Tasodifiy hikoya: афоризмлар(кулдан кеганча таржима)
1. Жахлинг чикадида, уйку келсаю миянгни чакаги учмаса. 2. Тажрибали археологлар фаолиятлари ...davomi

Javhariy ularga yaqin keldi-da, o'ng qo'lini ko'ksiga qo'yib, Mehmonaliga yuzlandi.
— Ukam, mana, qullaringni opkeldim. Bari vodiydan. Sening yurtingdan ekan. Olloh lashkarlarining ko'nglini ovlashga, bizga xizmat qilishga kepti. Tanla! Xohlaganingni opkirib ketaver.
Mehmonali vaziyatdan foydalanib qolishi shart edi. Bu ishni ortga suraverish noto'g'riligini idrok etardi.
— Keyin sizning xonangizga borib muhim bir gapni gaplashib olishim kerak edi, — dedi u Javhariyga qovoq uygancha boqib. — Guvohlarsiz gaplashishimiz kerak.
— Gap yo'q, — dedi Javhariy sovuq tirjayish qilib. — Oldin xotinchangni tanla! Qolgan ishlar keyin bo'laveradi. Qani, bo'l! Men ikki soatdan keyin xalifning qabuliga borishim kerak. Bo'l tez!
Mehmonali uchun bu ayni muddao edi. Bunday imkoniyat har kuni bo'lavermasligini juda yaxshi anglab turardi. Shuning uchun ayollar orasidan xushbichimgina, past bo'ylisini tanladi-da, yetaklab xonasiga yo'l oldi.

