Tasodifiy hikoya: SmuRFeTTa
Kuzni oxirlari edi.Ozim bozorda ishlaganman.Bir kuni uydagila toyga mexmonga ketishlari kere edi.Toy...davomi
Kuzni oxirlari edi.Ozim bozorda ishlaganman.Bir kuni uydagila toyga mexmonga ketishlari kere edi.Toy...davomi
Библиотека | Boshqalar | Snayper 5 (kamolov)
bo'lmasa, og'riqqa bardoshi yetmasligini ko'ngli sezardi.
U shosha-pisha uychaga kirdi-da, qorong'ilikda paypaslana-paypaslana gugurt topdi. Shundan so'ng mushkuli hiyla osonlashdi. Kichik xontaxta ustida bir bo'lak non va konserva qo'yilgan ekan. Sigaret qoldiqlarini tekshirib ko'rib, kunduzi shu yerda kimlardir bo'lganini his etdi.
«Demak, yaqin atrofda qishloq bor, — o'yladi u nonni jonholatda kavshay boshlarkan. — Shahar ham uzoq emasligi aniq. Chunki mashina u qadar uzoq yo'l bosmadi. Agar omadim kelib yaxshi odamga uchrasam, birinchi navbatda nima qilib bo'lmasin bankdagi pullarimni olishim kerak. Ana undan keyin boshqa shaharga gum bo'laman. Aks holda anavi podpolkovnik sira tinch qo'ymaydi. Baribir qo'lga tushiradi. Yo'q, u marazning qo'liga tushadigan ahmoq yo'q. Bir amallab o'zimni tiklab olay, birinchi nishon xuddi o'shaning o'zi bo'ladi. O'ch olish qanaqaligini ko'rsatib qo'yaman u ko'rnamakka. Ahmoq ekanman-da o'zim ham! Nima qilardim pul berib?!. Kallamni uzib tashlamasdi-ku! Yo'q, o'shanda vaziyat shuni taqozo qilgandi. U yebqochar hamma kirdikorlarimni bilardi. Bermasam, qo'ymasdi. Ming xil yo'l topib baribir qamoqqa tiqardi… Nima qilib o'tiribman? Qochishim kerak. Anavi mentlar qidirib kelayotgan bo'lsa, qo'lga tushaman-ku! Shoshilish zarur, shoshilish!.. Yo'q, oldin kishanni yechib olishim zarur! Hozir…»
Mirsoli alyumin idishdagi konservani qo'liga oldi-da, ehtiyotkorlik bilan uychadan chiqdi. Gugurt chaqa-chaqa daraxtlardan biri yoniga mahkamlab qoqilgan qirrali temirni topdi va kishanni o'sha temirga ishqalayverdi. Taxminan yarim soatcha ishqaladi. Nhoyat kishandan xalos bo'ldi va quloq tuta-tuta yaqin orada hech kim yo'qligiga amin bo'lgach, qaytadan o'rmonga o'zini urdi.
* * *
Qancha yo'l bosdi, bilmaydi. Lekin terlab ketganidan ancha yurgani ma'lum edi. Shu payt uzoqdan chiroq miltillaganiga ko'zi tushdi. Mirsoli chiroq haqiqiy panoh va xaloskordek tuyilib charchaganiga-da qaramay o'sha tarafga chopa ketdi.
— Demak, men yo'lga yaqin yerdan yurgan ekanman, — o'zicha so'zlanib borardi u. — Xudoyim har bandaning rahmini yeydi. Ishqilib yaxshi odamni uchratay! Tag'in kasofatlarga ro'baro' etmagin, xudoyim!..
Nihoyat chiroqqacha yetdi. O'rmon yoqasida bittagina pastak uy qo'qqayib turar, chiroq yoniqligiga qaraganda ichkarida kimdir borligiga shubha qilmasa bo'lardi.
Mirsoli uyga yaqin keldi-da, derazani cherta boshladi. Oldiniga hech kim ovoz bermadi. Mirsoli yanada qattiqroq chertdi. Birpasdan so'ng deraza pardasi bir yonga yig'ilib, sochlari qirib tashlangan, bo'yniga sochiqmi, matomi o'ragan erkak paydo bo'ldi.
