Tasodifiy hikoya: Maslaxatlar. Yusuff Amin
«HAQIQIY ERKAK» 1.Har kuni dush qabul qiling. Dush qabul qilish uchun terlab pishib ishlash yoki ji...davomi
«HAQIQIY ERKAK» 1.Har kuni dush qabul qiling. Dush qabul qilish uchun terlab pishib ishlash yoki ji...davomi
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar... 3 - Qism...
Добавил: | SaLoMcHa (22.09.2020 / 15:02) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 5478 |
Комментарии: | 5 |
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar...
3 - Qism...
Odinaxon To`ychiyevnani jilmayib turgan yuziga qarab, bir lahzaga o`tmishda bo`lgan voqealar shamoli, hotiralarimda yelib o`tdi.
* * *
O`sha paytlar mardikorlik qilishimga to`g`ri kelgandi. Pulga muhjot bo`lib, bir qishloqdosh tanishimga qo`shilib, ombor, stansiyalarda yut tashurib, ortib, turli odamlarni uyida yumushlarini bajarib yurgandik.
O`sha kuni, bir sabab tufayli ishga chiqmagandim, tushga yaqin sherigim, telefon qilib:
- Akbar ish bor, birga qilaylik? -deb qoldi.
- Ho`p! -dedim qanday ish ekanligini so`rab ham o`tirmay.
Manzilni tushuntirgach, taksiga o`tirib o`sha xonadonni topib bordim.
Xonadon boshlig`i 45 yoshlardagi, soch-soqoliga oq oralagan, ko`zaynak taqqan kishi edi. Bir qarashdayoq ziyoli, ilm kishisiligi bilinib turardi. Farhod aka bilan hovlini orqasida qilanadigan ishni muhokama qilishardi. Yonlariga kelgan salomlashib oldimu, ularga halal bermay jimgina kuzatib turdim.
- Domla, - dedi, Farhod aka o`ylanib, - Olti metir juda chuqur emasmi?
- Farhodjon! Unda mayli Besh metir bo`laqolsin...
- Domla buyam chuqur, juda hafli, devorlari qulab ketmasmikin?
- Avvalgi yil qo`shni kavlatgan, bu yerlar qattiq qulamaydi, havotir olmang!
- Ho`p bo`lmasa, kelishib olib boshlayveramiz!
Hullas besh metr chuqurlikda o`ra kavlab, chiqindi suvlar ketadigan tashlama quduq qurushimiz kerak ekan. Ish haqqini kelishib olgach, darhol ishni boshladik.
O`raning kengligi 1,5/1,5 metr bo`lgan, chuqurligi besh metr bo`lgan o`rani tuprog`ini chelaklab qazib chiqarishni o`zi bo`lmadi. Kindik baravor zak suv chiqib ketti. Suvda yurib belimiz barabar qismini, tarvuz kattaligidagi harsangtoshlar bilan to`ldirdik, uni tepasiga guvalakdek, keyin tuhumday! Hullas ikki metrlar qolganda oqava quvurlarni olib kelib o`rnatib, ichidan aylantirib g`isht terib chiqdik. Yer yuzasiga yetganda esa kalodez qopqog`i uchun teshik qoldirib beton manalet quydik!
Shu ishlar bitguncha taxminan bir haftalar vaqt ketti.
Birinch ko`rishganda, tasavur qilganimdek uy egasi Alijon aka inistitutda Himya fanidan dars berar ekan. Ayollari ham ishlar, katta qizi inistitutda, ikki kichik qizlari maktab o`qtuvchisi ekan. Shu sababdan kunning katta qismida uyda yolg`iz qolib ishlardik, tushligimizni esa oshxonaga tayorlab ketishar, ular o`qish, ishdan qaytib kelishga ulgurishmasa, o`zimiz oshxonaga kirib yeb-ichib olardik.
