Библиотека | Boshqalar | Kallakesar (kamolov)
yangi sabzi sotib olsa bo'lardi-ku! Asakasi ketarmidi?.. E, o'lib ketmaydimi? Faqat… Qulsan degani negadir yoqmayapti. Hozirgi zamonda qul qolibdimi. Biladi… Hujjati yo'qligini bilgach, shunday deb qo'rqitmoqchi bu sassiq chol. Shunday qilmasa, go'yo men qochib ketaman-da! Qochib qaergayam boraman? Tushunsa bo'ladi-da bular!..
— Nima ko'mishimiz kerak o'zi bu yerga? — so'radi Mehmonali aytilgan chuqurni kovlab bo'lgach. — Sabzimi?.. Qorga ko'mgan yaxshimasmidi? Yaxshi saqlanadi-ku qor ostida!..
Barzangi unga javoban sovuq tirjaydi-da, tashqariga ishora qildi.
— Men hozir opkelaman o'sha «sabzi»ni, — dedi u shosha-pisha Mehmonalini qayta zanjirlarkan. — Qimirlamay o'tirib tur!..
* * *
Barzangi yerto'laga Soli ota bilan birga qaytdi. Oppoq matoga o'ralgan narsani qo'ltiqlab olibdi. Bu narsaning uzunligi nari borsa qirq santimetr kelardi.
Kirdi-yu, qariyaning ishorasi bilan oqqa o'ralgan narsani chuqur boshiga qo'yib, Mehmonalini zanjirdan bo'shatdi.
— Tez ko'm, — buyurdi Soli ota negadir toqatsizlanib. — Bo'shashma!..
— Ota, bu o'zi nima? — so'radi Mehmonali sal dadillanib. — Nima ko'maman o'zi?
— Senga nima farqi bor? — do'qlab berdi qariya. — Ko'm deyildimi, ko'mavermaysanmi?!.
Mehmonali bu savoli barzangiga ham yoqmaganini ko'rdi-yu, istar-istamas matoga o'ralgan narsaga yaqin bordi. Sezdiki, barzangi xezlana boshladi. Agar yana cholga savol bersa, urib tashlagudek shashti bor.
Eh, manavinaqangi ahvolda qolmasa-ku, bunaqa barzangilarni majaqlab tashlardi…
Tavakkal engashib, ko'milishi kerak bo'lgan narsani qo'liga oldi. Qo'liga oldi-yu, shu zahoti yerga qo'ydi. Tizzalari, barmoqlari-yu, tirsaklarigacha dag'-dag' titray boshladi.
U oq matoga o'ralgan narsa aslida odam murdasi ekanini allaqachon idrok etib bo'lgandi.
Ha, u ko'mishi lozim bo'lgan narsa chaqaloqligi tayin. Bo'yi aytib turibdi. Ammo… Nega uni o'ldirishdi? Kimga, qaysi marazga kerak bo'ldi uning o'limi? Nahotki, qariya o'ldirgan bo'lsa uni? Oppoq soqoli bilan odam o'ldirishga qanday qo'li bordiykin? Aslida bu go'dak kimning zurriyodi? Endi… Nima qiladi? Qanday ko'madi? Umrida o'lik ko'mib ko'rmagan bo'lsa. O'zi ham shu chuqurga yiqilib o'lib qolsa-chi?..
«Ey, xudo, — xayolan zorlana boshladi Mehmonali. — Shunchalik yomon ko'rarmiding meni? Unda nega yaratding? Otamdan ayro qilding, onamni mendan sovitding. Tog'am xo'rlasa, tahqirlasa, hayhotday hovlidan quvib solsa ham indamay kuzatishdan nariga o'tmading. Bugun nega yana tegirmon kelisiga solib maydalashni ixtiyor qilding? Shu yurishimni ham ko'p ko'ryapsanmi? Unda jonimni, omonatingni olib qo'ya qol-da! Bir g'arib bandangni xo'rlab xumordan chiqarmiding?!.»
— Vey, xonasalot, — Soli ota barzangiga zimdan ko'z qisib oldi-da, Mehmonalini do'qladi. — Tez bo'lmaysanmi? Namuncha shalviraysan?
— O-ota… Bu… Axir… Ch-chaqaloq murdasi…
— O'chir chakagingni, — bobillab berdi qariya. — He buqaga o'xshab mo''ramay o'l! Nima, don ko'maman deb o'ylaganmiding? Bo'l tez!..
Mehmonali Soli ota bilan pachakilashib o'tirishning foydasi yo'qligini sezib itoatkorona qaytadan murdani qo'liga oldi. Tavakkal qildi. Garchi yuragi ado bo'layozganini his etib tursa-da, qo'rquvdan vujudi yorilay desa-da, o'zini majburlab, tishni tishga bosib, lablarini qattiqdan-qattiq tishlab bo'lsa-da, go'dakning jasadini chuqurga avaylab yotqizdi va yana belkurakni qo'liga olib tuproq torta boshladi…
(davomi bor)
Olimjon HAYIT
Fikrlaringizni kutib qolaman.