— Senga nima kerak? — so'radi erkak.
Shundagina erkakning qo'lida miltiq borligini ko'rdi. Ammo bir tuki seskanmadi. Shu odam uyidan panoh berishiga qattiq ishondi.
— Amaki, men adashib qoldim, yordam bering! — yolvorgan ohangda so'z qotdi Mirsoli. — Iltimos, yordam bering! Musofirman!
— Yoningda kimlar bor? — so'radi erkak tahdid bilan. — Gapir, kimlar bor yoningda?
— Hech kim yo'q, — dedi Mirsoli javdirab. — Ishonmasangiz, chiqib ko'ra qoling! Bir o'zimman!..
— Bo'pti, aylanib o'tib eshikdan kir!
Mirsoli yog'ochdan bunyod etilgan bu uyni aylanib o'tib, kichik taxtali eshik orqali ichkariga kirdi.
Erkak ehtiyotkor ekan. Mirsolini qo'lida qurol bilan qarshi oldi.
— Shu mahal o'rmonda nima qilib yuribsan? — so'radi erkak. — Nega yolg'izsan?
Mirsoli o'ylanib qoldi. «Haqiqatni aytsammikan, aytmasammikan?», degan xayolda ikkilandi. Uy egasini tanimagani uchun ham og'izga ehtiyot bo'lishni lozim topdi.
— Og'aynilar bilan qo'ziqorin terishga keluvdik shahardan, — yolg'ondan javob qilishga tutindi Mirsoli. — Qiziqishda ichkarilab ketib qolibman. Keyin yo'ldan adashdim.
— Shunaqami? — Mirsoliga sinchkov nazar soldi erkak. — Yolg'onni eplay olmas ekansan. Hozir qo'ziqorin mavsumi emas. Aytaver, menam senga o'xshagan odamman. Turmadan qochdingmi?
— Nega bunday deyapsiz? — javob berishga shoshilmay so'radi Mirsoli. — Qanaqa turma?
— Bu o'rmon qancha mahbuslarni bag'riga olganini bilmaysan-da! — dedi erkak. — O'zim ham o'shalarning biriman. Faqat men qochmaganman. Muddatni o'tagandan keyin odamlardan ko'nglim qoldi. Chunki bu dunyoda yaxshi odamning o'zi yo'q. Men shunday hisoblayman. Odamlar xato qilishingni poylab yashashadi. Xato qildingmi, shartta tepangga kelishadi-yu, ezg'ilab tashlashadi. Ha mayli, gapir, nega qochding turmadan? Kimlar bilan o'tirding? «Kallakesar» bilanmasmi mabodo? Adashmasam, u «Sizo»da haliyam!..
Bu gaplardan so'ng Mirsoli erkakning rostdan ham sobiq mahbus ekanini bildi. Ayniqsa, «kallakesar»ni tilga olishi uni ishonishga majbur etdi.
— Ochig'i, hali turmaga tiqib ulgurishmagandi, — gap boshladi Mirsoli. — Olib ketishayotganda bir amallab qochdim. Bir podpolkovnik meni sotibdi. Qancha pulimni olgandi, muammolarini hal qilib bergandim. O'sha yaxshiliklar evaziga meni sotdi, amaki!
— Shunaqami? — erkak qo'lidagi miltiqni bir chetga qo'ydi-da, boshini changallagancha bir muddat o'yga toldi. Biroq sukut uzoq cho'zilmadi. Erkak ilkis boshini ko'tarib, yana Mirsoliga tik boqdi. — Mentlar bilan osh-qatiq bo'lganmiding? Nega?
— Osh qatiq bo'lmadim, o'lay agar! — dedi Mirsoli mushtlarini tugib. — Men uzoqdan kelib o'shalarning qo'liga tushib qoldim. Bo'ynimga yo'q ayblarni qo'yib tashlashgandi. Pul berishga, ba'zan yordam qilishga majbur edim…
— Ha mayli, bu sening ishing. Xo'sh, «kallakesar»ni ko'rganmisan?
