Tasodifiy hikoya: Songi laxzada omon qolgan "BAXT"
G Туш кўрдим, ғалати туш. Тўйимда кийган оппоқ туфлим эскириб, ранги униқиб кетганмиш. Онам: «Энди к...davomi

yuziga qon yugurib, chuqur nafas oldi.
— Oti nimaykan? So'radingmi?
— Shavkat ekan.
— Shavkat?
Mirsoli bu ism quloqlari ostida jaranglagan zahoti beixtiyor jonlandi. Shavkat bilan haqiqatan bir sinfda o'qishgan, hatto sport to'garaklariga ham birga qatnashgandi. Ugina sinfdoshlari orasida Mirsoliga yaqinroq edi. Qanday muammo tug'ilmasin, ikkovlashib bosh qotirishardi.
— Opkir tez! Yugur! — dedi Mirsoli Vadimning ikki yelkasini mahkam siqib. — U yaqin do'stim-ku, axir! Bor dedim!..
Ko'z ochib yumguncha odmiroq kiyingan, uzun bo'yli, jingalaksoch Shavkat kirib keldi. Ikki do'st bir-birlarini quchgancha bir muddat sukutga tolishdi. Ayniqsa, Mirsoli hayajon og'ushidan sira chiqib keta olmasdi. Shavkatdan qishlog'ining hidi kelgan kabi unsiz to'lg'onar, hadeganda ko'ngli bo'shab ketardi.
— O'rtoq, bormisan? — deya nihoyat Shavkatni bag'ridan bo'shatib, kursiga yetakladi Mirsoli. — Qaysi shamollar uchirdi, do'st? Begona yurtlarda nima qilib yuribsan? Uyingdagilar, qishloqdoshlar omonmi?
Shavkat ham uni sog'ingan ekan. Ko'z yoshlarini bildirmaygina yengiga artdi-da, javob berishga tutindi.
— Hamma yaxshi. Mahallada har kuni seni bir marta esga olmasak, kunimiz o'tmasdi. Aytgancha, Davron boridi-ku, pakana, o'shayam uylandi. Bilasanmi kimga? Oxirgi partada o'tiradigan Shirmonga. Xabaring bormidi-yo'qmidi, ikkovi uchrashib yurishardi. Mana, muhabbat g'olib chiqdi.
— Shunaqa degin? — entikib-entikib so'z qotdi Mirsoli. — Zo'r bo'pti-ku, do'st! Ikkovi nuqul maktab orqasida gaplashib turishardi. Ko'p ko'rganman. O'zing-chi? Uylandingmi?
— Yo'q, — dedi Shavkat yer chizib. — Ochig'i… Uylanish niyatim boridi. Biroq bobom o'tib qoldi.
— Nima? Xoldor buva-ya? Qachon?
— Qirqiyam o'tdi. Shunga… Endi keyinga qoldiramiz to'yni. Bilasan-ku…
— Menga qara, nima qilib yuribsan bu yerlarda? Qachon kelding?
— Uch kun bo'ldi. Bilasan, qishloqda hozir yashash qiyin bo'p qolgan. Ish yo'q, ko'pchilik mardikorchilikka chiqib ketgan. Menam o'ylay-o'ylay shu yoqlarga survordim.
— Nima ish qilyapsan bu yerda? Yaxshimi ishing?
— Yomonmas, o'rtoq. Markaziy bozordan «tochka» ochdim. Bir ment tanishim boridi, armiyada shu shaharda xizmat qildim-ku, xabaring bor! O'sha akaxon yordam qilvordi.
— Kim u ment? Oti nima?
— Podpolkovnik Ilya Trofimov degan odam. Yaxshi odam. Ha endi… Bekorgamas albatta. Hozir hech kim bekorga yordam bermaydi-ku! Ammo kankret himoya qiladi. Hech kim mushugimni pisht demaydi, do'st!..
— Umi? — deya asabiy lab tishladi Mirsoli. — Ha, yaxshi odam. Lekin menda bir taklif bor. Taklifmas, talab. Nima deysan?
— Qanaqa talab, Soli? Tinchlikmi?
— Shu yoqlarda ko'rishdikmi, demak, bu taqdirning ishi. Sen o'zim bilan birga ishlaysan. Bilaman, sportchisan, uncha-munchasini bir tishlab otvora olasan. Xo'sh, rozimisan?
— Sen bilanmi? — unga javdirab tik boqdi Shavkat. — Bozor-chi? Bozor nima bo'ladi?
— Qo'y o'sha bozorni. Men bilan birga ishlasang, o'n baravar ko'p pul topasan. Vey, men do'sting shu shaharga deyarli egaman, shuni bilasanmi? Shunday bo'la turib mening do'stim qanaqadir bozorda latta changallab yuradimi? Qo'y-e, Shavkat, bu menga sira to'g'ri kelmaydi. Qishloqdagilar eshitsayam, yaxshi ish bo'lmaydi.
— Xo'p, nima ish qilaman?
— Buyog'ini menga qo'yib ber. Sen-chi, qaerga borsam, yonimda yursang bo'ldi. Boshqasini o'zimga qo'yib ber! Xullas, qo'lingni sovuq suvga urmaysan. Kelishdikmi?
