Tasodifiy hikoya: irqiy sarguzasht (yoxud koreys bn)
Maktab paytlarida bitta kares qiz bo'lardi. Direkktorni sekretari, hamma sekretarlardik kelishgan, z...davomi

yetganda, mashinani to'xtatdi va lom-mim demay pastga tushdi. Mirsoli esa indamay o'tiraverdi. Tashqarida qiladigan muhim ishi bormi deb o'ylab pastga tushiboq sigaret tutatishga tutingan Dimaga zimdan qaragancha sukutga toldi. Ammo sukut uzoqqa cho'zilmadi. Dima negadir asabiylashib, qo'lidagi sigaretni chetga irg'itdi-da, qo'li bilan «tush» ishorasini qildi.
Mirsoli tushdi.
— Binoni ko'ryapsanmi? — so'radi o'ngdagi imoratga ishora qilib. — Ko'ryapsanmi dedim?
— Ko'rmasman-ku, — Mirsoli jahli chiqib uni jerkib berdi. — Xo'sh, nima bo'pti? Shumi manzil?
— Ha, bu bino JEK niki. Shu imoratning tomida, shifer ostida sen uchun hamma narsa taxt qilib qo'yilgan. Taxminan bir soat ichida opang kelib hov anavi bankka kiradi. Ko'zdan qochirmagin! Joy juda qulay. Bemalol boshinimi, yuraginimi mo'ljalga olaverasan.
— Bo'ldimi? Pul-chi?..
Dima kutilmagan savolni eshitib aftini bujmaytirdi va og'ir xo'rsinib oldi.
— Qanaqa pul? — so'radi betoqatlanib. — Tushunmadim?!.
— Qanaqa bo'lardi? Ish uchun beriladigan pul. Yo darrov esingdan chiqdimi?
— Ho'v, mergan, — dedi Dima atrofga o'g'rincha qarab olib. — Pul ishdan keyin beriladi. Oldin qotirib qo'ygin ishni, ana undan keyin so'ra!
— Bo'pti, tom ochiqmi ishqilib?
— Tom ochiq, hozir bu binoda it ham yo'q. Shoshil, mergan, shoshil! Aytgancha, melisalar xitlanadigan bo'lsa, biz seni, sen bizni tanimaymiz, uqdingmi? Yaxshisi, qochib qol, aks holda ahvoling og'ir bo'ladi. Bizning ishda hech kim bir-birini melisalardan himoya qilmaydi. Hamma o'zi uchun javob beradi. Sotsang, seni yerning tagidan bo'lsayam topvolamiz.
— Bo'pti, yosh bolamasman. Ko'rishguncha!
Dima shosha-pisha mashinaga o'tirib jo'nab ketgach, Mirsoli asta bino ichkarisiga kirdi.

* * *

Umri bino bo'lib bu taxlit ishlarga qo'l urmagan odam, shubhasiz, dovdiraydi. Buni o'zgalarga sezdirmasa-da, ko'ksi portlagudek darajada titrashga, qo'rqishga, hadiksirashga majbur bo'ladi. Mirsoli ham ayni pallada щunday holatni boshidan kechirayotgandi. Tomga chiqib qo'liga yaltiragan vintovkani olarkan, dahshatga tushar, tizzalari dag'-dag' titrardi.
«Qo'lga tushsam, nima bo'lashimni tasavvur qilaman, — o'ylardi u binoga qarama qarshi tarafda qad ko'targan bankdan ko'z uzmay. — Melisalar urib mayib qip tashlashsa kerak. Sheriklaringni aytasan deb qistalang qilishadi. Men aytmayman. Ana undan keyin qiynoqlar yana davom ettiriladi. Nima qilsam ekan? Shu ishni qilmasam, tirikchiligim o'tmay qoladimi? Qochvorsam, anavi nusxalar meni qaydan topardi… Yo'q, bu menga to'g'ri kelmaydi. Boshladimmi, tamom, oxirigacha boraman. Kim berib qo'yadi dasta-dasta pullarni? Hech kim. Imi-jimida ishlab, melisaning qo'liga tushmay yursam, mendan zo'ri, boyi bo'lmaydi. O'zimni bosvolishim kerak. Taqdirga tan berishni o'rganishim shart. Bu yer enamning issiq ko'rpasi emas, begona yurt. O'zimga pishiq-puxta bo'laverishim zarur. Faqat… Ha, mayli, boshga tushganni ko'z ko'rar. Nima bo'lsa bo'lar. Pulni naqd berishsa, aldashmasa bas. Be, aldab ko'rishsin-chi, nima qilarkanman…»
To vintovkani hozirlab, o'qlab, mo'ljaldagi nuqtani durbin yordamida chamalab-chamalab olguncha, haqiqatan Natalyaning mashinasi bank ro'parasiga kelib to'xtadi.
«Bu qanjiqlar aniq vaqtni qaydan bilishgan? — ko'nglidan o'tkazdi Mirsoli asabiy lab tishlagan ko'yi mashinadan ko'z uzmay. — Agenturasi zo'r ishlarkan-da! Ifloslar-ey, qaniydi shulardanam zo'r bo'lib ketib hammasini yer tishlatsam. Ha, bularni o'ldirsa arziydi. O'ldirgan odam savobgayam qolsa ajabmas! Lekin… Natalyani… Yo'q, bunday qila olmayman…»
Mirsoli vintovkani asta bir chetga qo'ydi-da, kissasidagi Natalyaning suratini oldi.
«Shunday ayolni otib tashlash… Axir, u menga birinchi bo'lib mehr ko'rsatdi begona yurtda. Hatto familiyamniyam so'rab o'tirmadi. Qandaydir xomkallalardan sumkasini olib berganim evaziga qancha yaxshilik qildi. Endi men uni otib tashlashim kerakmi? Nega? Qaysidir sassiq pullarni deb-a? O'sha pullarni oz bo'lsa-da, uyam berib edi-ku! Men shunchalar tubanmanmi? Yaxshilik qilgan odamga miltiq ko'taramanmi? Yo'q, unaqasi ketmaydi. O'ldirmayman Natalyani. Gapim gap. Anavilarga esa tupuraman. Epini topsam, bitta-bitta tinchitaman. Qani, orqamdan quvlab ko'rishsin-chi! Tupurdim pullarigayam! Yaxshisi… Ha, shunday qilaman, shunday… Orqaga qaytish yo'q! Krutoy, bo'shashma! Bu nomniyam xuddi shu ayol o'ylab topgandi senga. Past ketma bunchalik. Olg'a bos, olg'a!..»
So'nggi lahzalarda miyasini kemirgan xayollar Mirsolini nihoyat oyoqqa turg'azdi. U vintovkani qayta yig'ib sumkaga soldi-yu, qo'l siltagancha pastga yo'l oldi…