— Ko'rganman, — dedi Mirsoli. — Kamerasiga kirib suhbatidayam bo'lganman. Ko'rinishidan haqiqiy mujik edi.
— Ha, haqsan, — erkak shu gapdan keyingina yuzlariga iliqlik yugurib bo'shashdi. — U dayus bilan ilgari zonada o'tirganmiz. Keyin men o'zimni chetga olib qo'ya qoldim. U esa jinoyat qilishda davom etdi. Mana, yana qamaldi… Qurib ketsin!.. Menga qara, buyog'iga nima qilmoqchisan? Shaharga qaytasanmi?
— Bilmay qoldim, — dedi Mirsoli asabiy lab tishlab. — Hozir hoynahoy qidirishayotgandir. Ammo u ablahlarning qo'liga tushmasligim kerak.
— To'xta, oting nima? Qara-ya, tanishmabmizam!
— Sasha Krutoyman, — dedi Mirsoli erkakka qo'l uzatib. — ismi-sharifim ham, taxallusim ham shu.
— Eshitgandim sen haqingda, — dedi erkak deraza tomonga qarab olib. — Juda yaxshi merganligingni aytishgandi. Qolaversa, anavi «Begun»ga o'xshagan pastkashlar sendan «Bolshoy» vasiyat qilgan pullarniyam tortib olmoqchi bo'lishganini aytishuvdi.
— Xuddi o'sha «Begun»nikiga o'ch olish uchun kelganimda mentlar bosdi. Boya aytganim podpolkovnik o'sha yerda qo'limga kishan soldirdi.
— Ha-a, malla, past bo'yli, labi nuqul uchib yuradigan mentmi? U g'irt pastkash-ku! Itdan tarqagan qancha oshnalarimizning yostig'ini quritgan.
— Ha, xuddi o'sha.
— Senga maslahatim, agar rostdan tengsiz mergan bo'lsang, birinchi bo'lib o'sha polkanni yo'q qilgin! Bo'lmasa, okaxonlaring birin-sirin yo'q bo'laveradi. Qo'lingdan keladimi shu ish?
— Nega kelmasin? Niyatim ham shu o'zi. Nasib bo'lsa, shaharga yetib olsam, uning holiga maymunlar yig'laydi, ha! Alamim ko'p unda!.. Aytgancha, amaki, o'zingizni tanishtirmadingiz-ku!
Erkak
U shosha-pisha uychaga kirdi-da, qorong'ilikda paypaslana-paypaslana gugurt topdi. Shundan so'ng mushkuli hiyla osonlashdi. Kichik xontaxta ustida bir bo'lak non va konserva qo'yilgan ekan. Sigaret qoldiqlarini tekshirib ko'rib, kunduzi shu yerda kimlardir bo'lganini his etdi.
«Demak, yaqin atrofda qishloq bor, — o'yladi u nonni jonholatda kavshay boshlarkan. — Shahar ham uzoq emasligi aniq. Chunki mashina u qadar uzoq yo'l bosmadi. Agar omadim kelib yaxshi odamga uchrasam, birinchi navbatda nima qilib bo'lmasin bankdagi pullarimni olishim kerak. Ana undan keyin boshqa shaharga gum bo'laman. Aks holda anavi podpolkovnik sira tinch qo'ymaydi. Baribir qo'lga tushiradi. Yo'q, u marazning qo'liga tushadigan ahmoq yo'q. Bir amallab o'zimni tiklab olay, birinchi nishon xuddi o'shaning o'zi bo'ladi. O'ch olish qanaqaligini ko'rsatib qo'yaman u ko'rnamakka. Ahmoq ekanman-da o'zim ham! Nima qilardim pul berib?!. Kallamni uzib tashlamasdi-ku! Yo'q, o'shanda vaziyat shuni taqozo qilgandi. U yebqochar hamma kirdikorlarimni bilardi. Bermasam, qo'ymasdi. Ming xil yo'l topib baribir qamoqqa tiqardi… Nima qilib o'tiribman? Qochishim kerak. Anavi mentlar qidirib kelayotgan bo'lsa, qo'lga tushaman-ku! Shoshilish zarur, shoshilish!.. Yo'q, oldin kishanni yechib olishim zarur! Hozir…»
Mirsoli alyumin idishdagi konservani qo'liga oldi-da, ehtiyotkorlik bilan uychadan chiqdi. Gugurt chaqa-chaqa daraxtlardan biri yoniga mahkamlab qoqilgan qirrali temirni topdi va kishanni o'sha temirga ishqalayverdi. Taxminan yarim soatcha ishqaladi. Nhoyat kishandan xalos bo'ldi va quloq tuta-tuta yaqin orada hech kim yo'qligiga amin bo'lgach, qaytadan o'rmonga o'zini urdi.
