Tasodifiy hikoya: Nomsiz hikoya.)
(nom qo'ymadim...) Ko'chadan aytuvchining qichqirig'i keldi: "Xaloyiq eshitmadim dema! Bugun tushda...davomi
(nom qo'ymadim...) Ko'chadan aytuvchining qichqirig'i keldi: "Xaloyiq eshitmadim dema! Bugun tushda...davomi
Snayper 8 (kamolov)
Добавил: | Kamolov (29.01.2019 / 19:52) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 58834 |
Комментарии: | 7 |
Mirsoli komadan so'ng g'aroyib qobiliyat egasiga aylangani generalning tinchini butkul o'g'irlab qo'ygandi. Tekshirib ko'rish uchun atayin ko'p savollar berib ko'rdi. Oddiy odam bu savollarga hech qachon javob bera olmasdi. Mirsoli esa har bir savolga bir necha o'n soniyagina sukut saqlashlardan keyin to'g'ri javob berdi. Generalning nazdidagi shafqatsiz qotil, o'ta ayyor ishbilarmon, jinoyat ko'chasi egalaridan biri Mirsoli shu tobda adog'siz ruhiy qudrat sohibiga aylanib bo'lgandi. General bunday qudratdan qay maqsadda foydalanishni ham allaqachon o'ylab qo'ygandi.
— Esingdami, senga podpolkovnik rahmatli qachonlardir basharangni o'zgartirish zarurligini aytgan ekan? — so'radi general ehtiyotkorlik bilan. — Yo unutvorganmisan?
— Unutganim yo'q, — dedi Mirsoli jiddiylik bilan. — Shuning uchun ham siz bilan suhbatlashib olishni istadim.
— To'g'ri o'ylabsan, — general Mirsolining yelkasiga qo'l tashladi. — Basharani o'zgartirish fursati yetdi. Nima sababdanliginiyam aytaymi?
— Shartmas. Men zudlik bilan o'zga tusga kirib, hujjatimni yangilashim kerak. Boyagina o'zingiz uchrashib gaplashgan odam bilan tezroq tanishtira qoling. Cho'zib nima qildik.
— Barakalla! Xullas, seni «o'ldi» deb e'lon qilamiz. Televidenie orqali chiqish uyushtiraman. Shunday qilmasak bo'lmaydi. Shaharda dushmanlaring tiqilib yotibdi. Kasalxonadan tirik chiqishingga kafolot yo'q.
— Shu sababli palata eshigi oldiga, kasalxona darvozasiga qo'riqchilar qo'yibsiz-da? Hushyorsiz, general, hushyorsiz!
— Shuniyam bildingmi? Yo birov aytdimi?
— Kim ham aytardi? Hammani jiddiy ogohlantirgansiz-ku, axir! Aytgancha, o'zimning ta'ziyamga boramanmi?
— Shart emas. Xullas, sen yangi hujjatda Marat Morozov bo'lasan. Ruslarga juda o'xshaydi-da basharang! Kamini jarroh to'g'rilaydi. Rozimisan?
— Nima farqi bor? Nima bo'lmasin, menga qanday ism berishmasin, o'zim uchun baribir Krutoyligimcha qolaman. Lekin hech kimga aytmayman. Qalbimda asrayman uni.
— Unda kelishdik. Bu yerdan chiqishing bilan boshqa kasalxonaga yotasan. Men ungacha tadorigimni ko'rvolaman.
— Bir iltimosim bor, — dedi ketishga chog'langan generalning bilagidan tutib. — Klubimni ham nazoratingiz ostiga olsangiz. Mensiz rasvosi chiqib ketmasin!
— Xotiring jam bo'lsin! Hammasi yaxshi bo'ladi. Hozircha xayr! Yaxshi dam ol!
General chiqib ketgach, Mirsoli qayta boshini changallagancha alamli shivirladi.