Ishimiz deyarli tugab qolgan edi. Ayni shu damda uy bekasi allanechuk betoqat, alamzanda kayfiyatda bo`lib qoldi. Keyin bilsak uyida AQSH valyutasidagi katta mablag`dagi jamg`armasi yo`qolgan ekan. Hullas kalom bizdan shufha qilib, kechga yaqin militsiyaga topshirib yuborishdi.
So`roq savollardan so`ng, tuni bilan melitsiyaxona o`tirdik. Tonda esa chetga chiqib ketmaslik sharti bilan qo`yib yuborishdi. O`shanda bilganman, tuhmat balosi nechog`li qalbni azoblashini! Bunday pallarda dunyodan, insonlardan bezib ketarkansan! Keyingi uch kun mobaynida yana ikki bor so`roq stulida o`tirib chiqdik. Shundan so`ng chaqirmay qo`yishdi. Odamga alam qiladi, shuncha og`ir mehnat qilasangu, halol haqing o`rniga tuhmat toshini yelkangga ortib qo`yishsa!
- Farhod aka, - dedim, shu paytlar juda pulga muhtojligim uchun alam qilib, - Alam qilyabdi aka, shayton shunaqa gij-gijlayabdiki. Borib yuziga qarab: ``O`sha pullar o`liginga buyursin!`` degilarim kelyabdi... -dedim.
Farhod aka alamli jilmayib qo`ydiyu, keksa donishmanddek o`yga toldi.
- Akbar qo`y, shaytonga hay ber. Ular o`sha arzimagan ish haqqimizni bermaslik uchun, atayin tuhmat qiladigan odamlarga o`xshashmaydi!
- Odamni olasi, ichida bo`ladi deyishadiku?
- Qaydam! - u hursinib qo`ydi, - Bir-biridan yaxshi qizlari bor ekan, ko`rding nonushta, bazida tushliklarimizni tayorlab berishdi. Yaxshi muomila qilishdi, qo`y ota-onasi kasriga shu begunoh qizlar qolmasin. Keyin qarg`agan, qarg`ish olgan isonda ham fayz bo`lmaydi...
Farhod aka ham ikki qizni otasi, balki shunga yoki chindan o`sha qizlarni o`ylab aytayotgandur bu so`zlarni. O`sha damda uni so`zlar menga yoqmagandi, biroq ich-ichimdan u, haqiqiy insoniylik namunasi ko`rsatgani sezgandim.
- Baribir bizga tuhmat qilishga haqlari yo`q edi?
Bir necha kun alamda kuyib yurdim, so`ng yana ishga sho`ng`ib ketdim. Bir qurulish ashyolar sotiladigan do`konga, keltirilgan tunika shifrlarni tushirayotgan edik. Birdan bizni kuzatib turgan ayolga ko`zim tushib qoldi. O`sha tuhmat qilgan honadon bekasi, ancha narida telefonda gaplashgancha bizni kuzatardi.
- Farhod aka, - sekingina imladim, - Qarang!
- Lanat bo`lsin! - uniyam rangi oqardi, - Bu tuhmat balosidan, qamalib qutilamiz shekili-a?
Oradan ko`p o`tmay eri ham paydo bo`lib, bizni yonimizga keldi.
- Hormanglar! - yonimizdagi ikki yigit salomlashdi, biz esa unga e`tibor bermagandek ishimizda davom e`tdik, - Yigitlar bir daqiqaga mumkummi?
E`tibor bermaganimizdan so`ng, o`zi chaqirdi.
- Yurchi Akbar! -dedi Farhod aka, u tomonga yurib ketarkan, men ortidan ergashdim. U qo`l cho`zdi, biz omonat qo`lini siqib so`rashgan bo`ldik.
Shu payt bizni ishga yollagan ish boshqaruvchi, ombor ichidan yugurib keldi va domla bilan qulluq qilgancha salomlashdi.
- Ho`jayin tinchlikmi?
Bizga yov qarash qilgan, ish boshqaruvchini, o`zini tutishidan, bu kishiga yaltoqlanishidan angladimki, bu do`konni egalari ham shu kishilar ekan.
