Tasodifiy hikoya: Sinfdoshim Rohila (salom muhabbat) 4- fasl
Rohila (salom muhabbat) O'qishlar boshlandi, anchagina tanishlar orttirdim. Sentyabr oyi oxirlarid...davomi
Rohila (salom muhabbat) O'qishlar boshlandi, anchagina tanishlar orttirdim. Sentyabr oyi oxirlarid...davomi
Библиотека | Boshqalar | Kanizak Niginabonu (qayta nashr)
g'ujanak bo'lib yopishib olishgan. Bir muddatdan so'ng "kiyimlaringni yechinglar" degan hitob qilindi. Mo'g'ullarning sovuq va daxshatli basharasi oldida es-xushini yo'qotayozgan qizlar nima qilarini bilmay, jim turaverishdi. Bir mo'g'ul hafsala bilan bir qizni tortib, ustidagi libosini yirtib yalang'och qildi. Qiz panjalari bilan ko'ksini bekitdi. Mo'g'ul uni oyog'i bilan tepib yerga qulatdi va boshqa qizlarga ham shunday yalang'och bo'lishni buyurdi. Qizlar g'ujanak bo'lib turaverishdi. Mo'g'ul ikkinchi qizni ham tortib, kiyimlarini yechib olib otdi. Qiz qip-yalang'och bo'lgach, boshqalarning yechinishini kutib o'tirmay, qilichi bilan ikkala qizni ham chopib tashladi. Yechinsam o'ldirmaydi deb o'ylagan bir kanizak mo'g'ulga yalinib o'zim yechaman, deb darhol qip yalang'och bo'lgan edi, mo'g'ul uni ham chopib tashladi. G'ujanakning o'rtasida turgan Niginabonu bu manzarani ko'rib xushini yo'qotib yiqildi. Otliqda turgan mo'g'ulning buyrug'i bilan qilich yalang'ochlaganlar qizlarga yopishib ketishdi. O'n daqiqalar davom etgan bu noodatiy qirg'inni xuddi nozik kapalaklarni yeyayotgan chigirtkalar bazmiga o'xshatsa bo'lardi. Bir necha qiz tirik qoldi. O'lik tanalar tagida tirik qolgan Niginani bir qiyiq ko'z, yuzida chandig'i bor, shalpangquloq mo'g'ul sarbozi o'z otiga mingashtirib qayoqqadir olib ketdi.
O'tror shahri hamon yong'in ichida, ayol va bolalarning jon holatdagi chinqirishlari quloqqa chalinardi. Lekin shahar hali butkul egallanmagan edi. O'trorning sharqiy qismidagi katta saroy arkini bir guruh Inolxon navkarlari hali hanuz mudofa qilishardi. O'ziga bo'lgan ishonchini butkul yo'qotgan Inolxon bundan taxminan bir yil muqaddam O'trorga kelgan mo'g'ullarning katta karvonini talagani uchun afsuslanib ketdi. Ayni paytda Temur Malikning aytgan gaplarini alam bilan eslayotgan edi. Afsuski endi kech edi. Arkning mudofasi ham ko'pga cho'zilmadi. Inolxon tiriklay qo'lga olinib, ko'ziga eritilgan qo'rg'oshin quyilib, ming azobda o'ldirildi.
Bir necha kun xushini yo'qotgan Nigina tong mahali uyg'ondi. Qarasaki, qandaydir besaramjon kapani ichida ekan. Atrofdan achimsiq hid va og'zidan nordon ta'm kelardi. Qo'liga suyanib, uyoqdan buyoqqa alanglab qaradi. Qayerda ekani va qanday bu yerga kelib qolganini tushunmayotgandi. Kapani tashqarisidan oyoq tovushi eshitildi. Bundan qo'rqib ketgan qiz yonida turgan qoziqqa oxshagan temirni oldi. Kapaning eshik o'rnidagi matosi ko'tarilib, mo'g'ulcha kiyingan, qo'lidagi ko'zachada suv ko'targan bir yigit kirib keldi. Nigina o'tirgan joyida qo'llari qaltirab, bosim bilan:
- Menga yaqinlashma, - deb qattiq baqirdi.
Yigit uning uyg'onganidan bexabar edi:
-Nigina, o'zingni bos, bu menman. To'xta, qo'lingdagini tashla..
Uning ismini aytganidan Nigina gangib qoldi.
- Sen... sen...
- Ha menman.