— Xudoyim, bu odamning ham umri qisqaligini nega ayta olmayman? Axir, buyam gunoh emasmi?!. O'zing kechi-ir!..
* * *
Oradan ikki oy vaqt o'tdi. Mirsoli deyarli tuzalib, yaqindagina ne umidlarda sotib olingan yangi hovlisiga keldi. Ammo ichiga chiroq yoqsa yorishmasdi. Biznesga putur yetishi, oyoqlaridan ayrilishi, bundan buyon o'zi xohlagandek erkin yura olmasligi, hech kimning ilgarigidek soyasiga salom bermasligi tayinligi ham ko'ziga ko'rinmasdi. Vadimning, ketidan Shavkatning avtohalokatga uchrab halok bo'lgani haqidagi xabarni eshitgani alam qilardi. Mirsoli bo'lib o'tgan ishlarda faqat o'zini ayblardi. Shu sababli marhum olib kelib bergan nogironlar aravachasiga o'tirib, har kuni qabristonga qatnashni odat qildi. Shu bahonada Vadimning ruhi bezovta bo'lmasligiga ishondi. Ammo taqdirida keskin o'zgarish yuz berish pallasi yaqinligini qalban his etardi. Qorong'i tunlarda hayhotdek hovlining kattakon xonalaridan biriga kirib allakimlar bilandir g'oyibona tillashganida, bu fursat juda yaqin qolganiga amin bo'lardi. Nihoyat, kunlarning birida, kun choshgohga yaqinlashganda hovliga generalning o'zi kirib keldi. Mirsoli uning ko'zlariga zimdan tikilib qaradi-yu, sal qursa yaqin kunlarning birida ajal ta'qib qilishi muqarrarligini tiliga ko'chirayozdi. Arang o'zini tutib, xunuk xayollarni miyasidan haydashga urindi.
— Bu deyman, aravachang ja zo'ridan ekan-ku, — uning ko'nglini ko'tarish ilinjida general kulib so'z qotdi. — G'ildiraklarini aylantirish ham shartmas ekan. Tugmachani bossang, o'zi yurib ketaverarkan-da! Zamonadan o'rgilay! Nimalarni o'ylab topishmaydi-ya odamlar!..
— Buyam menga o'xshagan qaysar va o'jar chiqib qoldi, — dedi Mirsoli moviy osmonga ko'z tashlab olib. — Zinadanam o'zi chiqib ketadi. «Qo'y, g'ildiragingni aylantira qolay», desam ko'nmaydi.
— Shunaqami? Qara-ya, gapni tushungani-chi-a bu matohning!..
— Androidda ishlaydi-da, general, — dedi aravacha chetiga o'rnatilgan jajji ekranni ko'rsatib Mirsoli. — Bilasiz-ku, android tizimi balo! Hamma ish qo'lidan keladi.
— Ha mayli, — dedi general hovlidagi kursiga cho'karkan. — Mana, bahorning yarmiyam o'tdi hisob. Buyog'iga kunlar isiy boshlaydi. Sen bilan bizning yelkamizga oftob tegadi.
Mirsoli generalning bu gapini eshitgach, yana ruhan ezildi. Hech kimning hayotini asrab qola olmasligini o'ylab ich-etini yeya boshladi. Lekin tirik odamga «sen ikki oydan keyin o'lasan», deyish qanchalar qabihlik ekanini qayta idrok etib, bosh chayqash bilan cheklandi.
«General degan nomi bor, — ko'nglidan o'tkazdi u. — Ammo harom ishlari menikidan yuz chandon ko'p. Qancha begunohlarni qaqshatib pulini oladi. Mana, oxirgi yillarda orttirgan gunohlari boshiga balo bo'lay deb turibdi. Xudoyim, shu haqiqat yolg'onga aylanishini juda-juda istardim. Buniyam bola-chaqasi, ro'zg'ori bor. Jonini olmay tursayding!..»
