Tasodifiy hikoya: Eh talaba. (muallif: kamolov)
Omadim kelmadi o'qish bobida Inson goh ojizdur testlar oldida O'qish kirolmay egildi boshim Aylanar ...davomi

tovushlar tinishiga umid bog'ladi.
Oradan bir necha daqiqa o'tdi yo o'tmadi, nihoyat tovushlar tindi.
Xonani zulmat isi hamda shubhali sukunat qopladi.

* * *
Shu uxlagancha Mehmonali erta tongda kimningdir turtkisidan cho'chib ko'zlarini ochdi.
Tepasida o'zidan ikki yosh katta Avaz tavakkalchi degan jangari tirjaygancha qarab turardi. Unga bir ishga qo'l urish kerak bo'lsa, reja tuzmasdan, darrov hovliqib ish boshlashi tufayli shunday laqab qo'yib olishgan.
Mehmonali uning ilkis turtkisidan so'ng kechagi ko'rganlari xotirasiga muhrlanib qolganmi, sal qursa o'layozdi. Yuragi tez urib, ko'zlari kappa ochilgan ko'yi vujudi titrab ketdi.
Tavakkalchi laqabli bu jangariga ko'zi tushgachgina bo'shashib qaytadan o'ringa cho'zildi.
— Nima, kecha ko'payib ketdimi deyman dori? — savol tashladi tavakkalchi turgan yerida. — Juda bezovtasan? Tinchlikmi?
— Doza ko'paysa shunaqa bezovta bo'ladimi odam? — dedi Mehmonali tepasidagi jangariga sirli boqib. — Qo'rqadigan bo'p qoladimi?
— Ha-da, — dedi yanada jonlanib tavakkalchi. — Agar vaqtida kamaytirmasang, o'lib qolishing turgan gap. Ajoyib kunlarning birida uxlaysan-u, qaytib uyg'onmaysan.
— Avaz aka, Javhariy meni «lox» qip ketdi, — dedi Mehmonali istamaygina o'rnidan qo'zg'alarkan. — Chuv tushirdi. Erkakchasiga va'da berib, oxirida ustidan chiqmadi.
— Bilaman, ukam, — dedi Avaz beixtiyor qovog'ini uyib. — Shuning uchun yoningga kirdim-da! Senga ba'zi past-balandliklarni shipshitib qo'ymasam bo'lmaydi. Keyin… Maslahatli ish ham bor.
— Gap yo'q, — dedi Mehmonali. — Qanaqa past-balandlik, aka?
— O'sha sen xudoga sig'inganday sig'ina boshlagan Javhariy-chi, — dedi Avaz tavakkalchi. — G'irt hezalakning o'zi. O'g'ri, muttaham, chaqimchi va sotqin.
— Yo'g'-e, — deya unga qattiqroq tikildi Mehmonali. — Nahotki, komandir bo'p turib shunaqa bo'lsa?..
— Ha-da, komandirligidan unumli foydalanadi u xonasalot.
— Poraxo'rmi?
— Qanaqa poraxo'r? O'g'ri, muttaham dedim-ku! Keyin buyog'idan kelsak, sen o'sha afg'on qizidan umidingni uzaver!
— Nega? Qaytarib bermaydimi? — soddalarcha so'radi Mehmonali. — Xotin qilvoladimi o'ziga?
— Uf-f, muncha g'alcha bo'lmasang? Jinnimidi u xotin qilib? Xotin qilvolgandan keyin u manjalaqini boqish, himoya qilish kerak. Ahmoqmidi o'sha iflos xotin qilib?
— Unda nima qiladi?
— Nima qilishini bilmadim-u, lokigin qaysi qizni xonasiga opkirib ketsa, o'sha qiz izsiz g'oyib bo'ladi. Hech qachon ko'rmaysan uni.
— Demak, o'ldirib ketarkan-da, — dedi Mehmonali asabiy lab tishlab. — Bundan boshqa nimayam qilardi.
— Bunisidan xabarim yo'q. Balki o'ldirib yuborar. Ammo Javhariyning asl laqabini bilasanmi?
— Yo'q, — yelka qisdi Mehmonali. — Shoirligini aytgan, lekin laqabini…
— Laqabi «Murdaxo'r», — dedi Avaz ovozini hiyla pasaytirib. — Yigitlarimiz bir necha marta lagerning narigi chetidagi yashirin xonasida murdalarni bo'laklab qovurayotganini ko'rib qolishgan ekan. Murdaning kallasiniyam ko'rishgan. Kalla-chi, ayol kishiniki bo'lib chiqqan.
— Nahotki? Shunchalik vahshiymi?
— Shuning uchunam unga murdaxo'r deb laqab qo'yvolishgan. Shunday ekan, ukam, afg'on qizidan umidingni uzaver!
— Voy maraz-ey, — Mehmonalining mushtlari tugilib, yelkalari ucha boshladi. Qachon asabiylashsa, shunday holatga tushib qolardi. — Avaz aka, o'ldiraymi shartta xonasiga borib? Nima deysiz?
— O'ldirolmaysan, — dedi Avaz tavakkalchi norozi bosh chayqab. — Sendan boshqalar ham ko'p marta urinib ko'rishgan. Uddalay olishmagan. Ovcharka itga o'xshaydi u xunasa. Juda sezgir. Xayolingni xuddi jodugarlarday o'qib turadi. Yo'q… Qo'lingdan kelmaydi. Uka, yuz-qo'lingni yuvib oshxonaga chiqarsan-a? Juda muhim ish bor. Maslahatlashib olardik. Nima deysan?
— Xo'p, aka, — dedi Mehmonali birdan bo'shashib. — Besh minutda oshxonada bo'laman!
Avaz tavakkalchi uning yelkasiga qoqib qo'ydi-yu, tashqariga yo'l oldi.