``Yana boshimiz baloga qolmasa edi!``
Yuraimni yana nohush, holatlar asorati bezovta qildi.
- Tinchlik, tinchlik... Boravering ishizdan qolmang! -dedi muloyimlik bilan.
- Yooo agar bu ikkisi... - huddiki bizni jazolashga tayyorday, ovazi titragan ish boshqaruvch kishi, ho`jayinini qoshi uyulgani ko`rdiyu, ovozi hippa bo`g`ildi, - Ho`p! -degancha yana ombor tomon shoshib ketti.
To`la gavdasi lapanglab, ketayotgan kishi ortidan bir on termuldimu!
``Eee quruq!`` deb ichimda kulib qo`ydim.
Domla ham, biroz skunatdan so`ng yana so`z ochdi:
- Yigitlar...
- Menga qarang aka, - Farhod aka, salgina jig`ibiyron bo`lib, keskin ovozda uni so`zini bo`ldi, - Avval aytganimni yana qaytaraman; Pullarizni biz olmadik, maqsadiz qamatish bo`lsa marhamat! - dedi, bilaklarini oldinga cho`zib.
- Farhodjon qizishmeng, iltimos? - endi domlani yuzida ayibdorlik alomatlari ko`rina boshlagani payqadim, - Aavval meni eshiting! -dedi, yanada ovozi mayinlashib.
Farhod aka yanada betoqat, atrofga alanglagadi.
- Eshitamiz!
- Manabuni olib qo`ying, - cho`ntagidan 3, 4 dona 100 talik, Amerika valyutasini chiqarib, Farhod akani kaftiga qo`ydi, - Hizmat haqqiylar ikki karra hissasi bilan!
Men biroz hayrat bilan Farhod akaga, u esa menga, so`ng ikkimiz qarshimizda, nazarida pul berib, qoyilmaqon ish qilganidan mag`rurlangandek, miyg`ida jilmayib turgan kishiga tikildi.
- Nima uchun buncha sahovat? -dedi.
Farhod akani ovazida, bu pullar jirkanish hissi yaqqol sezilgan, g`oyat tasirli bir sas jarangladi. Bu sas uzoq jimlikni paydo
3 - Qism...
Odinaxon To`ychiyevnani jilmayib turgan yuziga qarab, bir lahzaga o`tmishda bo`lgan voqealar shamoli, hotiralarimda yelib o`tdi.
* * *
O`sha paytlar mardikorlik qilishimga to`g`ri kelgandi. Pulga muhjot bo`lib, bir qishloqdosh tanishimga qo`shilib, ombor, stansiyalarda yut tashurib, ortib, turli odamlarni uyida yumushlarini bajarib yurgandik.
O`sha kuni, bir sabab tufayli ishga chiqmagandim, tushga yaqin sherigim, telefon qilib:
- Akbar ish bor, birga qilaylik? -deb qoldi.
- Ho`p! -dedim qanday ish ekanligini so`rab ham o`tirmay.
Manzilni tushuntirgach, taksiga o`tirib o`sha xonadonni topib bordim.
Xonadon boshlig`i 45 yoshlardagi, soch-soqoliga oq oralagan, ko`zaynak taqqan kishi edi. Bir qarashdayoq ziyoli, ilm kishisiligi bilinib turardi. Farhod aka bilan hovlini orqasida qilanadigan ishni muhokama qilishardi. Yonlariga kelgan salomlashib oldimu, ularga halal bermay jimgina kuzatib turdim.
- Domla, - dedi, Farhod aka o`ylanib, - Olti metir juda chuqur emasmi?
- Farhodjon! Unda mayli Besh metir bo`laqolsin...
- Domla buyam chuqur, juda hafli, devorlari qulab ketmasmikin?
- Avvalgi yil qo`shni kavlatgan, bu yerlar qattiq qulamaydi, havotir olmang!