— Endi gap munday, — dedi general oradagi sukutni buzib. — Hovlidagi ishlaring ko'ngildagiday ekan, ko'rdim. Xizmatchi qiz yollabsan. To'g'ri qilgansan, u issiq-sovug'ingdan xabar olib turadi uylanguningcha! Aytgancha, birontasini topgin endi! Umr birpasda o'tadi-ketadi. Bola-chaqayam orttirib qo'yishi kerak erkak kishi, uka!
— E, — qo'l siltadi Mirsoli hafsalasizlik bilan. — Ikki oyog'i yo'q er kimgayam kerak?!. Bir kunimni ko'rarman.
— Unday dema! Sen oyoqsiz ham manaman degan sportchini yiqita olasan. Ana, ko'zlaring aytib turibdi. Ha, ikkala ko'zing ham yonyapti, yigit! «Bizga muhabbat hadya qil!», deb turibdi. Hadya qilmasang, o'zlari qidirib toparmish.
— Bashoratchi bo'p keting-e, — dedi Mirsoli kulib. — Bu gaplarni qaydan olyapsiz o'zi?
— Nima, bashoratchi bitta senmiding? Bizam kayfiyat durustligida ancha-muncha narsalarni topa olamiz. Mayli, hazilni qo'yib turaylik. Men seni olib ketgani keldim.
— Qaerga? — atayin ijikilab so'radi Mirsoli. — Birontasini o'ldirishga buyurtma bermoqchimisiz? Shu yerdayam aytavering!
— Yo'q, undaymas. — dedi general beixtiyor qovoqlari uyilib. — Bundan keyin odam o'ldirmaysan. Xudo asrasin! Aytgandim-ku basharani o'zgartirish kerak deb! Men hammasini gaplashib qo'ydim. Hozir borasan-u, klinikaga yotasan. Palata lyuks. Hech nimadan kamlik ko'rmaysan. O'zim har kuni xabar olaman sendan. Uzog'i bilan bir oyda butkul boshqa odamga aylanasan-qolasan. Ana undan keyin yangi bashara bilan suratga tushib bersang, biz hujjat tayyorlaymiz. Hamma ish bitgach, o'zim va'da bergan o'sha odam bilan seni yuzlashtiraman.
— Meni o'lgan deb xabar tarqatmoqchiydingiz-ku! — so'radi Mirsoli. — Hali jimjitlikmi?
— Allaqachon xabar berib bo'lganmiz. Nima, televizor ko'rmadingmi? Rasman e'lon qildirdim-ku!
— Televizor tomosha qilish ko'ngilga sig'mayapti-da!
— Esingdami, senga podpolkovnik rahmatli qachonlardir basharangni o'zgartirish zarurligini aytgan ekan? — so'radi general ehtiyotkorlik bilan. — Yo unutvorganmisan?
— Unutganim yo'q, — dedi Mirsoli jiddiylik bilan. — Shuning uchun ham siz bilan suhbatlashib olishni istadim.
— To'g'ri o'ylabsan, — general Mirsolining yelkasiga qo'l tashladi. — Basharani o'zgartirish fursati yetdi. Nima sababdanliginiyam aytaymi?
— Shartmas. Men zudlik bilan o'zga tusga kirib, hujjatimni yangilashim kerak. Boyagina o'zingiz uchrashib gaplashgan odam bilan tezroq tanishtira qoling. Cho'zib nima qildik.
— Barakalla! Xullas, seni «o'ldi» deb e'lon qilamiz. Televidenie orqali chiqish uyushtiraman. Shunday qilmasak bo'lmaydi. Shaharda dushmanlaring tiqilib yotibdi. Kasalxonadan tirik chiqishingga kafolot yo'q.
— Shu sababli palata eshigi oldiga, kasalxona darvozasiga qo'riqchilar qo'yibsiz-da? Hushyorsiz, general, hushyorsiz!
