Tasodifiy hikoya: tanasini sotgan AYOLLAR
Бунчалар хам кўнглингиз тўкдир, Жаннат хакда суриб хаёллар, Ундай унвон сиз учун йўкдир, Тана...davomi

ko'rsat, — dedi polkovnik hanuz chehrasi tundlashgan ko'yi. — Shunisi muhimroq bizga hozir. To'g'ri, tillalarni topib berganing ham juda soz bo'ldi. Chunki bu odamdan uzoq yillar gumonsirab kelardik. Mana, gumonlarimiz to'g'ri bo'lib chiqdi. Qani, Morozov, endi murda qaerdaligini ayt! Yigitlar kovlashsin! Vaqt ketyapti!
Shu tobda Mirsolining rangi o'zgarib, g'oyibona tovushlar quloqlari ostida jaranglay boshlaganini his etdi.
— Nari ket, — buyurdi unga noma'lum tovush sohibi. — Fursatni boy bermay oldinga yur!
Mirsoli beixtiyor bezovtalanib, polkovnikka yuzlandi.
— Men… Hozir kelaman, — dedi u aravacha tutqichidagi kerakli tugmachani bosib. — Besh daqiqada qaytaman.
Polkovnik hayron bo'ldi-yu, Mirsolining ruhiyatida o'zgarish sodir bo'lishi muqarrarligi yodiga tushib bosh irg'agancha nari ketdi. Mirsoli esa chamasi yuz metrcha nariga borib to'xtadi-da, ko'zlarini yumib navbatdagi ko'rsatmalarni kuta boshladi. G'oyibona tovush ham uzoq kutdirmadi.
— Jasad quti ko'milgan yerdan ellik metr narida, — dedi tovush egasi. — Ammo hech kimga aytmaysan. Sababini his etdingmi?
— Yo'q, his etmadim, — ovoz chiqarib javob qildi Mirsoli. — Men kim bo'libmanki, his eta olsam.
— Unda biz aytamiz. Agar murdani topib bersang, ular o'likxonaga olib borib yorishadi. Jasad egasining ruhi chirqillaydi. Shuning uchun sen zinhor murda ko'milgan joyni ko'rsatmasliging kerak.
— Unamay turib olsa-chi? — soddalarcha so'radi Mirsoli hanuz ko'zlarini ochmay. — Bu odam juda qaysar-ku, axir!
— O'tgan galgidek ma'lum muddatga qalbini muzlatib qo'yasan. U qarshilik bildira olmaydi.
— Roziman. Keyin-chi? Keyin nima qilay?
— Tinimsiz tavba qil! Gunohlaring yorug' dunyoga sig'mas darajada ko'payib ketgan. Iloji bo'lsa, enkayib, yuzlaringni yerga ishqalab tavba qil! Zora xudo rahmingni yesa!..
Mirsoli shu ta'kidlardan so'ng shoshilishi lozimligini angladi va shosha-pisha aravachani ortga qaytardi.
— Xo'sh, transing tamom bo'ldimi? — so'radi polkovnik uning tepasida hozir bo'lib. — Ko'rsat unda jasad ko'milgan joyni!
Mirsoli javob berishga shoshilmay, boshini quyi solgancha tek o'tirib qoldi. So'ngra norozilangan kabi jussasini u yondan buyonga tashlab, lablarini titratib polkovnikka yer ostidan javdirab boqdi.
— Nima bo'ldi yana? — so'radi polkovnik toqatsizlana boshlaganini sir tuta olmay. — Bo'la qolmaysanmi endi! Vaqt ketyapti, axir, Morozov!..
— Bir qoshiq qonimdan keching, — dedi nihoyat sal o'zini qo'lga olib. — Men… Adashibman! Yanglishibman!
— Nega adashasan? Tushunmadim. Nimani nazarda tutyapsan, hoy bola?
— Murda qaerdaligini aniqlay olmayapman. Ishoning, juda ojiz qoldim. Sira topa olmayapman.
— Q-qanaqasiga? Ie, bunisi qiziq bo'ldi-ku! Nega aniqlay olmaysan? Qanaqa bashoratchisan o'zi? Meni ahmoq qilmoqchimisan tag'in?
— Nega tushunmaysiz? — atayin zardali ohangda qichqirdi Mirsoli. — Men xudomasman-ku! Oson tutaverarkansiz-da! Topolmadim. Xo'sh, nima qilishim kerak? O'zimni osaymi shu yerda?..
— O'lguday bo'lmag'ur bolaykansan, — polkovnik hafsalasi pir bo'lib g'udrana-g'udrana mashina tomon yurdi. — Hay yigitlar, manavi bashoratchini mashinaga ortinglar! Ketamiz! Bo'la qolinglar! Shuncha vaqtimni yeb bitirdi bu dayus!..
