Tasodifiy hikoya: -lacosta- yana bir xikoyam
Salom do'stlar bugun 1 oy tanafusdan keyin yana bir xikoyamni sizlarga havola etmoqchiman. Ismlar o'...davomi

o'tirardi-yu, afsuslanishdan tiyila olmasdi. Sababi, bu gal unga nisbatan turma nazoratchilari ham, konvoylar ham aksincha munosabatda bo'lishdi. Turtishdi, dag'dag'a qilishdi, mensimagan nazar bilan boqishdi. Bularning barchasi Mirsoliga juda-juda alam qildi. Lekin generalning aloqaga chiqishidan baribir umid uza olmadi. Garchi telefonini tortib olgan bo'lishsa-da, yaqin orada kamera eshigini ochib, qaytadan qo'liga tutqazishlariga ishondi.
Shu ko'yi oradan ikki soatcha vaqt o'tdi. Kun peshindan og'di. Baxtga qarshi generaldan darak yo'q edi. Chaqirilgan advokat ham hadeganda kela qolmasdi.— Bular meni tamom bo'ldi deb o'ylashyapti chog'i, — dedi o'ziga o'zi Mirsoli kameraning sho'rlagan devorlariga ko'z tashlab. — Ammo xato qilishadi. Krutoy hali o'lganicha yo'q. Bunaqangi po'pisalardan qo'rqmaydi ham. Hali ko'ramiz, o'sha podpolkovnikni yaxshilab tanib oldim. Aftidan uning o'zi tergov jarayonini olib borishga shaylangan. Hoynahoy picha pul ishlab olishni mo'ljallagan. Mayli, agar qo'yvorsa beraman o'sha pulni. Faqat… Keyin pushaymon bo'ladi. Axir, men sog'in sigir emasman duch kelganga sut beraveradigan! Odamman, odam!..
Shu payt kamera eshigi ochildi va ostonada nazoratchi paydo bo'ldi.
— Qo'llaringni orqaga qilib, yo'lakka chiq, — buyurdi u qovoq uyib. — Seni tergovchi kutyapti!
— Podpolkovnikmi? — so'radi Mirsoli atayin nazoratchining g'ashiga tegish uchun. — Anavi uzun bo'ylimi?
— Bu yerda savolni biz beramiz, — baqirdi nazoratchi. — Tilingni tiyib oldimga tush!..
Kutilganidek, mahbuslarni so'roq qilish xonasida xuddi o'sha podpolkovnik o'tirardi. Mirsolini ko'rdi-yu, ko'zini lo'q qilgancha unga bir muddat so'zsiz tikilib qoldi.
— O'tirsam maylimi? — zardali ohangda savol tashladi Mirsoli. — Yo turgan yerimda tergov qilasizmi?
— Advokating qani? — so'radi podpolkovnik. — Yo'q-ku advokat?!. Sen advokatsiz gaplashmaslikka so'z berganding. Endi nima qilamiz?
— Advokat albatta bo'ladi, — dedi Mirsoli. — Hozir tezroq savollaringizni berib olsangiz yaxshi bo'lardi. Ochig'i, juda charchaganman. Yotib dam olmoqchiman.
— Xo'p, birinchi savolim shunday. Sodiq Adashev degan yigitni nima sababdan o'ldirgansan? Aytishlaricha, hamqishlog'ing emish? Nima deysan?
— Men unaqa odamni tanimayman.
— Bu endi ortiqcha. Adashev o'ldirilgan to'pponchada senga tegishli ikki kishining barmoq izlari turibdi. Qolaversa, boshqa dalillar ham faqat senga qarshi. Uka, vaqtimni olma, yaxshisi, tergov bilan hamkorlik qil, shunda aybingni yengillatishga va'da beraman. Yo'qsa, kamida bir umrga qamalasan. Bilasanmi shuni?
Mirsoli miq etmadi. U do'kondorning daragini eshitgandayoq ichdan zil keta boshlagandi. Jasadni aynan kim topganini o'ylab bosh qotirardi. Javob berishga shoshilmagani yaxshi bo'lgan ekan. Podpolkovnikning telefoni jiringlab qoldi. Mirsoli qo'ng'iroq qilgan general bo'lib chiqishini juda-juda xohlar, shuning uchun podpolkovnikning yuzida zohir bo'lguvchi har bir o'zgarishga sergak boqardi.
— Eshitaman, o'rtoq general!..
Mirsoli shu bir og'iz gapni eshitib ruhan yengil tortdi. Miyasiga o'rlagan barcha xunuk xayollar tuman kabi tarqab, ko'zlari moshdek ochilgandek bo'ldi.
— Xo'p bo'ladi, o'rtoq general, — davom etdi podpolkovnik Mirsoliga ma'noli qarab qo'yib. — Tushundim, hoziroq qo'yib yuboramiz! Salomatlik tilayman, o'rtoq general!..
Podpolkovnik telefonini kissasiga solgach, istar-istamas o'rnidan qo'zg'alib eshik tomonga yuzlandi.
— Konvoy! — qichqirdi u stolni mushtlab. — Buyuraman, mahbus hoziroq ozod qilinsin! Kerakli hujjatlarni darhol taxt qilib, menga topshirishsin! Navbatchilik bo'limiga yetkaz! Aytgancha, Krutoyning qo'l telefoni, qolgan buyumlarini o'ziga qaytarishsin!
— Xo'p bo'ladi, o'rtoq podpolkovnik! — deya Mirsoliga qarab qo'ydi konvoy jilmayib. — Qani, Krutoy janoblari, yuring endi! O'zimiz kuzatib qo'yamiz!
— Podpolkovnik, ketaveraymi? — so'radi Mirsoli ketishga shoshilmay. — To'g'ri eshitdimmi o'zi?
— Ha, bu safar sen yutding, — dedi podpolkovnik asabiy lab tishlab. — Lokigin bilib qo'y, baribir bir kunmas bir kun qamalasan. Shunga doim tayyor turgin!
— Harakat qilaman tayyor turishga! Yaxshi qolsinlar! Basharti biror nima kerak bo'lsa, albatta bizga murojaat qiling! Qo'ldan kelgancha mushkulingizni oson qilamiz!
Podpolkovnik miq etmadi. Qayta-qayta stolni mushtladi-da, zipillagancha chiqib ketdi.

