Tasodifiy hikoya: SHE`R JELETTA VA PASTUXGA
MEN SHOIR EMASMAN SHERLAR EZGANI MEN DARYO EMASMAN TO`LIB TOSHGANI AMMO SIZLAR UCHUN SHERLAR YOZA...davomi
MEN SHOIR EMASMAN SHERLAR EZGANI MEN DARYO EMASMAN TO`LIB TOSHGANI AMMO SIZLAR UCHUN SHERLAR YOZA...davomi
Библиотека | Boshqalar | Kallakesar 2 (kamolov)
yaxshiliklaridan butkul umidingni uzding. Endi bo'lsa, baxting, omading shundoq peshonangdan chiqib turibdi… Qiziq, Soli ota gapning dangalini ayta qolsa bo'lmasmidi o'sha yoqdaligida?!. Paysalga solib, qo'rqitib, tilxat yozdirishning nima keragi boridi? To'g'ri shu uyga opkelib Mo''tabarni ko'rsatsa, olam musaffo, Mehmonali ko'nardi, qaysarlik qilmasdi. To'g'ri-da, o'zi chekka bir qishloqdan poytaxtga baxtini, omadini qidirib kelgan bo'lsa. Mana, xudo yor bo'lib o'sha baxt, omad oyog'ining ostidan chiqdi. Yana nima kerak unga? Qishloqda yursa, nimaga erishardi? Yo'-o'q, kallani ishlatishi kerak. Agar shunday sohibjamol qiz baxtsiz bo'lsa, Mehmonali albatta baxtli qiladi. Xudoga shukr, men sportidayam uncha-munchasiga so'zimni berib qo'ymayman. Mo''tabarni himoya qilishga, sevishga, qadrlashga qurbim yetadi…
Obba tulki-ey! Obbo ichidan pishgan qariya-ey!.. Mardikor bozorni aylanib faqat meni tanlabdi. Demak, unga menam yoqib tushganman. Ketib qolishimdan qo'rqib, barzangilarini ishga solgan u. Sezgan-da! Yerning tagida ilon qimirlasa biladi bunaqangi boylar. Xayriyat, birovdan kam bo'lmaydigan chiqa boshladim. Chol sira qo'rqmasa ham bo'ladi. Agar ilgari ketish niyatida turgan bo'lsam, Mo''tabarni ko'rganimdanoq bu niyatimdan qaytdim. Ha, men Mo''tabarga jon-jon deb uylanaman…
To'xta, bu qariyaning navbatdagi hiylasi emasmikan ishqilib? Axir, qaysi ota shunday qizini umrida ko'rmagan, tag-tugini surishtirmagan yigitning qo'yniga solib qo'yadi? Muddaosi nimaykin o'zi? Nahotki, sinab ko'rmoqchi bo'lsa? Nega? Yo'q, bunday emasdirov! Aks holda shu yergacha sudraklab, oldiga mana bunday shohona dasturxon tuzab o'tirmasdi…
Ha-a, taxminlari to'g'ri chiqyapti. Mo''tabarning yoshi o'ttizdan naridaligi ko'rinib turibdi. Buning ustiga erdan chiqqan. Katta shaharlarda erdan chiqqan qizlarning baxti ochilishi mushkulroq kechadi. Shuning uchun Soli ota meni tanlagan. Bo'y-bastim, ko'rinishimdan qizini himoya qila olishimga ko'zi yetgan. Buning ustiga Mo''tabardan yoshroqman. Bo'y yigitman. Qaysi o'ttizga kirib qolgan ayol bo'y yigitga tegishni xohlamaydi. Jon deydi! Qishloqda ko'rgan. Omina opa degan hisobchi ayol ham shunday qilgandi. Eri bilan ajrashib ketgandan keyin hech qancha o'tmay, endi armiyadan kelgan Sulton akaga tegvolgandi. Hamma gapirgandi. Ammo faqat yoshi kattalar gapirgan, gap-so'z qilgan. Qizlar, juvonlar bo'lsa, Omina opaga rosa havas qilishgan…»
