makon uning izmida.
Baxtiyor bir paytlar qaerdadir o`qigan, alhol miyasiga kelib urilgan bu fikrdan o`zi ham dong qoldi. Chindan-da g`alati. O`n yil avval erning yuzasida turib, bir-biriga vido aytgan, bir-biridan ko`ngil uzgan ikki inson ayni damda er ostida baqamti kelib turishibdi. O`shanda kim o`ylabdi, deysiz...
— Saida, uydagilar tuzukmi? Bolalaringiz...
— Rahmat, xudoga shukur, o`zingiznikilar yaxshi yurishibdimi?
— Rahmat, Xudoga shukur!
Yana nima desin? Jim qolishdi. Qiziq, bir paytlar ikkovlari soatlab gaplashishar, vaqt g`izillab o`tganini sezmay qolishar, ularning nazarida vaqt ham, suhbat ham tuamaydigandek edi. Endi- chi. Ikki og`iz hol-ahvol so`rishgandan keyin gaprigani birorta so`z qolmagan bo`lsa?
Saida ko`zlarini qo`lidagi gazetaga qadadi. Bir nuqtaga qadalgan nigohlaridan hech narsa o`qimayotganini aniqlash qiyin emasdi. Baxtiyor ham unga termilgan kuyi nimalarnidir o`ylayotgani, o`zi istamagan holda xotiralar ummoniga g`arq bo`lgani ko`rinib turardi.
Saida! Bu ism bir paytlar uning fikru yodini, jismu jonini, butun borlig`ini zabt etgandi. Usiz hayotni, tiriklikni tasavvur qila olmay qolgandi. U o`zini bu dunyoga aynan Saida atalmish benazir xilqat bilan uchrashish, sevish va sevilish, foniy umrni faqat u bilan birga yashab o`tish uchun kelgan, deb bilardi o`sha paytlar.
O`sha paytlar... u bitiruvchi kursda, Saida esa birinchi kursda o`qirdi. Muhabbat tarixi boshqalarnikidan deyarli farqlanmasdi. O`qish bahona tanishishdi, ko`ngil qo`yishdi. Keyin darsdan keyingi uchrashuvlar, bog` sayri, kinoteatrning tomoshalari zalida kechgan baxtiyor damlar... Hamma-hammasi Baxtiyorning xotirasida bamisoli sandiq tagida saqlanadigan eng nodir buyumlar singari ehtiyotlab kelinardi.
Saida bilan kechgan mas`ud damlar bir kun kelib, ana shunday nodir xotiralarga aylanadi, degan o`y u paytlar xayolga ham kelmasdi. Birov unga Saida payti kelib, uniki emas, etti yot begonaning hasmiga aylanadi, desa, naq yoqasiga chang solgan bo`lardi. Ammo, na ilojki, yaralganning emas, Yaratganning irodasi muqarrardir.
Odatda bitiruv imtihonlarini topshirib, qo`liga diplom olgan sobiq talabaning oldida ikki yo`l turadi: yo shaharda qolib, biror tuzukroq ishga joylashish yo bo`lmasa, ko`ch-ko`ronni orqalab, qishloqqa qaytish. Albatta, shaharda qolishga imkoniyati, tuzukroq tanish-bilishi bor odam ikkinchi yo`lni tanlamaydi.
Baxtiyor oilada yolg`iz o`g`il edi. Ota-ona bittayu bitta jigarbandini o`zidan yiroqlatgisi kelmaydi. Qolaversa, shaharda qolishning ham o`ziga yarasha murakkab tomonlari bor. Ayniqsa, yotoqxonadagi «izzati» bitgan bitiruvchi o`ziga durustroq boshpana topishi kerak.
U allaqachon diplomni qo`ltiqqa qistirib, qishloqqa jo`navorgan bo`lardi. Hech bo`lmaganda, biror maktabga borib, tarixdan dars bera olishiga ko`zi etadi. Ammo, Saida-chi! Ota-onasi qizlarini chekka qishloqqa uzatishga ko`nisharmidi? Har qalay shahar va qishloq, shaharlik va qishloqi o`rtasidagi tafovut, baribir, bilinadi.