Polkovnik qancha norozilanmasin, Mirsoli ko'ngliga yaqin olmadi, ranjimadi, jahl qilmadi. Sukut saqlashni ma'qul deb bildi. Qolaversa, u so'nggi ikki-uch soat ichida ich-etini yer, nadomat o'ti vujudini kuydirib, o'zini qo'yarga joy topa olmasdi. Ustiga-ustak, havo o'zgara boshlaganidanmi, yarimta oyoqlarining tikilgan qismida kuchli og'riq turib, uni bezovtalanishga, oh chekishga majbur etardi. Irodasi nihoyatda kuchliligidan tishni tishga bosar, iloji boricha e'tiborsiz bo'lishga intilardi. Shuning uchun ham qalbida paydo bo'lgan nadomat dengizida suzib, bu dengizning zalvorli, bir-biridan haybatli to'lqinlari qurshovida dard chekkisi kelardi. Qarama-qarshi o'ylar, tushkunlik iskanjasi esa bag'rini o'yib borardi.
— Men rostakamiga yarim jon bo'lib qoldim, — o'ziga o'zi so'zlanardi Mirsoli Nastya xoladan qolgan kvartira balkonidan tashqarini hissiz kuzatib. — Boshida hammasini yengaman, yovni dog'da qoldiraman, bu dunyo, taqdirim, qismatim baribir mening yo'rig'imda bo'ladi deb o'ylagandim. Yanglishganga o'xshayman. Har qadamda, har soniyada naqadar ojizligim, yaroqsizligim sezilib qolyapti. Duch kelgan odam menga yuqoridan turib qaramoqda. Har sirli, ayanchli nigoh tashlashganda, ikki oyog'im yo'qligi boshimga to'qmoqday urilib jonimni azoblayapti. Mana, Yulyaning kelishiga, ko'nglini ochishiga qattiq ishongandim. Tarvuzim qo'ltig'imdan tushdi. Shu jajji qiz ham meni mensimadi. Xuddi «Tegsam, sendaqa nogironga tegamanmi?», degandek kelmadi-qo'ydi. Demak, menga uylanish, bola-chaqa orttirish ham mumkin emas ekan-da! Nega? Nahotki, odam o'ldirganlarim, birovlar ko'ngliga ozor berganim, birovlarning uyini azaga to'ldirganim, harom pul topganim o'zimga kaltak bo'laversa? Men endi umrimning oxirigacha shunday yolg'iz, notavon bo'lib yashaymanmi? Nega? Men umuman baxtli bo'lmaymanmi, xudoyim? Seni kechirimli, bag'ri keng deb hisoblardim. Demak, o'ylaganlarim sarob ekan-da! Seni sevishim, senga topinishim, o'zingga sajda qilishimdan naf yo'q ekan-da! Sen baribir menga baxt, qudrat ato etmaysanmi?.. Yo'q, yo'q, sen hamisha haqsan! Aks holda menga g'oyibona qudrat bermasding. Xudoyim, o'zing hammasini ko'rib, bilib turibsan. Menga bunday qobiliyatning sira zarurati yo'q edi. Shuning o'rniga men notavonga bir siqimgina baxt, xotirjamlik, sokinlik, xush onlarni hadya etsang bo'lmasmidi? Axir, umrida chimildiq ko'rmagan bo'y yigit uchun bu o'limdan ham battar-ku! Bandangga rahming kelmaydimi?.. Astag'firillo! O'zing kechir shakkokligimni! Mayli, peshonamga shunday kulfatlarni yozgan ekansan, bardosh qilaman, to'siqlarni yengaman! E, xudoyim, nimaga diydiyo qilib o'tiribman o'zi? Hozirgi zamon qandayligini unutib qo'yibman-ku! Ha, oyoqlarimni tortib olganing bilan hamon boyliklarimga ega qilib qo'yibsan, shukr! Manaman degan qizlar ortimdan chopadi hali, ha! Zamonamning manaman degan go'zal qiziyam jaraq-jaraq pullarni ko'rganda ta'zim qilganini sezmay qoladi. Mening ko'nglimga qaraydi, ovutadi, erkalaydi, soyamga salom beradi. Bilaman, klub ochganim boshidanoq senga ma'qul kelmovdi. Sezardim, yurakdan his etib turardim. Ammo yon bergim kelmasdi. Shakkokligim ustun edi o'shanda. Mana endi mulla mingan eshak kabi yuvosh tortishga majbur bo'lib o'tiribman. Xayriyat, birni olib, o'rniga boshqa birni berding. O'zingga shukr! Tavba qildim! O'zing meni to'g'ri yo'ldan adashtirmagin, tangrim! Hech qachon oyoqsiz qolganimni o'zimga sezdirib qo'ymagin, iloyim!..
Mirsoli allaqachon bir to'xtamga kelib bo'lgandi. Sizib chiqa boshlagan ko'z yoshlarini yengiga artdi-da, aravachani tashqariga haydadi.
U bugunoq klubni sotish, bankdagi pullarni qaytarib olishga qaror qilgandi.

* * *
Ko'chada bahor havosi kezar, shahar ahli allaqachon yengil kiyimga o'tib ulgurgan, yosh-yalangdan tortib, qari-qartanglargacha yuzlarida tabassum ila odimlar, qalblar quvonchga to'lib-tosha