Tasodifiy hikoya: Ajoyib Tun
Salom men usha kunni esimdan chiqara olmayamman. Meni armiyadan kelganimga endi 3kun bolgan edi dost...davomi

bo'ldi. Qon ko'nglini ag'dar-to'ntar qildi. Ammo qusmadi. O'qchiy-o'qchiy, Muhammad Sayyid tutqazgan bir chimdim oq og'uni oldi-da, milklariga ishqalab tashladi.
Oradan bir necha o'n soniya vaqt o'tib, ko'ngil aynishi hiyla bosilgandek bo'ldi.
— Ana endi juftakni rostlasak ham bo'ladi, — dedi Muhammad Sayyid qaytadan Mehmonalining yelkasiga qoqib. — Birinchi ishni qoyillatding. Haqiqiy jihodchi bo'lib yetishishingga ishondim, ha, ishondim, bo'tam! Endi quloq sol, ertalab azonda jo'nab ketasan!
Mehmonali narkotik ta'sirida ko'zlari suzilgan ko'yi, Muhammad Sayyidga alamli tikilib so'radi:
— Qaerga jo'nab ketaman? Nega?
— Ie, unutdingmi? — dedi kulib Muhammad Sayyid. — Sen bundan buyon turmada o'tirmasliging kerak. Kofirlarni, biz va biznikilar odam hisoblamaganlarning qonini ichishing kerak. «Jihod» qilishing kerak.
— Bilaman buni, — dedi sovuqqonlik bilan Mehmonali. — Aytmasangizam bilaman.
— Bilsang, uqvol. Ertaga azonda Afg'onistonga jo'naysan. Turmadan chiqarib qo'yishadi. Mashinadan tushgan joyda seni boshqa bir avtomobil kutib turgan bo'ladi. O'shanda chegaragacha yetvolasan. Xavotirlanma, hammasi pishitilgan. Bizning jangarilar seni quchoq ochib kutvolishadi.
— Xo'p, — dedi Mehmonali ketishga chog'lanib. — Tushundim. Uqdim. Iltimos, shu bexosiyat yerdan chiqaylik tezroq! Anavi kofirga qarasam, jinim qo'ziyapti!
— Ketdik!
Muhammad Sayyid asta borib eshikni taraqlata boshladi.

* * *

Mehmonali turma qonunlarini deyarli bilmasdi. Qaerdan ham bilsin. Kelgan kunidan faqat kamera, sovuqqon nigohlar, do'q-haqoratga botgan so'zlarnigina eshitdi, ko'rdi, guvoh bo'ldi. Ichkarida, qaerlardadir burchak-burchakda qilinajak harom ishlar, bekitiqcha jinoyatlardan butkul bexabar edi.
O'zining osonlikcha turmadan qocha olishini ko'rib yana bir bor hayratlandi. Hayrat aralash dahshatga ham tushdi. Dahshatga tushganining sababi turma boshliqlari, nazoratchilari, askarlari mana-mana yetib oladigandek xavotirlanishi, o'zi sezmagan holda qo'rqa boshlashida namoyon bo'lardi. Biroq bu qo'rquv va dahshatlarni o'zidan nari hayday bildi. «Jihod»ga oshiftalik, qonga tashnalik hissi katta tezlikda borlig'ini domiga olib, sarvari olamga yana qaytadan tik boqa oldi. Ana shunday ifloslangan, gunohlar botqog'i loyini totgan hislar iskanjasida chegaragacha yetib oldi.
Muhammad Sayyid aldamabdi. Uni baland bo'yli, soqol qo'ygan, nigohlari qahraton sovug'idan-da yoqimsiz bir erkak qarshi oldi.
Mehmonali mashinaga o'tirdi-yu, so'nggi manzil tomon jo'nab ketdi.
* * *