* * *
Qancha yo'l bosdi, bilmaydi. Lekin terlab ketganidan ancha yurgani ma'lum edi. Shu payt uzoqdan chiroq miltillaganiga ko'zi tushdi. Mirsoli chiroq haqiqiy panoh va xaloskordek tuyilib charchaganiga-da qaramay o'sha tarafga chopa ketdi.
— Demak, men yo'lga yaqin yerdan yurgan ekanman, — o'zicha so'zlanib borardi u. — Xudoyim har bandaning rahmini yeydi. Ishqilib yaxshi odamni uchratay! Tag'in kasofatlarga ro'baro' etmagin, xudoyim!..
Nihoyat chiroqqacha yetdi. O'rmon yoqasida bittagina pastak uy qo'qqayib turar, chiroq yoniqligiga qaraganda ichkarida kimdir borligiga shubha qilmasa bo'lardi.
Mirsoli uyga yaqin keldi-da, derazani cherta boshladi. Oldiniga hech kim ovoz bermadi. Mirsoli yanada qattiqroq chertdi. Birpasdan so'ng deraza pardasi bir yonga yig'ilib, sochlari qirib tashlangan, bo'yniga sochiqmi, matomi o'ragan erkak paydo bo'ldi.
— Senga nima kerak? — so'radi erkak.
Shundagina erkakning qo'lida miltiq borligini ko'rdi. Ammo bir tuki seskanmadi. Shu odam uyidan panoh berishiga qattiq ishondi.
— Amaki, men adashib qoldim, yordam bering! — yolvorgan ohangda so'z qotdi Mirsoli. — Iltimos, yordam bering! Musofirman!
— Yoningda kimlar bor? — so'radi erkak tahdid bilan. — Gapir, kimlar bor yoningda?
— Hech kim yo'q, — dedi Mirsoli javdirab. — Ishonmasangiz, chiqib ko'ra qoling! Bir o'zimman!..
— Bo'pti, aylanib o'tib eshikdan kir!
Mirsoli yog'ochdan bunyod etilgan bu uyni aylanib o'tib, kichik taxtali eshik orqali ichkariga kirdi.
Erkak ehtiyotkor ekan. Mirsolini qo'lida qurol bilan qarshi oldi.
— Shu mahal o'rmonda nima qilib yuribsan? — so'radi erkak. — Nega yolg'izsan?
Mirsoli o'ylanib qoldi. «Haqiqatni aytsammikan, aytmasammikan?», degan xayolda ikkilandi. Uy egasini tanimagani uchun ham og'izga ehtiyot bo'lishni lozim topdi.
— Og'aynilar bilan qo'ziqorin terishga keluvdik shahardan, — yolg'ondan javob qilishga tutindi Mirsoli. — Qiziqishda ichkarilab ketib qolibman. Keyin yo'ldan adashdim.
— Shunaqami? — Mirsoliga sinchkov nazar soldi erkak. — Yolg'onni eplay olmas ekansan. Hozir qo'ziqorin mavsumi emas. Aytaver, menam senga o'xshagan odamman. Turmadan qochdingmi?
— Nega bunday deyapsiz? — javob berishga shoshilmay so'radi Mirsoli. — Qanaqa turma?