Qariya ham ana shuni mo'ljallabdi chog'i. Qizi bo'y yigitga tegsa, maqtanib yuradi-da!.. Mehmonali bunaqa sohibjamolni qaydan topsin?!. Ana, Barno cholning qizidaqa ketvorgan bo'lmasayam, Mehmonalini nazarga ilmadi-ku! Uyi yo'qligini yuziga soldi ochiqchasiga. Mana shu ayolga uylanib qishloqqa oborsa-chi? Birinchi bo'lib Barnoga, uyidagilarga ko'z-ko'zlasa-chi? Qanday bo'ladi? E, qandday bo'ladi! Kuyib, sochini yulsin Barno! Mehmonalining kimligini ko'rsin! Shunday go'zal xotini borligiga guvoh bo'lsin-u, uyida o'tira olmay qolsin!.. Ha, rosa alamidan chiqardi. Xotini bilan yetaklashib borardi-da, tog'asi Obid suvchining hovlisiga — o'zining, bobosi, momosining izlari qolib ketgan uyga kirardi. Atayin qo'shib-chatib bo'lsayam rosa maqtanardi. Xotinigayam shipshitib qo'yardi. Kuydirib, kul qilishardi. Eh, rosa ko'nglidagidek ish bo'lardi…
* * *
— Uxlab qoldingmi? Gapirmaysanmi? — o'rtadagi sukutni buzib so'radi Soli ota. — Mo''tabar yoqdimi senga? Mening gapimga kirasanmi, yo…
— Men roziman, — dedi Mehmonali. — Uylansam, shunday qizga uylanaman-da, ota! Qolaversa…
— Boshqa gaplarni qo'y, — ikki kaftini bir-biriga ishqalab tizzalab oldi Soli ota. — Javobing haqiqatan aqlli odamning javobi bo'ldi, barakalla! Endi tag'in bir gapim esingda bo'lsin! Men biznes odamiman. Bir umr savdogarchilik qilib o'tdim. Nima qilayki, qarib qoldim. Sog'liq qurmag'ur pand berib qo'yyapti. Xudo o'g'ildan qisdi-da, na iloj!?. Bittagina shu Mo''tabarni berdi xolos. Shunisigayam shukr! Agar yaxshi kuyov bo'lib yursang, qizimning aytganidan chiqmasang, topganim senlarniki. Go'rimga orqalab ketmayman-ku boyliklarni!.. Mo''tabar, hoy Mo''tabar! Qayda qolding?
Zum o'tmay Mo''tabar yuz ko'rsatdi. Adrasdan ko'ylak-lozim kiyibdiki, bir husniga o'n husn qo'shilganday ochilib ketibdi.
Mehmonali unga yer ostidan bildirmaygina razm solarkan, sal qursa og'zidan so'lagi oqib ketay derdi. Yuragi bezovta urib o'zi sezmagan holda mushtlarini tugardi.
* * *
— Ha, otajon, — deya o'ng qo'lini ko'ksiga qo'ygancha Soli otaning qarshisida hozir bo'ldi Mo''tabar. — Biror narsa kerakmidi?
— O'tir, — dedi qariya atayin Mehmonalining yonidan joy ko'rsatib. — Muhim gap bor!..
Mo''tabar asta kelib Mehmonalining yonidan joy oldi. Garchi oralarida ellik santimetrcha bo'shlik bo'lsa-da, Mehmonalining ko'ksi qaynab ketayotgandek bezovtalana boshladi. Biroq sezdirmadi. Hayajonini sir tutish ilinjida bosh egib oldi.
— Senga aytgan yigit mana shu edi, — dedi Soli ota. — Bilasan, men ochiq gapirishni xush ko'raman. Xo'sh, senga ma'qulmi Mehmonali?..
Mo''tabar ilkis bosh ko'tarib Mehmonaliga bir qarab qo'ydi-yu, qayta bosh egdi.