- Ho`p bo`lmasa, kelishib olib boshlayveramiz!
Hullas besh metr chuqurlikda o`ra kavlab, chiqindi suvlar ketadigan tashlama quduq qurushimiz kerak ekan. Ish haqqini kelishib olgach, darhol ishni boshladik.
O`raning kengligi 1,5/1,5 metr bo`lgan, chuqurligi besh metr bo`lgan o`rani tuprog`ini chelaklab qazib chiqarishni o`zi bo`lmadi. Kindik baravor zak suv chiqib ketti. Suvda yurib belimiz barabar qismini, tarvuz kattaligidagi harsangtoshlar bilan to`ldirdik, uni tepasiga guvalakdek, keyin tuhumday! Hullas ikki metrlar qolganda oqava quvurlarni olib kelib o`rnatib, ichidan aylantirib g`isht terib chiqdik. Yer yuzasiga yetganda esa kalodez qopqog`i uchun teshik qoldirib beton manalet quydik!
Shu ishlar bitguncha taxminan bir haftalar vaqt ketti.
Birinch ko`rishganda, tasavur qilganimdek uy egasi Alijon aka inistitutda Himya fanidan dars berar ekan. Ayollari ham ishlar, katta qizi inistitutda, ikki kichik qizlari maktab o`qtuvchisi ekan. Shu sababdan kunning katta qismida uyda yolg`iz qolib ishlardik, tushligimizni esa oshxonaga tayorlab ketishar, ular o`qish, ishdan qaytib kelishga ulgurishmasa, o`zimiz oshxonaga kirib yeb-ichib olardik.
Ishimiz deyarli tugab qolgan edi. Ayni shu damda uy bekasi allanechuk betoqat, alamzanda kayfiyatda bo`lib qoldi. Keyin bilsak uyida AQSH valyutasidagi katta mablag`dagi jamg`armasi yo`qolgan ekan. Hullas kalom bizdan shufha qilib, kechga yaqin militsiyaga topshirib yuborishdi.
So`roq savollardan so`ng, tuni bilan melitsiyaxona o`tirdik. Tonda esa chetga chiqib ketmaslik sharti bilan qo`yib yuborishdi. O`shanda bilganman, tuhmat balosi nechog`li qalbni azoblashini! Bunday pallarda dunyodan, insonlardan bezib ketarkansan! Keyingi uch kun mobaynida yana ikki bor so`roq stulida o`tirib chiqdik. Shundan so`ng chaqirmay qo`yishdi. Odamga alam qiladi, shuncha og`ir mehnat qilasangu, halol haqing o`rniga tuhmat toshini yelkangga ortib qo`yishsa!
- Farhod aka, - dedim, shu paytlar juda pulga muhtojligim uchun alam qilib, - Alam qilyabdi aka, shayton shunaqa gij-gijlayabdiki. Borib yuziga qarab: ``O`sha pullar o`liginga buyursin!`` degilarim kelyabdi... -dedim.
Farhod aka alamli jilmayib qo`ydiyu, keksa donishmanddek o`yga toldi.
- Akbar qo`y, shaytonga hay ber. Ular o`sha arzimagan ish haqqimizni bermaslik uchun, atayin tuhmat qiladigan odamlarga o`xshashmaydi!
- Odamni olasi, ichida bo`ladi deyishadiku?
- Qaydam! - u hursinib qo`ydi, - Bir-biridan yaxshi qizlari bor ekan, ko`rding nonushta, bazida tushliklarimizni tayorlab berishdi. Yaxshi muomila qilishdi, qo`y ota-onasi kasriga shu begunoh qizlar qolmasin. Keyin qarg`agan, qarg`ish olgan isonda ham fayz bo`lmaydi...
Farhod aka ham ikki qizni otasi, balki shunga yoki chindan o`sha qizlarni o`ylab aytayotgandur bu so`zlarni. O`sha damda uni so`zlar menga yoqmagandi, biroq ich-ichimdan u, haqiqiy insoniylik namunasi ko`rsatgani sezgandim.