Nega bu haqda Baxtiyor ham, Saida ham sal ertaroq, kinoteatrning nimqorong`i zalida, xiyobonning xilvat burchaklarida yoki darsdan keyin huvillab qoladigan auditoriyalarda bir- birining pinjiga kirib o`tirgan paytlarda o`ylashmadi. Vaqti- soati kelib do`ppi tor kelganida, ikkoviyam nima qilarini bilmay qoldi.
Baxtiyor ota-onasining ra`yini besh qo`ldek bilardi. Muhabbati har qancha kuchli bo`lmasin, ularning xohishiga qarshi borishni o`ziga ep ko`rmaydi. Hamma gap qizning ota-onasida qolgandi. Saida uydagilar bilan maslahatlashib kelgan kuni aytgan gapi shu bo`ldi
— Adam bilan uchrasharkansiz!
Nufuzli idoraning quyiroq rutbadagi xodimi uni o`z kabinetida, xiyol tund kayfiyatda qarshi oldi. Gap boshlashdan avval ho`kizning qancha go`sht qilishini chamalagan qassobday yigitga boshdan oyoq sinchkov razm solib chiqdi. — Qizim — meni eng katta boyligim, — dedi vazmin ohangda ota yigitning elkasi osha devorda ilingan allambalo jadvallarga ma`nosiz tikilib. — Shu paytgacha uning ko`ngliga qarab keldik. Qizimizning baxti uchun hamma narsaga rozimiz. Faqat u ko`zimizning o`ngida bo`lsa deymiz. Shaharda o`sgan qiz dalaning og`ir sharoitiga chidolmaydi. Hozir ko`ziga hech narsaga ko`rinmasligi mumkin. Lekin vaqti kelib, afsuslanib qolishini istamaymiz. Ikkinchidan, biz – xo`jalardanmiz. Sizlar-chi?
Baxtiyor ish bitirish ilinjida yolg`on gapirishga o`rganmagani uchun, ochig`ini aytib qo`ya qoldi:
— Yo`q, bizning na xo`ja, na said, na eshonlarga aloqamiz bor. Shu oddiy o`zbekmiz, xolos.
Otaning uzun bo`yni yana biroz cho`zilganddek, kibrli qiyofasi yanada takabburlik kasb etgandek bo`ldi:
– Unda xo`jalar qoralarga qiz bermasligini yaxshi bilasizlarmi?
Biladi, ba`zilar o`z suhbatdoshini mensimay sizlagisi kelmasa, negadir sensirashga ham tili bormasa, xuddi shu tarzda – ikkinchi shaxs, ko`plikda murojaat qilishini ham biladi.
— Mayli, men-ku odam ayirishni uncha xushlamamayman. Lekin baribir, qizimni Toshkentdan olib ketishlariga ikki dunyodayam yo`l qo`ymayman. Ana, xohlasanglar, shu erda qolinglar, tuzukroq ishga joylashib, uy-joy masalalarini hal qilinglar, ana undan keyin yana bir o`ylashib ko`rarmiz. Tushundinglarmi?
— Tushundik, dedi Baxtiyor istehzo bilan. — Endi biz ketaveraylikmi?..
Har qalay Saidaning otasi Baxtiyorga qanchalik noxush taassurot qoldirgan bo`lsa, kuyovlikka nomzod ham unda yaxshi fikr uyg`otmagani aniq edi. Qiz bilan keyingi uchrashuvdayoq hammasiga nuqta qo`yildi.
Hammasi qanchalar shiddatli, ehtirosli boshlangan bo`lsa, shu qadar tez va sovuqqonlik bilan yakun topdi.
Oxirgi uchrashuv chog`ida:
— Dadangiz bilan men bir-birimizga to`g`ri kelmadik, — deya dangal gap boshladi Baxtiyor. — Bizga o`xshagan qora xalq vakillari u kishiga mos kelmas ekan. Qolversa, qizlarini qishloqqa bermas ekanlar. Men esa ota-onamni tashlab kelgim yo`q.
O`shanda qizning nigohlarida chaqnagan qo`rquv, alam, hayrat va nafratning mushtarak aksi hamon Baxtiyorning ko`z o`ngidan ketmaydi.
— Hali shunaqmi? O`lsam ham seni deyman, sensiz bir lahza yasholmayman, jonim jahonim o`zingsan deganlaringiz, hammasi havoyi
Saytdagi barcha turdagi materiallar 18+ yoshdagilar va undan kattalar uchun mo'ljallangan !
Bizni Ijtimoiy tarmoqlarda ulashing!