Nigina qo'lidagini tashlab sekin yigitning yuziga termuldi. Yigitning kulib turgan chehrasi, qora qosh ko'zlari, o'ziga yarashgan qirra burni judayam tanish ko'rindi.
- Nigina, meni tanimayapsanmi? - dedi yigit jilmayib.
- Siz... qanaqasiga?! Axir bu... men tuzh ko'ryapmanmi? - dedi ko'zidan yosh chiqib.
- Yo'q, bu tush emas, kel o'tir, asabiylashma. Senga hammasini tushuntirib beraman, - deyishini biladi, Nigina birdan uning quchog'iga otilib, ho'ngrab yubordi. Yigitning qo'lidagi ko'za yerga tushib ketdi. Ular shu tik holatda o'n daqiqalar turdi. Qiz faqat yig'lar, Ibrohim bir so'z demasdan sekin uni joyiga o'tqizdi.
- Siqilma, Nigina. Seni ahvolingni tushunib turibman. Hayot shunaqa ekan. Muhimi seni topganimdan xursandman.
Qizga bu gaplar eshitilmasdi. Butun yuzini ko'z yoshi yuvib, bir tomondan oxirgi yarim yillikdagi azobli kunlarni eslab, boshqa tomondan, yaqin insoni tirik ekanligidan yig'lardi. Shu zaylda Nigina yana uyquga ketdi. Shu bilan kechgacha Ibrohim qizning tepasida parvona bo'ldi. Kechga yaqin uyg'ongan Nigina ancha kundan beri tuz totmagani uchun ozib-to'zib ketgandi. Ibrohim bergan ovqatlarni madorsiz, lekin xursand holda yedi. Ibrohim ham unga shu tun boshidan o'tganlarini hammasini so'zlab berdi. Ibrohim bir yarim yil oldin Issiqko'l tomonlarga ko'chib borgani va u yerlarni ham mo'g'ullar bosgani, Ibrohim asli uyg'urlardan bo'lgani uchun, ya'ni turkiy tilni tushungani uchun uni mo'g'ullar tilmoch sifatida yollagani haqida gapirib berdi. Ibrohimning bu ishlari aslida dushmanga sotilish bo'lsada, Nigina uni kechirdi. Chunki, u mo'g'ullar harob qilgan shaharlarning tirik qolgan odamlariga mo'g'ul qo'shini ortida yordam qo'lini cho'zayotgandi. Ibrohim o'ziga hayrixoh bo'lgan ba'zi mo'g'ul qo'shinidagi uyg'ur-turk oshnalari bilan yashirincha yordam guruhini tuzgan va ko'pchilikning hayotini saqlab qolayotgan edi. Nigina endi faqat ota-onasi va yoshligini o'tkazgan ona shahrining halokatiga siqilardi xolos. Bir haftadan so'ng Ibrohim e'tiborli uyg'ur begi Bovarchiq Aydoqutning bosh tilmochi sifatida O'ratepaga yuboriladigan bo'ldi. Mo'g'ullarning to'rt qismga bo'lingan qo'shinlari allaqachon O'ratepa va Xo'jand tomonlarga yetib, qirg'inlar uyushtirish bilan band edi. Ibrohim bo'lajak rafiqasi sifatida Niginani o'zi bilan ot qo'shilgan katta aravalarda O'ratepa tomon olib ketdi. Nigina yo'lda butkul yakson bo'lgan ona shahri O'trorga ma'yus boqib qoydi.
O'tror shahri hamon yong'in ichida, ayol va bolalarning jon holatdagi chinqirishlari quloqqa chalinardi. Lekin shahar hali butkul egallanmagan edi. O'trorning sharqiy qismidagi katta saroy arkini bir guruh Inolxon navkarlari hali hanuz mudofa qilishardi. O'ziga bo'lgan ishonchini butkul yo'qotgan Inolxon bundan taxminan bir yil muqaddam O'trorga kelgan mo'g'ullarning katta karvonini talagani uchun afsuslanib ketdi. Ayni paytda Temur Malikning aytgan gaplarini alam bilan eslayotgan edi. Afsuski endi kech edi. Arkning mudofasi ham ko'pga cho'zilmadi. Inolxon tiriklay qo'lga olinib, ko'ziga eritilgan qo'rg'oshin quyilib, ming azobda o'ldirildi.