— Shuniyam bildingmi? Yo birov aytdimi?
— Kim ham aytardi? Hammani jiddiy ogohlantirgansiz-ku, axir! Aytgancha, o'zimning ta'ziyamga boramanmi?
— Shart emas. Xullas, sen yangi hujjatda Marat Morozov bo'lasan. Ruslarga juda o'xshaydi-da basharang! Kamini jarroh to'g'rilaydi. Rozimisan?
— Nima farqi bor? Nima bo'lmasin, menga qanday ism berishmasin, o'zim uchun baribir Krutoyligimcha qolaman. Lekin hech kimga aytmayman. Qalbimda asrayman uni.
— Unda kelishdik. Bu yerdan chiqishing bilan boshqa kasalxonaga yotasan. Men ungacha tadorigimni ko'rvolaman.
— Bir iltimosim bor, — dedi ketishga chog'langan generalning bilagidan tutib. — Klubimni ham nazoratingiz ostiga olsangiz. Mensiz rasvosi chiqib ketmasin!
— Xotiring jam bo'lsin! Hammasi yaxshi bo'ladi. Hozircha xayr! Yaxshi dam ol!
General chiqib ketgach, Mirsoli qayta boshini changallagancha alamli shivirladi.
— Xudoyim, bu odamning ham umri qisqaligini nega ayta olmayman? Axir, buyam gunoh emasmi?!. O'zing kechi-ir!..
* * *
Oradan ikki oy vaqt o'tdi. Mirsoli deyarli tuzalib, yaqindagina ne umidlarda sotib olingan yangi hovlisiga keldi. Ammo ichiga chiroq yoqsa yorishmasdi. Biznesga putur yetishi, oyoqlaridan ayrilishi, bundan buyon o'zi xohlagandek erkin yura olmasligi, hech kimning ilgarigidek soyasiga salom bermasligi tayinligi ham ko'ziga ko'rinmasdi. Vadimning, ketidan Shavkatning avtohalokatga uchrab halok bo'lgani haqidagi xabarni eshitgani alam qilardi. Mirsoli bo'lib o'tgan ishlarda faqat o'zini ayblardi. Shu sababli marhum olib kelib bergan nogironlar aravachasiga o'tirib, har kuni qabristonga qatnashni odat qildi. Shu bahonada Vadimning ruhi bezovta bo'lmasligiga ishondi. Ammo taqdirida keskin o'zgarish yuz berish pallasi yaqinligini qalban his etardi. Qorong'i tunlarda hayhotdek hovlining kattakon xonalaridan biriga kirib allakimlar bilandir g'oyibona tillashganida, bu fursat juda yaqin qolganiga amin bo'lardi. Nihoyat, kunlarning birida, kun choshgohga yaqinlashganda hovliga generalning o'zi kirib keldi. Mirsoli uning ko'zlariga zimdan tikilib qaradi-yu, sal qursa yaqin kunlarning birida ajal ta'qib qilishi muqarrarligini tiliga ko'chirayozdi. Arang o'zini tutib, xunuk xayollarni miyasidan haydashga urindi.
— Bu deyman, aravachang ja zo'ridan ekan-ku, — uning ko'nglini ko'tarish ilinjida general kulib so'z qotdi. — G'ildiraklarini aylantirish ham shartmas ekan. Tugmachani bossang, o'zi yurib ketaverarkan-da! Zamonadan o'rgilay! Nimalarni o'ylab topishmaydi-ya odamlar!..
— Buyam menga o'xshagan qaysar va o'jar chiqib qoldi, — dedi Mirsoli moviy osmonga ko'z tashlab olib. — Zinadanam o'zi chiqib ketadi. «Qo'y, g'ildiragingni aylantira qolay», desam ko'nmaydi.
— Shunaqami? Qara-ya, gapni tushungani-chi-a bu matohning!..