— Nima ko'mishimiz kerak o'zi bu yerga? — so'radi Mehmonali aytilgan chuqurni kovlab bo'lgach. — Sabzimi?.. Qorga ko'mgan yaxshimasmidi? Yaxshi saqlanadi-ku qor ostida!..
Barzangi unga javoban sovuq tirjaydi-da, tashqariga ishora qildi.
— Men hozir opkelaman o'sha «sabzi»ni, — dedi u shosha-pisha Mehmonalini qayta zanjirlarkan. — Qimirlamay o'tirib tur!..
* * *
Barzangi yerto'laga Soli ota bilan birga qaytdi. Oppoq matoga o'ralgan narsani qo'ltiqlab olibdi. Bu narsaning uzunligi nari borsa qirq santimetr kelardi.
Kirdi-yu, qariyaning ishorasi bilan oqqa o'ralgan narsani chuqur boshiga qo'yib, Mehmonalini zanjirdan bo'shatdi.
— Tez ko'm, — buyurdi Soli ota negadir toqatsizlanib. — Bo'shashma!..
— Ota, bu o'zi nima? — so'radi Mehmonali sal dadillanib. — Nima ko'maman o'zi?
— Senga nima farqi bor? — do'qlab berdi qariya. — Ko'm deyildimi, ko'mavermaysanmi?!.
Mehmonali bu savoli barzangiga ham yoqmaganini ko'rdi-yu, istar-istamas matoga o'ralgan narsaga yaqin bordi. Sezdiki, barzangi xezlana boshladi. Agar yana cholga savol bersa, urib tashlagudek shashti bor.
Eh, manavinaqangi ahvolda qolmasa-ku, bunaqa barzangilarni majaqlab tashlardi…
Tavakkal engashib, ko'milishi kerak bo'lgan narsani qo'liga oldi. Qo'liga oldi-yu, shu zahoti yerga qo'ydi. Tizzalari, barmoqlari-yu, tirsaklarigacha dag'-dag' titray boshladi.
U oq matoga o'ralgan narsa aslida odam murdasi ekanini allaqachon idrok etib bo'lgandi.
Ha, u ko'mishi lozim bo'lgan narsa chaqaloqligi tayin. Bo'yi aytib turibdi. Ammo… Nega uni o'ldirishdi? Kimga, qaysi marazga kerak bo'ldi uning o'limi? Nahotki, qariya o'ldirgan bo'lsa uni? Oppoq soqoli bilan odam o'ldirishga qanday qo'li bordiykin? Aslida bu go'dak kimning zurriyodi? Endi… Nima qiladi? Qanday ko'madi? Umrida o'lik ko'mib ko'rmagan bo'lsa. O'zi ham shu chuqurga yiqilib o'lib qolsa-chi?..
«Ey, xudo, — xayolan zorlana boshladi Mehmonali. — Shunchalik yomon ko'rarmiding meni? Unda nega yaratding? Otamdan ayro qilding, onamni mendan sovitding. Tog'am xo'rlasa, tahqirlasa, hayhotday hovlidan quvib solsa ham indamay kuzatishdan nariga o'tmading. Bugun nega yana tegirmon kelisiga solib maydalashni ixtiyor qilding? Shu yurishimni ham ko'p ko'ryapsanmi? Unda jonimni, omonatingni olib qo'ya qol-da! Bir g'arib bandangni xo'rlab xumordan chiqarmiding?!.»
— Vey, xonasalot, — Soli ota barzangiga zimdan ko'z qisib oldi-da, Mehmonalini do'qladi. — Tez bo'lmaysanmi? Namuncha shalviraysan?
— O-ota… Bu… Axir… Ch-chaqaloq murdasi…
— O'chir chakagingni, — bobillab berdi qariya. — He buqaga o'xshab mo''ramay o'l! Nima, don ko'maman deb o'ylaganmiding? Bo'l tez!..
Mehmonali Soli ota bilan pachakilashib o'tirishning foydasi yo'qligini sezib itoatkorona qaytadan murdani qo'liga oldi. Tavakkal qildi. Garchi yuragi ado bo'layozganini his etib tursa-da, qo'rquvdan vujudi yorilay desa-da, o'zini majburlab, tishni tishga bosib, lablarini qattiqdan-qattiq tishlab bo'lsa-da, go'dakning jasadini chuqurga avaylab yotqizdi va yana belkurakni qo'liga olib tuproq torta boshladi…
(davomi bor)
Olimjon HAYIT
Fikrlaringizni kutib qolaman.