— Barakalla, — dedi Soli ota kulimsirab. — Hozir Samin mulla keladi. Nikoh o'qitamiz ikkalangizga. Bir-birlaringni hurmatlab, ehtiyotlab yashaysanlar shu uyda. Kaming bo'lmaydi. Hamma narsang to'kis bo'ladi. Nima deysan?
Mo''tabar otasiga yalt etib qaradi-da, yelka qisdi.
— Bo'pti, unda sizlar o'tira turinglar, — Soli ota o'rnidan qo'zg'aldi. — Men qo'shnilarni chaqiray. Guvohlikka o'tishsin. Sizlar gaplasha turinglar, tanishinglar!
* * *
Oradan bir hafta o'tdi. Mehmonali umri bino bo'lgandan beri birinchi marta o'zini shu qadar baxtli his etdi. Soli ota u o'ylaganchalik johil emaskan. Ikki yoshga umuman xalal bermadi. Mehmonalini ilgarigidek tergab, qo'rqitib xit qilmadi. Har zamonda kirib oziq-ovqat, mayda-chuyda narsalar olib kelib oshxonaga qo'ydi-yu, ikkovlaridan hol so'ragach, chiqib ketaverdi. Mehmonalining yuragiga o'rnashib qolgan vahima, qo'rquv, nafrat hissi vaqt o'tgani sayin so'na borardi. Ayniqsa, Mo''tabarni har erkalaganda, yorug' dunyo ko'zlariga yanada go'zalroq ko'rina boshlardi…
Shunday kunlarning birida Mehmonali oshxonada kimningdir qattiq-qattiq gapirayotganidan uyg'onib ketdi. Uyg'ondi-yu, shosha-pisha yoniga boqdi. Mo''tabarning o'rni bo'm-bo'sh. Dast o'rnidan turib qulog'ini ding qildi. Oshxonada gapirayotgan xotini ekan.
— Muslim aka-a, namuncha qaysarsiz? — deya kulgi aralash so'zlanardi Mo''tabar. — Yana bir hafta muhlat beri-ing, jon Muslim aka! Axir… Chillaliman. Erimning yonida… Haligiday… Tushunasiz-ku o'zingiz! Uf-f… E, mijoz yo'qotmayman, ishoning! Yana bir hafta dam olishga ruxsat bersangiz, ikki hissa ishlab berardim chiqib. Maylimi-i?..
Mehmonalining toqati toq bo'ldi. Bir hatlab oshxonada hozir bo'ldi.
Mo''tabar esa unga ko'zi tushdi deguncha jonholatda telefonni orqasiga berkitib, Mehmonaliga alang-jalang boqdi.
Azaldan qizg'onchiq edi. O'ziga tegishli buyumga kimdir ko'z olaytira boshlasa, jahd otiga minar, buyum birovning qo'liga tushishini hazm qila olmasdi. Bugun
Obba tulki-ey! Obbo ichidan pishgan qariya-ey!.. Mardikor bozorni aylanib faqat meni tanlabdi. Demak, unga menam yoqib tushganman. Ketib qolishimdan qo'rqib, barzangilarini ishga solgan u. Sezgan-da! Yerning tagida ilon qimirlasa biladi bunaqangi boylar. Xayriyat, birovdan kam bo'lmaydigan chiqa boshladim. Chol sira qo'rqmasa ham bo'ladi. Agar ilgari ketish niyatida turgan bo'lsam, Mo''tabarni ko'rganimdanoq bu niyatimdan qaytdim. Ha, men Mo''tabarga jon-jon deb uylanaman…
To'xta, bu qariyaning navbatdagi hiylasi emasmikan ishqilib? Axir, qaysi ota shunday qizini umrida ko'rmagan, tag-tugini surishtirmagan yigitning qo'yniga solib qo'yadi? Muddaosi nimaykin o'zi? Nahotki, sinab ko'rmoqchi bo'lsa? Nega? Yo'q, bunday emasdirov! Aks holda shu yergacha sudraklab, oldiga mana bunday shohona dasturxon tuzab o'tirmasdi…