Katta ko'chaga chiqib mashinaga yaqinlashmay turib, bank ichkarisidan Natalya ham chiqib keldi. Mirsolini ko'rdi-yu, ko'zlari chaqnab, beixtiyor jilmaydi.
— Siz?.. — hanuz ko'zlariga ishonmay Mirsolining ikki yelkasidan mahkam siqib oldi u. — Qaerdan keldingiz? Ish bilan yuribsizmi? Nega indamaysiz? Nimaga xafaqonsiz? Tinchlikmi?..
— Opa, maylimi bugun siznikiga ketsam? — so'radi Mirsoli qovog'ini uyib, ehtiyot shart atrofga alanglab. — Judayam kerak. Sizga aytadigan gaplarim bor.
— Voy, shuniyam so'rab o'tirasizmi? — dedi Natalya birdan xorg'in tortib. — Yuring, hoziroq uyga boramiz! Yangi ishingizni yuvamiz. Rozimisiz?
— Roziman, — dedi Mirsoli iloji boricha sir boy bermaslikka tirishib. — Qancha tez borsak, shuncha yaxshi.
— Ketdik!..
Natalya uyga yetguncha miq etmadi. Ora-sirada nimadandir xavotirlanayotgan, nuqul tashqariga alanglashni kanda qilmayotgan Mirsoliga ko'z qirini tashlash bilan cheklandi. Ichkariga kirib, darvozani qulflagach, xonaga kirishgachgina Mirsolini siquvga oldi.
— Sezib turibman, — dedi Natalya past ovozda. — Nimadir bo'lgan. Kim bilandir yo mushtlashgansiz, yo undan battarroq voqea ro'y bergan. Ayting, nima bo'ldi?
Mirsoli bir necha daqiqa kalovlandi. Gapni nimadan boshlashni bilmay garangsidi. Oxiri bir qarorga kelib cho'ntagidagi bir dasta pulni chiqardi-da, stol ustiga sochib yubordi.
— Bularni ko'ryapsizmi? — dedi Natalyaga alam aralash termilib. — Opa, ko'ryapsizmi?
— H-ha, ko'ryapman, — dedi Natalya yelka qisib. — Bu pullarni kim berdi sizga? Ancha pul-ku bu!..
— Hamma gap shunda, ancha pul, — dedi Mirsoli boshini changallab. — Lekin pullarning qaerdan kelganini, nima uchun berilganini bilsangiz, nima der ekansiz?
— Tezroq gapirsangiz-chi, — daf'atan betoqlanib stol ustidagi grafindan stakanga suv quyib bir ko'tarishda ichib yubordi-yu, Mirsolining yoqasiga yopishdi Natalya. — Bilasiz-ku, yuragim ko'tara olmaydi. Nima bo'ldi o'zi?..
— Xafa bo'lmang-u, meni ishga olgan o'sha tanishlaringiz dushmaningiz ekan.
— Nima? Valerami? Yo Dimami?
— Opa, mendanam yaxshiroq bilasiz-ku ular kimningdir yugurdagiligini! Ular kimning xizmatini qilsa, o'sha sizning dushmaningiz ekan.
— Buni qaerdan bildingiz?
— Meni oldin sinab ko'rishdi, keyin esa qandaydir kvartiraga joylashtirishdi. Bir kun maza qilib dam oldim. Ertasiga esa Valerangiz Dimani ergashtirib keldi. Qo'limga mana bu sassiq pullarni berdi-yu, birovni o'ldirishim kerakligini aytdi. Aytgancha, bu avans ekan. Qolganini