— Bu o'rmon qancha mahbuslarni bag'riga olganini bilmaysan-da! — dedi erkak. — O'zim ham o'shalarning biriman. Faqat men qochmaganman. Muddatni o'tagandan keyin odamlardan ko'nglim qoldi. Chunki bu dunyoda yaxshi odamning o'zi yo'q. Men shunday hisoblayman. Odamlar xato qilishingni poylab yashashadi. Xato qildingmi, shartta tepangga kelishadi-yu, ezg'ilab tashlashadi. Ha mayli, gapir, nega qochding turmadan? Kimlar bilan o'tirding? «Kallakesar» bilanmasmi mabodo? Adashmasam, u «Sizo»da haliyam!..
Bu gaplardan so'ng Mirsoli erkakning rostdan ham sobiq mahbus ekanini bildi. Ayniqsa, «kallakesar»ni tilga olishi uni ishonishga majbur etdi.
— Ochig'i, hali turmaga tiqib ulgurishmagandi, — gap boshladi Mirsoli. — Olib ketishayotganda bir amallab qochdim. Bir podpolkovnik meni sotibdi. Qancha pulimni olgandi, muammolarini hal qilib bergandim. O'sha yaxshiliklar evaziga meni sotdi, amaki!
— Shunaqami? — erkak qo'lidagi miltiqni bir chetga qo'ydi-da, boshini changallagancha bir muddat o'yga toldi. Biroq sukut uzoq cho'zilmadi. Erkak ilkis boshini ko'tarib, yana Mirsoliga tik boqdi. — Mentlar bilan osh-qatiq bo'lganmiding? Nega?
— Osh qatiq bo'lmadim, o'lay agar! — dedi Mirsoli mushtlarini tugib. — Men uzoqdan kelib o'shalarning qo'liga tushib qoldim. Bo'ynimga yo'q ayblarni qo'yib tashlashgandi. Pul berishga, ba'zan yordam qilishga majbur edim…
— Ha mayli, bu sening ishing. Xo'sh, «kallakesar»ni ko'rganmisan?
— Ko'rganman, — dedi Mirsoli. — Kamerasiga kirib suhbatidayam bo'lganman. Ko'rinishidan haqiqiy mujik edi.
— Ha, haqsan, — erkak shu gapdan keyingina yuzlariga iliqlik yugurib bo'shashdi. — U dayus bilan ilgari zonada o'tirganmiz. Keyin men o'zimni chetga olib qo'ya qoldim. U esa jinoyat qilishda davom etdi. Mana, yana qamaldi… Qurib ketsin!.. Menga qara, buyog'iga nima qilmoqchisan? Shaharga qaytasanmi?
— Bilmay qoldim, — dedi Mirsoli asabiy lab tishlab. — Hozir hoynahoy qidirishayotgandir. Ammo u ablahlarning qo'liga tushmasligim kerak.
— To'xta, oting nima? Qara-ya, tanishmabmizam!
— Sasha Krutoyman, — dedi Mirsoli erkakka qo'l uzatib. — ismi-sharifim ham, taxallusim ham shu.
— Eshitgandim sen haqingda, — dedi erkak deraza tomonga qarab olib. — Juda yaxshi merganligingni aytishgandi. Qolaversa, anavi «Begun»ga o'xshagan pastkashlar sendan «Bolshoy» vasiyat qilgan pullarniyam tortib olmoqchi bo'lishganini aytishuvdi.
— Xuddi o'sha «Begun»nikiga o'ch olish uchun kelganimda mentlar bosdi. Boya aytganim podpolkovnik o'sha yerda qo'limga kishan soldirdi.
— Ha-a, malla, past bo'yli, labi nuqul uchib yuradigan mentmi? U g'irt pastkash-ku! Itdan tarqagan qancha oshnalarimizning yostig'ini quritgan.
— Ha, xuddi o'sha.
— Senga maslahatim, agar rostdan tengsiz mergan bo'lsang, birinchi bo'lib o'sha polkanni yo'q qilgin! Bo'lmasa, okaxonlaring birin-sirin yo'q bo'laveradi. Qo'lingdan keladimi shu ish?
— Nega kelmasin? Niyatim ham shu o'zi. Nasib bo'lsa, shaharga yetib olsam, uning holiga maymunlar yig'laydi, ha! Alamim ko'p unda!.. Aytgancha, amaki, o'zingizni tanishtirmadingiz-ku!
Erkak