Ha-a, taxminlari to'g'ri chiqyapti. Mo''tabarning yoshi o'ttizdan naridaligi ko'rinib turibdi. Buning ustiga erdan chiqqan. Katta shaharlarda erdan chiqqan qizlarning baxti ochilishi mushkulroq kechadi. Shuning uchun Soli ota meni tanlagan. Bo'y-bastim, ko'rinishimdan qizini himoya qila olishimga ko'zi yetgan. Buning ustiga Mo''tabardan yoshroqman. Bo'y yigitman. Qaysi o'ttizga kirib qolgan ayol bo'y yigitga tegishni xohlamaydi. Jon deydi! Qishloqda ko'rgan. Omina opa degan hisobchi ayol ham shunday qilgandi. Eri bilan ajrashib ketgandan keyin hech qancha o'tmay, endi armiyadan kelgan Sulton akaga tegvolgandi. Hamma gapirgandi. Ammo faqat yoshi kattalar gapirgan, gap-so'z qilgan. Qizlar, juvonlar bo'lsa, Omina opaga rosa havas qilishgan…»
Qariya ham ana shuni mo'ljallabdi chog'i. Qizi bo'y yigitga tegsa, maqtanib yuradi-da!.. Mehmonali bunaqa sohibjamolni qaydan topsin?!. Ana, Barno cholning qizidaqa ketvorgan bo'lmasayam, Mehmonalini nazarga ilmadi-ku! Uyi yo'qligini yuziga soldi ochiqchasiga. Mana shu ayolga uylanib qishloqqa oborsa-chi? Birinchi bo'lib Barnoga, uyidagilarga ko'z-ko'zlasa-chi? Qanday bo'ladi? E, qandday bo'ladi! Kuyib, sochini yulsin Barno! Mehmonalining kimligini ko'rsin! Shunday go'zal xotini borligiga guvoh bo'lsin-u, uyida o'tira olmay qolsin!.. Ha, rosa alamidan chiqardi. Xotini bilan yetaklashib borardi-da, tog'asi Obid suvchining hovlisiga — o'zining, bobosi, momosining izlari qolib ketgan uyga kirardi. Atayin qo'shib-chatib bo'lsayam rosa maqtanardi. Xotinigayam shipshitib qo'yardi. Kuydirib, kul qilishardi. Eh, rosa ko'nglidagidek ish bo'lardi…
* * *
— Uxlab qoldingmi? Gapirmaysanmi? — o'rtadagi sukutni buzib so'radi Soli ota. — Mo''tabar yoqdimi senga? Mening gapimga kirasanmi, yo…
— Men roziman, — dedi Mehmonali. — Uylansam, shunday qizga uylanaman-da, ota! Qolaversa…
— Boshqa gaplarni qo'y, — ikki kaftini bir-biriga ishqalab tizzalab oldi Soli ota. — Javobing haqiqatan aqlli odamning javobi bo'ldi, barakalla! Endi tag'in bir gapim esingda bo'lsin! Men biznes odamiman. Bir umr savdogarchilik qilib o'tdim. Nima qilayki, qarib qoldim. Sog'liq qurmag'ur pand berib qo'yyapti. Xudo o'g'ildan qisdi-da, na iloj!?. Bittagina shu Mo''tabarni berdi xolos. Shunisigayam shukr! Agar yaxshi kuyov bo'lib yursang, qizimning aytganidan chiqmasang, topganim senlarniki. Go'rimga orqalab ketmayman-ku boyliklarni!.. Mo''tabar, hoy Mo''tabar! Qayda qolding?
Zum o'tmay Mo''tabar yuz ko'rsatdi. Adrasdan ko'ylak-lozim kiyibdiki, bir husniga o'n husn qo'shilganday ochilib ketibdi.
Mehmonali unga yer ostidan bildirmaygina razm solarkan, sal qursa og'zidan so'lagi oqib ketay derdi. Yuragi bezovta urib o'zi sezmagan holda mushtlarini tugardi.