* * *

— Ukam, endi menga yaxshilab quloq sol, — dedi Avaz Mehmonali stollardan biri qarshisiga kelib o'tirgach. — Faqat ikkalamizdan bo'lak hech kim bilmasin. Uqdingmi?
— Gapiravering, — dedi Mehmonali hafsalasizlik bilan. — Bu lagerda mening sirdoshim ham, yaqin do'stim ham yo'q. Buni o'zingizam yaxshi bilasiz.
— Javhariyning… Ya'ni, «Murdaxo'r»ning xonasida kattakon temir sandiq bor. Ichi pulga to'la.
— Q-qanaqa pul? Yo'g'-e…
— Ha, hayron bo'lma. «Murdaxo'r» bu yerda biznes qiladi. O'sha pullar ham yo'qolib qolgan qizlarning yaqinlaridan zo'rlikminan olingan. Bilasanmi qanday yo'l tutadi?
— Qanday?
— Oldin qiz bilan bir kecha yotadi. Yoqtirib qolsa ikki kechayam yotishi mumkin. Keyin u qiz yo'qolib qoladi. Xo'sh, innaykeyin nima bo'ladi? Bilmaysan. Innaykeyin qizning yaqinlari bu yerga keladi. To'g'ri kelib Javhariy janoblariga uchrashadi. Qizini topib berishni talab qiladi, baqir-chaqir qiladi. Qo'rqitadi. Javhariy esa darrov shantaj qilishga o'tadi. Hukumatga bizni sotganini aytib tuhmat qiladi. Qatl qilish bilan po'pisa qiladi. Hatto, bir nechta jangarini chaqirib qo'lini arqonlatadi ham. Ko'ribsanki, boyagina shovqin ko'tarib, dunyoga jar solgan mard qo'yday yuvosh tortadi-qoladi. Endi uning o'zi shafqat so'rab yalina boshlaydi. Ana shunda «Murdaxo'r» shantaj qilishga o'tadi. Shuncha pul berasan, tirik qo'yaman deb turib oladi. Sho'rlik odam nima qilsin?!. Jon shirin-da baribir! Topadi aytgan pulini. Shundan keyingina Javhariy u odamni tinch qo'yadi.
— Voy iflos-ey, — deya qo'llarini musht qildi Mehmonali. — Men bunaqa iflosligini bilmagandim. Nahotki?.. Axir… Xalif indamaydimi? Yo xabari yo'qmi?
— Qanaqa xalif? — qo'l siltadi Avaz. — Bu yerda jo'raboshi bor. Xalif emas. Qolaversa, uning o'ziyam farishta emas. Uchiga chiqqan xudbin va o'g'ri, poraxo'r.
— Demak, uyam biznes qilarkan-da!
— Ana endi o'zingga kelyapsan. Buyog'ini eshit endi. Sen qanday bo'lmasin, Javhariyning mehrini qozonib o'sha sandiqdagi pullarni o'g'irlashing kerak.
— Nimaga? Keyin-chi?
— Keyinmi? Keyin biz senminan alohida otryad tuzishimiz kerak. Tog'ning narigi chetida bir g'or bor. Vaqtincha o'sha yerda yashab turardik. O'n besh-yigirma chog'li askar bo'lsa, boshlanishiga yetadi. Biz bu diyordan Javhariyga o'xshagan lattalarning dumini tugsak, o'zimiz xalifalik tuzardik. Otryadgayam, xalifalikkayam o'zing bosh bo'lasan, ishon! Askar topishni menga qo'yib ber. Bu lagerda Javhariyni ko'rishga ko'zi yo'qlar ko'p. Ularga pichadan pul bersang, jon deb ortingdan ergashadi.
— Ja qiyin bo'lar-ov, aka, — dedi Mehmonali. — Burnining ostida turib qanday yashaymiz? Hamma qurol shularning qo'lida bo'lsa. Buning ustiga afg'on diyorida bunday otryadlar juda ko'p deyishadi.
— Bizning qaerdaligimizni it ham bilmaydi, — dedi Avaz. — Keyin… Ombor qorovullari mening og'aynilarim. Quroldan xavotir olma. Kerak bo'lsa-chi, eng zo'rlarini o'marib ketamiz. Asosiysi, pulni o'mara olsang bas. Xo'sh, nima deysan?..
Odam bolasi yetakchi, rahbar, amaldor bo'lishi mumkinligidan xabar topmasin. Jamiki poklik, halollik, diyonat, vijdon, shafqatni unutadi. Darrov iblis tarafga og'ib ketadi. Uning quliga aylanadi. Amal kursisiga o'tirsa bas. Bundan boshqasi