— Senga yo'q deb bo'larmidi?!. — kuldi Shavkat. — Tutgan yeringni kesasan-ku, xumpar!
— Shavkat, Zarinanikidagilar yaxshimi? Ukasiga mashina sovg'a qiluvdim. Minyaptimi?
— Ha, minyapti. Ja xursand sendan. Har gapning birida otingni takrorlaydi. Lekin… Yaxshi qipsan. Kattalar ham seni alqashdi. Aytgancha, Zarina deganingga bir narsa esimga tushdi. Ishonasanmi, do'kondor ham shu shaharda. Vey, men ishlaydigan bozorda savdo qilyapti.
— Nima? Sodiq-a?
— Ha-da, o'zim ham bilmasdim, kecha ko'rib qoldim. O'sha-o'sha, o'zicha kerilib, hech kimga so'zini bermay yuribdi. Bilmayman qachongacha kerilarkin…
— Nega kelibdi bu yerlarga? Niyati nimaykan? Surishtirib ko'rmadingmi?
— Men bilanam til uchida so'rashdi ishonsang. Bilasan-ku, otasining puliga keriladi u iflos!
— Bekor qipti kelib, — dedi Mirsoli mushtlarini tugib. — Jonida qasdi borakan chog'i.
— Soli, kechirasan-u, ammo gap kelganda bir narsani aytib qo'ymasam, tinchlana olmayman.
— Nimani, do'st? Tinchlikmi? Biror muammong bormi? Aytaver!
— Menda muammo yo'q. Boriniyam, mana, o'zing bir zumda hal qilding. Zarina bilan bog'liq gap.
— Xo'sh, nima? Gapir, Shavkat!
— Ochig'i… Zarinang sen tufayli mashina ostiga o'zini otmagan ekan.
— Nima? Q-qanaqasiga? Nima sabab bo'lgan unda?
— Bungayam o'sha do'kondor aybdor. Singlim Hanifa aytuvdi. Uning aytishicha, do'kondor Zarina turmushga chiqishdan bosh tortgandan keyin uni qandaydir marazlar qo'liminan o'g'irlabdi va… Eh, aytishgayam til bormaydi. Xullas, nomusiga tekkan ekan. Shu yo'l bilan Zarinani o'ziniki qilmoqchi bo'lganmish. Lekin Zarina baribir unga tegmadi. U nomusi poymol bo'lganini uyidagilargayam aytmabdi. Qo'rqibdi. Oxiri… O'zing bilgan voqea sodir bo'libdi.
— Nima? Nomusi poymol bo'lgan? Axir, o'lishidan oldin menga xat qoldirgan. Meni kutib charchaganini yozgan… Q-qanaqasiga nomusi…
— Xatniyam atayin yozganakan. Buniyam singlim aytdi. Sen bilib qolsang, qo'lingni qonga bo'yashingdan qo'rqqanmish…
Mirsoli bu mudhish xabarni eshitgandayoq tepa sochi tikka bo'lib, qalbi g'azabga to'ldi. O'zini qo'yarga joy topa olmay, bir necha bor xonada uyoqdan buyoqqa yurib oldi va to'satdan Shavkatning yelkasiga chang soldi.
— Shu gaplaring haqiqatmi? Javob bera olasanmi gapirgan gapingga?
— Nega javob bermay? Albatta javob beraman. Ishonmasang, yuzlashtir o'sha it bilan! Javob bermagan odammas!
— Men u bilan yuzlashtiribgina qolmayman, — dedi Mirsoli do'stining ko'zlariga tik boqib. — U marazning ahvolini o'z ko'zlaring bilan ko'rasan.
— Xo'p, kel, hoziroq topaylik uni! Men kvartirasini tanishlardan so'rab aniqlayman.
— Yaxshi, unda hozir tansoqchilardan ikkitasini qo'shib beraman. Shu yerga dikonglatib opkelasan do'kondorni. Unga boyagi gaplaringni aytmay tur! Oldin kelsin, birgalashib aytamiz!
— Xo'p, men tayyorman, do'st!
Mirsoli darhol Vadimga qo'ng'iroq qildi-da, mashina tayyorlashni buyurdi.

* * *
To Sodiqni topib kelgunlaricha, Mirsolining bo'lari bo'layozgandi. Ayniqsa, himoyasiz, ojiza bir qiz, bolalikdan ko'z qorachig'idek asragan muhabbatini do'kondorning quchog'ida tasavvur etganda, Zarina yarim tunlarda yolg'iz qolib, unsiz yig'laganlarini o'ylaganda, g'azab alangasida kuyaverdi. Shundagina ertalabdanoq nega ko'ngli g'ash tortganini angladi. Bunga yana o'sha Sodiq sababchi bo'lganini tan olgani sayin alamdan dod solar darajaga yetdi.
Bir soatcha vaqt o'tgach, nihoyat xuddi o'sha Sodiq do'kondor Shavkat va Vadim yetagida kabinetga kirib keldi. Uning qovoqlari uyiq, nuqul Mirsoliga yer ostidan razm solar, qur-qur bosh qashib olardi.
Mirsoli Vadimga ruxsat berdi-da, Shavkatni imlab kursiga o'tirishga undadi. Sodiq bilan esa salom-alik ham qilmadi.