Bir necha kun xushini yo'qotgan Nigina tong mahali uyg'ondi. Qarasaki, qandaydir besaramjon kapani ichida ekan. Atrofdan achimsiq hid va og'zidan nordon ta'm kelardi. Qo'liga suyanib, uyoqdan buyoqqa alanglab qaradi. Qayerda ekani va qanday bu yerga kelib qolganini tushunmayotgandi. Kapani tashqarisidan oyoq tovushi eshitildi. Bundan qo'rqib ketgan qiz yonida turgan qoziqqa oxshagan temirni oldi. Kapaning eshik o'rnidagi matosi ko'tarilib, mo'g'ulcha kiyingan, qo'lidagi ko'zachada suv ko'targan bir yigit kirib keldi. Nigina o'tirgan joyida qo'llari qaltirab, bosim bilan:
- Menga yaqinlashma, - deb qattiq baqirdi.
Yigit uning uyg'onganidan bexabar edi:
-Nigina, o'zingni bos, bu menman. To'xta, qo'lingdagini tashla..
Uning ismini aytganidan Nigina gangib qoldi.
- Sen... sen...
- Ha menman.
Nigina qo'lidagini tashlab sekin yigitning yuziga termuldi. Yigitning kulib turgan chehrasi, qora qosh ko'zlari, o'ziga yarashgan qirra burni judayam tanish ko'rindi.
- Nigina, meni tanimayapsanmi? - dedi yigit jilmayib.
- Siz... qanaqasiga?! Axir bu... men tuzh ko'ryapmanmi? - dedi ko'zidan yosh chiqib.
- Yo'q, bu tush emas, kel o'tir, asabiylashma. Senga hammasini tushuntirib beraman, - deyishini biladi, Nigina birdan uning quchog'iga otilib, ho'ngrab yubordi. Yigitning qo'lidagi ko'za yerga tushib ketdi. Ular shu tik holatda o'n daqiqalar turdi. Qiz faqat yig'lar, Ibrohim bir so'z demasdan sekin uni joyiga o'tqizdi.
- Siqilma, Nigina. Seni ahvolingni tushunib turibman. Hayot shunaqa ekan. Muhimi seni topganimdan xursandman.
Qizga bu gaplar eshitilmasdi. Butun yuzini ko'z yoshi yuvib, bir tomondan oxirgi yarim yillikdagi azobli kunlarni eslab, boshqa tomondan, yaqin insoni tirik ekanligidan yig'lardi. Shu zaylda Nigina yana uyquga ketdi. Shu bilan kechgacha Ibrohim qizning tepasida parvona bo'ldi. Kechga yaqin uyg'ongan Nigina ancha kundan beri tuz totmagani uchun ozib-to'zib ketgandi. Ibrohim bergan ovqatlarni madorsiz, lekin xursand holda yedi. Ibrohim ham unga shu tun boshidan o'tganlarini hammasini so'zlab berdi. Ibrohim bir yarim yil oldin Issiqko'l tomonlarga ko'chib borgani va u yerlarni ham mo'g'ullar bosgani, Ibrohim asli uyg'urlardan bo'lgani uchun, ya'ni turkiy tilni tushungani uchun uni mo'g'ullar tilmoch sifatida yollagani haqida gapirib berdi. Ibrohimning bu ishlari aslida dushmanga sotilish bo'lsada, Nigina uni kechirdi. Chunki, u mo'g'ullar harob qilgan shaharlarning tirik qolgan odamlariga mo'g'ul qo'shini ortida yordam qo'lini cho'zayotgandi. Ibrohim o'ziga hayrixoh bo'lgan ba'zi mo'g'ul qo'shinidagi uyg'ur-turk oshnalari bilan yashirincha yordam guruhini tuzgan va ko'pchilikning hayotini saqlab qolayotgan edi. Nigina endi faqat ota-onasi va yoshligini o'tkazgan ona shahrining halokatiga siqilardi xolos. Bir haftadan so'ng Ibrohim e'tiborli uyg'ur begi Bovarchiq Aydoqutning bosh tilmochi sifatida O'ratepaga yuboriladigan bo'ldi. Mo'g'ullarning to'rt qismga bo'lingan qo'shinlari allaqachon O'ratepa va Xo'jand tomonlarga yetib, qirg'inlar uyushtirish bilan band edi. Ibrohim bo'lajak rafiqasi sifatida Niginani o'zi bilan ot qo'shilgan katta aravalarda O'ratepa tomon olib ketdi. Nigina yo'lda butkul yakson bo'lgan ona shahri O'trorga ma'yus boqib qoydi.