* * *
«Balo kelsa botmonlab keladi», deb behuda aytishmas ekan. Mirsoli shomga yaqin «Sizo»dan kazinoga kelib, hali nafas rostlashga ulgurmagandi. Shavkat Vadimni ergashtirgancha kirib keldi. Mirsoli ularning yuz o'zgarishini payqadi-yu, hech qursa bir necha daqiqa xotirjam bo'lishni xohlab, odatiy savolini berdi.
— Kazinoda tag'in mijoz kam-ku, — dedi u bir Vadimga, bir Shavkatga ko'z qirini tashlab. — Bunaqada bir oyga qolmay bankrot bo'lamiz-ku, uchqurlar! Shuni o'yladilaringmi? Axir, daromad bo'lmasa senlarga maoshni qanday to'layman?
— Mijoz bo'ladi, — ishonch bilan dadil javob qaytardi Vadim. — Ikki kun ichida zal to'lib qoladi. Hozir… Boshqa muammo chiqib qoldi.
— Nima muammo? Qanaqa muammo? Biron yerni suv bosibdimi yo osmon uzilib yerga tushibdimi?
— Bundan battari bo'lmasa kerak, — gapni ilib ketdi Shavkat. — Qishloqdan Sodiqning ukasi Sobir kelibdi. Hozir kazino qarshisida turibdi. Binomizning hammayog'ini qandaydir avtomat qo'ltiqlagan barzangilar o'rab olgan. Sobir esa sening oldingga kirmoqchi!
— Sobir dedingmi? — Mirsolining birdan chehrasi tundlashdi. — Eshitibdimi? Nima deyapti o'zi? Sen so'radingmi?
— Ha, so'radim, — dedi Shavkat mushtlarini tugib. — Menga hech narsa demadi. Sen bilan gaplasharmish ablah.
— Barzangilarni qaerdan topibdi?
— Bunisidanam xabarim yo'q. O'zidan so'rarsan…
Mirsoli hech narsa demay zarda bilan telefonini qo'liga oldi-yu, kerakli raqamlarni terdi.
— General, — dedi go'shakdan tanish tovush eshitilgani hamono. — Bu qanaqasi? Turmadan qutqarib oldingiz deb o'ylasam, yana odam yuboribsiz-ku peshonamga! Buni qanday tushunish kerak?
General unga nimalar dedi, ne gaplarni uqtirdi, faqat Mirsoli eshitdi. Faqat suhbat tugagachgina, u yonidagilarga yuzlandi.
— Bular mentmasakan, — dedi Mirsoli. — Baribir general hozir yordam yuboradigan bo'ldi. Demak, avtomatli barzangilardan cho'chimasak ham bo'ladi.
— Hammasini imi-jimida tinchitvorsak-chi? — so'radi Shavkat. — Pusib o'tiradigan ahvoldamasmiz harqalay!
— Yo'q, qon to'kilishi kerakmas hozir. Mayli, mentlarning o'zi hal qilaversin buni. Biz bekorga pul to'lamayapmiz-ku! Sen Vadim o'sha Sobirni buyoqqa olib kir-da, keyin zaldan boxabar bo'l! Shavkat, sen shu yerda qol, do'st! Do'konchining ukasi nima yangi gaplar opkeldiykin, bilvolamiz hozir!..

* * *

Oradan besh daqiqa ham vaqt o'tmay, ichkariga xuddi Sodiq kabi past bo'yli, dumaloq, sochlari g'adir-budurligidanmi tepaga qarab o'sgan Sobir kirib keldi. U shu tobda xafaqon va ikki yuzi tersaygan holatda edi. Salom berishni-da xohlamay, kiriboq, Mirsoliga tik boqib zardali ohangda savollar yog'dira boshladi.
— Ha, akamni o'ldirib harom pullarga cho'milyapsanmi? Erkakcha ish qilsang