- Baribir bizga tuhmat qilishga haqlari yo`q edi?
Bir necha kun alamda kuyib yurdim, so`ng yana ishga sho`ng`ib ketdim. Bir qurulish ashyolar sotiladigan do`konga, keltirilgan tunika shifrlarni tushirayotgan edik. Birdan bizni kuzatib turgan ayolga ko`zim tushib qoldi. O`sha tuhmat qilgan honadon bekasi, ancha narida telefonda gaplashgancha bizni kuzatardi.
- Farhod aka, - sekingina imladim, - Qarang!
- Lanat bo`lsin! - uniyam rangi oqardi, - Bu tuhmat balosidan, qamalib qutilamiz shekili-a?
Oradan ko`p o`tmay eri ham paydo bo`lib, bizni yonimizga keldi.
- Hormanglar! - yonimizdagi ikki yigit salomlashdi, biz esa unga e`tibor bermagandek ishimizda davom e`tdik, - Yigitlar bir daqiqaga mumkummi?
E`tibor bermaganimizdan so`ng, o`zi chaqirdi.
- Yurchi Akbar! -dedi Farhod aka, u tomonga yurib ketarkan, men ortidan ergashdim. U qo`l cho`zdi, biz omonat qo`lini siqib so`rashgan bo`ldik.
Shu payt bizni ishga yollagan ish boshqaruvchi, ombor ichidan yugurib keldi va domla bilan qulluq qilgancha salomlashdi.
- Ho`jayin tinchlikmi?
Bizga yov qarash qilgan, ish boshqaruvchini, o`zini tutishidan, bu kishiga yaltoqlanishidan angladimki, bu do`konni egalari ham shu kishilar ekan.
``Yana boshimiz baloga qolmasa edi!``
Yuraimni yana nohush, holatlar asorati bezovta qildi.
- Tinchlik, tinchlik... Boravering ishizdan qolmang! -dedi muloyimlik bilan.
- Yooo agar bu ikkisi... - huddiki bizni jazolashga tayyorday, ovazi titragan ish boshqaruvch kishi, ho`jayinini qoshi uyulgani ko`rdiyu, ovozi hippa bo`g`ildi, - Ho`p! -degancha yana ombor tomon shoshib ketti.
To`la gavdasi lapanglab, ketayotgan kishi ortidan bir on termuldimu!
``Eee quruq!`` deb ichimda kulib qo`ydim.
Domla ham, biroz skunatdan so`ng yana so`z ochdi:
- Yigitlar...
- Menga qarang aka, - Farhod aka, salgina jig`ibiyron bo`lib, keskin ovozda uni so`zini bo`ldi, - Avval aytganimni yana qaytaraman; Pullarizni biz olmadik, maqsadiz qamatish bo`lsa marhamat! - dedi, bilaklarini oldinga cho`zib.
- Farhodjon qizishmeng, iltimos? - endi domlani yuzida ayibdorlik alomatlari ko`rina boshlagani payqadim, - Aavval meni eshiting! -dedi, yanada ovozi mayinlashib.
Farhod aka yanada betoqat, atrofga alanglagadi.
- Eshitamiz!
- Manabuni olib qo`ying, - cho`ntagidan 3, 4 dona 100 talik, Amerika valyutasini chiqarib, Farhod akani kaftiga qo`ydi, - Hizmat haqqiylar ikki karra hissasi bilan!
Men biroz hayrat bilan Farhod akaga, u esa menga, so`ng ikkimiz qarshimizda, nazarida pul berib, qoyilmaqon ish qilganidan mag`rurlangandek, miyg`ida jilmayib turgan kishiga tikildi.
- Nima uchun buncha sahovat? -dedi.
Farhod akani ovazida, bu pullar jirkanish hissi yaqqol sezilgan, g`oyat tasirli bir sas jarangladi. Bu sas uzoq jimlikni paydo