Tasodifiy hikoya: "VATAN UCHUN" {вторая мировая война} (3-qism)
"VATAN UCHUN" (3-QISM) Homit otasiga qo'l silkab xayoli qochdiyu to'rda o'tirgan do'sti Narimonga...davomi

kissasiga joyladi va Mehmonaliga yuzlandi.

* * *

— Ha, bo'tam, xafa ko'rinasan? — so'radi u o'zbekchalab. — Kim seni ranjitdi? Nega karserga tashlashdi?..
Mehmonali xursand bo'lib ketdi. Karser bo'lsa ham yonida rus emas, o'zbek o'tirganidan, o'z tilida dardlashish imkoni borligidan ko'ngli yorishgandek bo'ldi.
— Men o'ldirmagan odamning xunini bo'ynimga yuklamoqchi bo'lishyapti marazlar, — dedi asta o'rnidan turib. — Men bo'ynimga olmadim. Shuning uchun turma boshlig'i alamiga chiday olmay karserga qamashni buyurdi.
— Xavotir olma, — dedi soqolli sovuq tirjayish qilib. — Bu turmada adolatsizlikka uchragan yolg'iz sen emassan. Hammasi o'tib ketadi. Boshingni baland tut! Bularga bo'yin egma! Bo'yin egsang, qul qilvolishadi.
— Menam osonlikcha jon berib qo'yadiganlardan emasman, — dedi Mehmonali kameraning sho'r bosgan devorlariga alam aralash termilib. — Hali ko'radi bular. Nimaga qodirligimni ko'rsatib qo'yaman.
Soqolli Mehmonalining bu gapidan so'ng tasbehni kissasidan chiqarib olib qo'yinga urdi-da, asta o'rnidan turdi va unga yaqin keldi.
— Qani, qaddingni g'oz tut, — dedi u Mehmonalining ko'zlariga tik boqib. — Barakalla! Kelbatingga qaraganda, baquvvatsan, irodalisan, dushmanlarning shafqatsizliklariga arzirli javob qaytara oladigan shashting ko'rinib turibdi. Shu kelbatni yo'qotma bola? Aytgancha, isming nima?
— Mehmonali.
— Meniki Muhammad Sayyid. Mana, tanishib ham oldik. Endi gapimga quloq sol, bo'tam. Harqalay, uch-to'rtta ko'ylakni sendan ko'proq yirtganman. Qolaversa, bu turmalarini ko'raverib ko'z pishdi. Sen-chi, hech qachon ularga siringni boy berma! Boy bersang, tamom. Ezg'ilab tashlashadi.
— Bilasizmi, Muhammad Sayid aka, — dedi Mehmonali yer chizib. — Aslida meni bir boyvachcha ko'ndirgandi. Katta pul evaziga o'g'lining o'rniga turmada bir yil o'tirib berishimni so'ragandi. Pulning kattaligini ko'rib yo'q deyolmadim. Pullarni esa shahardagi mafiyachi tanishimga berib qo'ygandim. Turmadan chiqqan kunim qaytarib beradigan bo'luvdi. Endi bo'lsa, u iflos tonyapti. Pul ham yo'q. Turma boshlig'iga meni shu yerda chiritib yuborishni tayinladi. Mana shu quloqlarim bilan eshitdim gapini.
— Shunaqa degin? — Muhammad Sayid bosh qashigancha nari ketdi. Kamerani aylanib nimalarnidir mulohaza qildi. Keyin tag'in Mehmonalining qarshisida hozir bo'ldi.
— Bilasanmi, sen undaylardan o'ch olishing kerak, — dedi asabiy lab tishlab. — Bo'shashmasliging kerak. Hozirgi holatingda esa bu ishni uddalashing mushkul. Boshqacha yo'l bilan ko'nglingdagi nafrat uchqunini alangaga aylantirish kerak. Ana shunda ko'ksingda shahd, shasht, jahd paydo bo'ladi. Shunday odamga aylanishing kerakki, dushmanlaring uchun rosmana johillik bilan kurashgin. Qo'lingdan keladimi shu ish?
— Bilmadim, — yelka qisdi Mehmonali Muhammad Sayyidga qattiqroq boqib. — Bu haqda ilgari sira o'ylab ko'rmaganman.
— O'ylab ko'rish shart emas, — dedi Muhammad Sayyid yanada jonlanib va kissasidan jajjigina xaltacha chiqardi. — Mana bu johillikni qo'zg'aydigan ajabtovur dori. Ko'p kerakmas, bir chimdimini ichib olsang bas, dushmanning haqiqiy basharasini ko'ra boshlaysan. Shu paytgacha kallani ishlatmaganing, baland shasht bilan harakatlar sodir etmaganingdan afsuslana boshlaysan. Ishon, bu dori odam o'ldirishga to'g'ri kelib qolsayam juda asqotadi. Yurakdagi qo'rquvni, hadikni, ikkilanish, andishani bir chetga surib qo'yishga majbur qiladi. Qaerda kim bilan kurashma, albatta g'olib bo'lasan. Xo'sh, tatib ko'rasanmi?
— Ha, — dedi Mehmonali bu matohning neligini chamalab ko'rgach. — Nimaligini bilaman. «Gera» bo'lsa kerak. Topdimmi?
Muhammad Sayyid bu gapni eshitdi-yu, ko'zlari ola-kula bo'lgancha Mehmonaliga yaqinroq keldi.
— Nima… Ilgariyam tatib ko'rganmisan?
— Yo'q, shunchaki… Bu matoh juda tanish menga. Shu xolos.
— Unda, ma, ol, tatib ko'r. Yoqmasa ikkinchi marta majburlash yo'q.
Mehmonali shaxsan o'zi hech qachon bunday narsalarning yoniga yaqinlashmagan. Lekin tanishlaridan biri shu oq og'u bilan andarmonligiga guvoh bo'lgan. O'sha tanishi obdon tushuntirgandi. Geroin deb atalgan narkotikni tatib ko'rsa, odam dunyoni unutarkan, yuragi baquvvatlasharkan, hatto, bomba shundoq yonida portlasa ham bir tuki seskanmaskan. Geroin ta'siri ostida o'zi yoqtirmaydiganlarni sira ikkilanmasdan yo'q qilishga qodir bo'larkan. Dushmanni yenga olishiga yuz ellik foiz ishona boshlarkan…
Mehmonali bir og'iz so'z demay, yangi tanishining qo'lidan paketchani oldi.