Mashina o'qdek uchgan ko'yi bir necha qishloqlardan o'tib tog'li hududga chiqib oldi. Mehmonali qishloqlarni berilib tomosha qilishga ulgurdi. Ayniqsa, afg'on bolalarining mashina ketidan qichqirishlari, qoramag'iz qizchalarning ular tomon o'zgacha bir hayrat aralash boqib qolishini ko'rgach, ona qishlog'i yodiga tushdi. Qishlog'i bu yerdagi qishloqlarga o'xshamaydi. U katta bo'lgan qishloqning qandaydir boshqacha fayzi bor edi. Ayniqsa, yoz kelsa, tollar ko'm-ko'k novdalarini pastga osiltirib, xuddi qirq kokil qizlarni eslatib yuborardi. Loy aralash suv to'lib oquvchi ariqda Mehmonali doim tush payti o'rtoqlari bilan cho'milardi. Quvur boshiga kelishardi-da, kattakon trubaning ichidan oqib o'tish o'ynashardi. Rosa maza qilishardi bir paytlar…
«Ifloslar, — ko'nglidan o'tkazdi Mehmonali mushtlarini asabiy tugib. — Meni shunday qishloqdan, o'rtoqlarimdan judo qilishdi. Sig'dirishmadi. Hali ko'rasan, hammangning kallangni olaman. Yo'q, oldin qoningni simirib-simirib ichaman. Keyin kallangni kesaman. O'chimni olaman hammangdan. Mana, meniyam qadrlaydiganlar borakan. O'zlari qo'llarini ko'ksiga qo'yib mashinada olib ketishyapti. Xudoga shukr!..»
Ilg'amabdi. Mashina allaqachon oldi baland tog'lar bilan o'ralgan vodiysifat manzilga yetibdi. Haydovchi kichik ko'zgudan Mehmonaliga sirli qarab qo'ydi-da, aylanasiga baland devorlar bilan o'ralgan kattakon bino darvozasiga yetmay beriroqda tormoz berdi.
— Buyog'iga o'zingiz kirib ketaverasiz, — dedi haydovchi. — Omadingizni bersin! Xudo yor bo'lsin!..
Mehmonali asta pastga tushdi-da, darvoza tomon yurdi. Hali yetib-etmay, darvoza qiya ochildi-da, ikki nafar soqol qo'ygan, yoshi taxminan o'ttizlarga yetgan erkak chiqib keldi.
— Makonga xush kepsiz! — dedi ularning biri qo'lini ko'ksiga qo'yib. — Chegarada xit qilishmadimi ishqilib?
— Yo'q, hammasi yaxshi o'tdi, — dedi Mehmonali ikki erkakka bir-bir shubha nazari boqib. — Ammo… Aytgancha, sizlar kimsizlar? Bilsak bo'ladimi?
— Aytishmadimi yo'lda? — ikkinchi soqolli erkak qovog'ini ochmagan holda savol tashladi. — Tushuntirmadimi haydovchi?
— Tushuntirdi, — dedi Mehmonali yelka qisib. — Shunchaki… Tanishib qo'yaylikmi devdim-da!
— Tanishishga ulguramiz, ukam, — chapdagi soqolli gapni qisqa qildi. — Hozir dala komandirining yoniga kirasiz. Sizni kutyapti!
— Gap yo'q. Boshlanglar unda!..

* * *

Tashqarida ko'rganlari holva ekan. Bino ichkarisi poyonsiz sahroni eslatar darajada keng edi. Hov narilarda jangarilar turli mashqlarni bajarishar, ora-sirada jo'ravozlikda «Allohu Akbar!», deya qichqirishardi.
«Muhammad Sayyid aldamabdi, — ko'nglidan o'tkazdi Mehmonali. — Terror lageri shu ekan demak. Demak, men ham anavilarga o'xshab mashq qilsam kerak. Intiqom-chi? Intiqomni qachon olaman? Qachon meni xo'rlagan marazlarning qonini ichaman?..»
Darvozada kutib olgan ikki soqolli uni keng bir xonaga boshlab kirishdi.
Xona to'ridagi yumshoq divanda to'ladan kelgan, soqolli, yoshi nari borsa qirqlarga yetgan erkak oyoqlarini chalishtirgancha televizor tomosha qilayotgan ekan.
Mehmonali ko'rdiki, televizorda jangarilar haqida qandaydir kinomi, ko'rsatuvmi berilayotgan ekan.
«Bularning ishi zo'rakan-ku, — o'yladi Mehmonali. — O'tiribdi ayshini qilib. Birov mushugini pisht demaydi. Xohlasa, ko'chaga chiqadi-yu, boyagi qishloqlargami, katta shahargami borib duch kelganni o'ldiradi. Alamidan chiqadi…»
— Xush kepsiz, uka! — Mehmonali ichkariga kirishi bilan erkak televizorni pult orqali o'chirdi-da, peshvoz chiqdi. — Qani, tanishaylik unda! Kimsiz?
— Mehmonali meni ismim, — dedi u erkakka sirli tikilarkan. — Muhammad Sayyid…
— Bilaman, bilaman, — gapni kesdi erkak. — Men Mahmud al Javhariy bo'laman! Mana shu sizning qutlug' qadamingiz yetgan koshonada dala komandiriman! Tushuntira oldimmi?
— Albatta, — javob qildi Mehmonali bosh qashib qo'yib. — Hammasi tushunarli, o'rtoq komandir.
— Yaxshi, unda munday qilamiz… Ha, esim qursin, o'tiring divanga! Uyalmang, o'tiravering! Yo'ldan charchab kelgansiz. Tushunaman!
Mehmonali qarshilik qilib o'tirmay, divanga cho‘kdi.
— Endi quloq soling, — Javhariy uning yoniga cho'kdi-da, soqolini o'ng kafti bilan bir-ikki silab qo'yib davom etdi. — Bugundan boshlab soqolni o'stirasiz! Bizda qoida shunday. Soqolsiz yigit farishtasiz hisoblanadi. Qolaversa, imijimiz shunday. Uqdingizmi?
— Uqdim, — deya Javhariyga tik boqdi Mehmonali. — Tushundim.
— Ikkinchi qiladigan ishimiz shuki, siz-u biz Ollohning lashkarlarimiz. Shunday ekan, shahid bo'lishni har birimiz orzu qilamiz. Shahidniing ma'nisini