* * *
— Ha, otajon, — deya o'ng qo'lini ko'ksiga qo'ygancha Soli otaning qarshisida hozir bo'ldi Mo''tabar. — Biror narsa kerakmidi?
— O'tir, — dedi qariya atayin Mehmonalining yonidan joy ko'rsatib. — Muhim gap bor!..
Mo''tabar asta kelib Mehmonalining yonidan joy oldi. Garchi oralarida ellik santimetrcha bo'shlik bo'lsa-da, Mehmonalining ko'ksi qaynab ketayotgandek bezovtalana boshladi. Biroq sezdirmadi. Hayajonini sir tutish ilinjida bosh egib oldi.
— Senga aytgan yigit mana shu edi, — dedi Soli ota. — Bilasan, men ochiq gapirishni xush ko'raman. Xo'sh, senga ma'qulmi Mehmonali?..
Mo''tabar ilkis bosh ko'tarib Mehmonaliga bir qarab qo'ydi-yu, qayta bosh egdi.
— Barakalla, — dedi Soli ota kulimsirab. — Hozir Samin mulla keladi. Nikoh o'qitamiz ikkalangizga. Bir-birlaringni hurmatlab, ehtiyotlab yashaysanlar shu uyda. Kaming bo'lmaydi. Hamma narsang to'kis bo'ladi. Nima deysan?
Mo''tabar otasiga yalt etib qaradi-da, yelka qisdi.
— Bo'pti, unda sizlar o'tira turinglar, — Soli ota o'rnidan qo'zg'aldi. — Men qo'shnilarni chaqiray. Guvohlikka o'tishsin. Sizlar gaplasha turinglar, tanishinglar!
* * *
Oradan bir hafta o'tdi. Mehmonali umri bino bo'lgandan beri birinchi marta o'zini shu qadar baxtli his etdi. Soli ota u o'ylaganchalik johil emaskan. Ikki yoshga umuman xalal bermadi. Mehmonalini ilgarigidek tergab, qo'rqitib xit qilmadi. Har zamonda kirib oziq-ovqat, mayda-chuyda narsalar olib kelib oshxonaga qo'ydi-yu, ikkovlaridan hol so'ragach, chiqib ketaverdi. Mehmonalining yuragiga o'rnashib qolgan vahima, qo'rquv, nafrat hissi vaqt o'tgani sayin so'na borardi. Ayniqsa, Mo''tabarni har erkalaganda, yorug' dunyo ko'zlariga yanada go'zalroq ko'rina boshlardi…
Shunday kunlarning birida Mehmonali oshxonada kimningdir qattiq-qattiq gapirayotganidan uyg'onib ketdi. Uyg'ondi-yu, shosha-pisha yoniga boqdi. Mo''tabarning o'rni bo'm-bo'sh. Dast o'rnidan turib qulog'ini ding qildi. Oshxonada gapirayotgan xotini ekan.
— Muslim aka-a, namuncha qaysarsiz? — deya kulgi aralash so'zlanardi Mo''tabar. — Yana bir hafta muhlat beri-ing, jon Muslim aka! Axir… Chillaliman. Erimning yonida… Haligiday… Tushunasiz-ku o'zingiz! Uf-f… E, mijoz yo'qotmayman, ishoning! Yana bir hafta dam olishga ruxsat bersangiz, ikki hissa ishlab berardim chiqib. Maylimi-i?..
Mehmonalining toqati toq bo'ldi. Bir hatlab oshxonada hozir bo'ldi.
Mo''tabar esa unga ko'zi tushdi deguncha jonholatda telefonni orqasiga berkitib, Mehmonaliga alang-jalang boqdi.
Azaldan qizg'onchiq edi. O'ziga tegishli buyumga kimdir ko'z olaytira boshlasa, jahd otiga minar, buyum birovning qo'liga tushishini hazm qila olmasdi. Bugun