* * *

Muhammad Sayyid ham xuddi shunday ta'sir qiladiganini bergan ekan. Geroin ta'sir qila boshlagach, go'yo Mehmonalining kuchi bilaklariga sig'mayotgan kabi hadeganda mushtlari tugilaverdi. Qalbidagi kimlargadir atalgan mehr-oqibat, muhabbat, hurmat, izzat tuyg'usi qaergadir g'oyib bo'ldi. Ular o'rnini achchiq, taxir, sovuqqondan-da sovuqqonroq nafrat chulg'ab oldi. Unga yaxshilik tilamaydiganlar borki Mehmonalining xuddi shu sovuq nafratiga ko'ndalang keldi. Qo'yib berishsa, qo'liga qurol tegsa, qurol tugul hatto igna tegsa ham o'zi nafratlanadiganlarni chavaqlab tashlashga tayyor turdi.
«Dunyosi, mana shu ko'rimsiz va jirkanch dunyolari, — ko'nglidan kechirardi Mehmonali karser poliga uzala tushib yotgancha ko'zlarini yumib. — Mendaylarni xush ko'rmas ekan. Shuning uchun tug'ilgandan faqat yomonliklarga do'st tutindim. Hammasi iymonsiz, insof-diyonatsiz! Ular men kabi seva olishmaydi. Mendaylarni fursat topildi deguncha jarga qulatishadi. Ular dinsiz, xudoning qarg'ishiga uchragan kofirlar… O'ldiraman! So'yaman! Chavaqlayman!..»
Shunday to'lg'onishlar asiriga aylanibdi-yu, uxlab qolibdi.
Erta tongda Muhammad Sayid uyg'otdi.
— Xo'sh, bo'tam, kecha maza qildingmi? — so'radi u beo'xshov irshayib. — Rosa xurrakning enasini ko'rsatding o'zingam!..
Mehmonali javob qilmadi.
Javob qiladigan ahvolda emasdi.
Negadir ko'ngli aynib qusgisi kelardi-yu, qusa olmasdi.
Yuragining allaqaerini nimadir mahkam siqib turgan kabi nafas olishga qiynalar, havo yetmayotganini his etgani sayin vujudini vahima bosa boshlardi.
Bu ham yetmagandek, suyaklari xuddi kimdir qo'l bilan majburan burayotgandek tortishib-tortishib og'rirdi.
Mehmonalining o'zi bu neligini idrok etmasa-da, hammasi ravshan edi.
Muhammad Sayyidning kasofatiga qolgan, organizmi geroin talab qilardi.
Og'riqlar, ko'ngil aynishi, nafas siqishi shu tufayli edi.
Mehmonali giyohvandlar ta'biri bilan aytganda, ilk bor «lomka» deb atalmish maraz bir vaziyatni boshdan kechirardi.

* * *

Muhammad Sayyid supacha ustiga chordona qurgancha tasbeh o'girardi. O'sha yerdan turib Mehmonalining ahvolini zimdan kuzatardi.
Hadeb buralavergach, tasbehni qo'yinga urdi-yu, tepasiga keldi.
— Iltimos, taqsir, kechagidan yana picha bering, — dedi Mehmonali beixtiyor Muhammad Sayidga javdirab. — O'lib qolaman hozir. Iltimos, bir chimdim bering!
— Ie, g'alati yigit ekansan-ku, — dedi sovuq tirjayish qilib Muhammad Sayyid. — Bir chimdim geroin qancha turishini bilasanmi? Kecha ahvolingni ko'rib rahmim kelgani uchun tinchlanar degan niyatda beruvdim. Endi bo'lsa uyalmasdan so'rashing nimasi?..