* * *

Oradan taxminan o'n besh daqiqalar vaqt o'tib, ayolni o'z xonasida vaqtincha qoldirdi-da, o'zi Javhariyning xonasida hozir bo'ldi. Gaplashishga, bu yuzsiz va o'zidan-da beshbattar sovuqqon, vahshiy komandirni ko'rishga ko'zi uchmayotgandi. Faqat bu xonani yaxshilab o'rganishi, har bir burchagini yodda saqlab qolishi shart edi.
Picha uyoq-buyoqdan gaplashgan, ba'zi narsalarni surishtirgan bo'ldi. Shu ko'yi yigirma daqiqacha o'tirishgach, Javhariy shoshilinch kiyimlarini kiydi-da, ketishga chog'landi. Mehmonali ham u bilan birga tashqariga chiqdi. Ma'lum vaqt, Javhariyning jo'nab ketganiga, qaytmasligiga amin bo'lmaguncha ortga qaytmadi. Mashina lager darvozasidan chiqib ketgandan keyin ham har ehtimolga qarshi o'n-o'n besh daqiqacha hovli keza turdi. So'ngra atrofga zimdan nazar soldi. Hamma o'zi bilan o'zi ovora. Demak, endi asta Javhariyning xonasiga qaytsa bo'ladi. Shoshilmasa bo'lmaydi…
Avaz tavakkalchidan zahira kalit olgani bor edi. O'sha kalit bilan xotirjamlikda xona eshigini ochdi. Ichkariga kirdi deguncha eshikni ichkaridan qulflab oldi. Keyin esa ostonada qotib turgancha ichkarini ko'zdan kechira boshladi.
Ana, temir sandiq burchakka qo'yilibdi. Sandiqning qulfini ochish muammo bo'lmaydi. Demak, pullarni olishga uzog'i bilan o'n daqiqa vaqt yetib ortadi. Asosiysi, hech kim, ayniqsa, Javhariyning o'zi xitlanib qolmasa bas.
Endi sandiqqa yaqinlashib qanday ochish haqida bosh qotira boshlagandi, ko'zi xona chetiga tushib hushyor tortdi. Burchakdagi gilamning bir uchi qaytarilibdi. Ostida esa taxtadan yasalgan qopqoq turardi.
Mehmonali bunday qopqoqlarni bolaligida ko'p ko'rgan. Ularning uyida ham dahliz cheti chuqur kovlanardi-da, tashqariga suv chiqib ketadigan kanalcha ochishardi. Chuqurning ustini betonlashardi. Bu qishloqda avraz deb atalardi. Kimning cho'milgisi kelsa, o'sha avrazga tushib bemalol cho'milishi mumkin edi. Cho'milib bo'lgandan keyin esa xuddi shunga o'xshash taxtadan yasalgan qopqoq bilan avraz usti yopilib, taxta ustiga sholchami, gilamchami tashlanardi. Ko'ribsizki, bu yerda avraz borligini hech kim bilmasdi…
Mehmonali ehtiyotkorlik bilan taxta qopqoqni ko'tardi. Osti uzun qo'l yetadigan qilib kovlanibdi. U yerdan esa bir nechta paket to'la allambalolar joy olibdi. Mehmonali hayron bo'lib paketlardan birini ko'tarib yuqoriga chiqardi. Shu zahoti dimog'iga badbo'y hid urilib, shosha-pisha burnini bekitib oldi. Hid shu qadar badbo'y ediki, boyagina urib olgan narkotikning kayfi ham allaqaerlarga g'oyib bo'lgan kabi sergakligi oshdi, ko'zlari moshdek ochildi. Miyasi avvalgidan yaxshiroq ishlay boshlaganini his etdi.
Qiziqishmi, yoshlikning beboshligimi, hidlar ko'nglini ag'darar darajada sasiyotgan bo'lsa-da, jonholatda paketning ip bilan tang'ib boylangan og'zini ochdi. Ochdi. yu…
Ich-ichi muzlab ketdi…
Qo'liga ilingan narsani na polga qo'yishni, na paketga qaytarib solishni bildi.
Karaxtlangan ko'yi bir muddat tosh qotgancha o'tirib qoldi.
Bu manzarani ko'rgan har qanday odamning esxonasi chiqishi tayin edi…
Chunki Mehmonalining qo'lidagi narsa o'zi otasini joynamoz ustida so'yib tashlagan 16 yashar qiz, Javhariy tortib olgan do'ndiqchaning kallasi edi.
Kalladan oqqan qonlar qotib bo'lgandi…
Mehmonali darrov o'zini qo'lga olib paketga qayta qo'l suqdi.
Ular bo'laklangan jasad bo'lib chiqdi. Faqat jasadning suyaklarigina paketga solinibdi.
Bu dahshatlarga ozmi-ko'pmi ko'nikkani, ko'ngli qattiqlashgani boismi, Mehmonali u darajada o'zini yo'qotmadi. Aksincha, Avazning oshxonada aytgan gaplari yodiga tushdi.
«Javhariy murdaxo'r. U olib kirib ketgan qizlarni qaytib hech kim ko'rmaydi…»
«Nahotki, shu shoir Javhariyning ishi bo'lsa? — ko'nglidan o'tkazdi hiyla xotirjam tortgan bo'lib qizning kallasini qayta qo'liga olarkan Mehmonali. — Nahotki, mendan ham o'tib tushgan vahshiy bo'lsa? Shu qizning go'shtini pishirib yedimikan? Shunaqaga o'xshaydi. Yo'qsa faqat suyaklarinigina bu yerga berkitmagan bo'lardi. Qani, qolgan paketlarda nimalar bor ekan…»
Chuqurdan yana ikkita kattakon paket chiqarib olib og'zini ochdi. Bu paketlardagilar ham odam suyaklari edi. Faqat ular sasimadi. Qurib-qaqshabdi. Demak, Javhariy bularni ilgari ko'mgan. Qiziq, nega bularni pol ostiga berkitdi ekan? Maqsadi nima? Nega toqqa oborib ko'mib yubora qolmadi?..
Mehmonali nimadir yodiga tushgandek, paketlarni bir chetga surdi-da, sandiqni ochish payiga tushdi.
Avazdan kerakli asboblarni olib kirgandi. O'shalar yordamida taxminan besh-olti daqiqa ovora bo'ldi. Ammo eshigini ocha bildi. Ochgandan keyin esa yana yuragi orziqdi. Temir sandiq ichida Avaz aytmoqchi taxlam-taxlam ko'kimtir pullar jamolini ko'z-ko'z qilardi. Mehmonali shosha-pisha bo'sh paketga pullarni joyladi-da, sandiq eshigini qaytadan yopdi. Ehtiyot shart bir necha marta o'ziga tortib ko'rdi. Eshik avvalgidek mustahkam yopilibdi. Biror yeri tirnalmagani Mehmonalini yanada xotirjam torttirdi…
Shu tobda xona eshigi bezovta taqillay boshladi.
Mehmonali yuragi orqaga tortgancha ilkis o'rnidan turdi va ehtiyotkorlik bilan eshikka yaqin bordi. Eshik ichkaridan qulflab qo'yilgan. Shuning uchun tahlikaga tushmasdan, kim taqillatayotganini aniqlashga urindi.
Eshik bir necha o'n marta taqillagach, tashqaridan Avaz tavakkalchining tovushi qulog'iga chalindi.
— Mehmon, bu men! Eshikni och!
Mehmonali shundan keyingina erkin nafas olib eshik qulfini ochdi.
Avaz kirishi bilan yana qaytadan qulflab qo'ydi.
— O', ishni qoyillatdingmi deyman? — Avaz ichkariladi-yu, paketlarga yopishdi. — Nima?.. Mehmon, manavi… Kechagi qizning… Kallasimi?.. Yo… Men adashdimmi?
— Xuddi o'zi, — dedi Mehmonali Avazga sovuq boqib. — Sizning gaplaringiz to'g'ri chiqdi, brat! Javhariy haqiqatan murdaxo'rakan. Qarang, qancha ayolni tinchitibdi! Sal anaqaroqmi deyman shu odam?
— Nega unaqa deyapsan? Odam o'ldirganigami?
— Yo'-o'q, — dedi Mehmonali beo'xshov tirjayib. — Odam o'ldirishni tushunsa bo'ladi. Men anavi paketlarni nazarda tutdim. O'ldirishga o'ldiribdi, mayli, o'sha murdaning go'shtini pishirib ham yebdi deylik. Qoldiqlarini imi-jimida toqqa ko'mvorsa bo'ladi-ku! Nimaga pol