— Androidda ishlaydi-da, general, — dedi aravacha chetiga o'rnatilgan jajji ekranni ko'rsatib Mirsoli. — Bilasiz-ku, android tizimi balo! Hamma ish qo'lidan keladi.
— Ha mayli, — dedi general hovlidagi kursiga cho'karkan. — Mana, bahorning yarmiyam o'tdi hisob. Buyog'iga kunlar isiy boshlaydi. Sen bilan bizning yelkamizga oftob tegadi.
Mirsoli generalning bu gapini eshitgach, yana ruhan ezildi. Hech kimning hayotini asrab qola olmasligini o'ylab ich-etini yeya boshladi. Lekin tirik odamga «sen ikki oydan keyin o'lasan», deyish qanchalar qabihlik ekanini qayta idrok etib, bosh chayqash bilan cheklandi.
«General degan nomi bor, — ko'nglidan o'tkazdi u. — Ammo harom ishlari menikidan yuz chandon ko'p. Qancha begunohlarni qaqshatib pulini oladi. Mana, oxirgi yillarda orttirgan gunohlari boshiga balo bo'lay deb turibdi. Xudoyim, shu haqiqat yolg'onga aylanishini juda-juda istardim. Buniyam bola-chaqasi, ro'zg'ori bor. Jonini olmay tursayding!..»
— Endi gap munday, — dedi general oradagi sukutni buzib. — Hovlidagi ishlaring ko'ngildagiday ekan, ko'rdim. Xizmatchi qiz yollabsan. To'g'ri qilgansan, u issiq-sovug'ingdan xabar olib turadi uylanguningcha! Aytgancha, birontasini topgin endi! Umr birpasda o'tadi-ketadi. Bola-chaqayam orttirib qo'yishi kerak erkak kishi, uka!
— E, — qo'l siltadi Mirsoli hafsalasizlik bilan. — Ikki oyog'i yo'q er kimgayam kerak?!. Bir kunimni ko'rarman.
— Unday dema! Sen oyoqsiz ham manaman degan sportchini yiqita olasan. Ana, ko'zlaring aytib turibdi. Ha, ikkala ko'zing ham yonyapti, yigit! «Bizga muhabbat hadya qil!», deb turibdi. Hadya qilmasang, o'zlari qidirib toparmish.
— Bashoratchi bo'p keting-e, — dedi Mirsoli kulib. — Bu gaplarni qaydan olyapsiz o'zi?
— Nima, bashoratchi bitta senmiding? Bizam kayfiyat durustligida ancha-muncha narsalarni topa olamiz. Mayli, hazilni qo'yib turaylik. Men seni olib ketgani keldim.
— Qaerga? — atayin ijikilab so'radi Mirsoli. — Birontasini o'ldirishga buyurtma bermoqchimisiz? Shu yerdayam aytavering!
— Yo'q, undaymas. — dedi general beixtiyor qovoqlari uyilib. — Bundan keyin odam o'ldirmaysan. Xudo asrasin! Aytgandim-ku basharani o'zgartirish kerak deb! Men hammasini gaplashib qo'ydim. Hozir borasan-u, klinikaga yotasan. Palata lyuks. Hech nimadan kamlik ko'rmaysan. O'zim har kuni xabar olaman sendan. Uzog'i bilan bir oyda butkul boshqa odamga aylanasan-qolasan. Ana undan keyin yangi bashara bilan suratga tushib bersang, biz hujjat tayyorlaymiz. Hamma ish bitgach, o'zim va'da bergan o'sha odam bilan seni yuzlashtiraman.
— Meni o'lgan deb xabar tarqatmoqchiydingiz-ku! — so'radi Mirsoli. — Hali jimjitlikmi?
— Allaqachon xabar berib bo'lganmiz. Nima, televizor ko'rmadingmi? Rasman e'lon qildirdim-ku!
— Televizor tomosha qilish ko'ngilga sig'mayapti-da!