Tasodifiy hikoya: Raqqosa 5(kamolov) copy
… Oradan olti oy o'tdi. Manzura konservatoriyada shaxsan Vohid Azlarovichning guruhida, uning qo'l o...davomi
… Oradan olti oy o'tdi. Manzura konservatoriyada shaxsan Vohid Azlarovichning guruhida, uning qo'l o...davomi
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar... 3 - Qism...
Добавил: | SaLoMcHa (22.09.2020 / 15:02) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 5479 |
Комментарии: | 5 |
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar...
3 - Qism...
Odinaxon To`ychiyevnani jilmayib turgan yuziga qarab, bir lahzaga o`tmishda bo`lgan voqealar shamoli, hotiralarimda yelib o`tdi.
* * *
O`sha paytlar mardikorlik qilishimga to`g`ri kelgandi. Pulga muhjot bo`lib, bir qishloqdosh tanishimga qo`shilib, ombor, stansiyalarda yut tashurib, ortib, turli odamlarni uyida yumushlarini bajarib yurgandik.
O`sha kuni, bir sabab tufayli ishga chiqmagandim, tushga yaqin sherigim, telefon qilib:
- Akbar ish bor, birga qilaylik? -deb qoldi.
- Ho`p! -dedim qanday ish ekanligini so`rab ham o`tirmay.
Manzilni tushuntirgach, taksiga o`tirib o`sha xonadonni topib bordim.
Xonadon boshlig`i 45 yoshlardagi, soch-soqoliga oq oralagan, ko`zaynak taqqan kishi edi. Bir qarashdayoq ziyoli, ilm kishisiligi bilinib turardi. Farhod aka bilan hovlini orqasida qilanadigan ishni muhokama qilishardi. Yonlariga kelgan salomlashib oldimu, ularga halal bermay jimgina kuzatib turdim.
- Domla, - dedi, Farhod aka o`ylanib, - Olti metir juda chuqur emasmi?
- Farhodjon! Unda mayli Besh metir bo`laqolsin...
- Domla buyam chuqur, juda hafli, devorlari qulab ketmasmikin?
- Avvalgi yil qo`shni kavlatgan, bu yerlar qattiq qulamaydi, havotir olmang!
- Ho`p bo`lmasa, kelishib olib boshlayveramiz!
Hullas besh metr chuqurlikda o`ra kavlab, chiqindi suvlar ketadigan tashlama quduq qurushimiz kerak ekan. Ish haqqini kelishib olgach, darhol ishni boshladik.
O`raning kengligi 1,5/1,5 metr bo`lgan, chuqurligi besh metr bo`lgan o`rani tuprog`ini chelaklab qazib chiqarishni o`zi bo`lmadi. Kindik baravor zak suv chiqib ketti. Suvda yurib belimiz barabar qismini, tarvuz kattaligidagi harsangtoshlar bilan to`ldirdik, uni tepasiga guvalakdek, keyin tuhumday! Hullas ikki metrlar qolganda oqava quvurlarni olib kelib o`rnatib, ichidan aylantirib g`isht terib chiqdik. Yer yuzasiga yetganda esa kalodez qopqog`i uchun teshik qoldirib beton manalet quydik!
Shu ishlar bitguncha taxminan bir haftalar vaqt ketti.
Birinch ko`rishganda, tasavur qilganimdek uy egasi Alijon aka inistitutda Himya fanidan dars berar ekan. Ayollari ham ishlar, katta qizi inistitutda, ikki kichik qizlari maktab o`qtuvchisi ekan. Shu sababdan kunning katta qismida uyda yolg`iz qolib ishlardik, tushligimizni esa oshxonaga tayorlab ketishar, ular o`qish, ishdan qaytib kelishga ulgurishmasa, o`zimiz oshxonaga kirib yeb-ichib olardik.
Ishimiz deyarli tugab qolgan edi. Ayni shu damda uy bekasi allanechuk betoqat, alamzanda kayfiyatda bo`lib qoldi. Keyin bilsak uyida AQSH valyutasidagi katta mablag`dagi jamg`armasi yo`qolgan ekan. Hullas kalom bizdan shufha qilib, kechga yaqin militsiyaga topshirib yuborishdi.
So`roq savollardan so`ng, tuni bilan melitsiyaxona o`tirdik. Tonda esa chetga chiqib ketmaslik sharti bilan qo`yib yuborishdi. O`shanda bilganman, tuhmat balosi nechog`li qalbni azoblashini! Bunday pallarda dunyodan, insonlardan bezib ketarkansan! Keyingi uch kun mobaynida yana ikki bor so`roq stulida o`tirib chiqdik. Shundan so`ng chaqirmay qo`yishdi. Odamga alam qiladi, shuncha og`ir mehnat qilasangu, halol haqing o`rniga tuhmat toshini yelkangga ortib qo`yishsa!
- Farhod aka, - dedim, shu paytlar juda pulga muhtojligim uchun alam qilib, - Alam qilyabdi aka, shayton shunaqa gij-gijlayabdiki. Borib yuziga qarab: ``O`sha pullar o`liginga buyursin!`` degilarim kelyabdi... -dedim.
Farhod aka alamli jilmayib qo`ydiyu, keksa donishmanddek o`yga toldi.
- Akbar qo`y, shaytonga hay ber. Ular o`sha arzimagan ish haqqimizni bermaslik uchun, atayin tuhmat qiladigan odamlarga o`xshashmaydi!
- Odamni olasi, ichida bo`ladi deyishadiku?
- Qaydam! - u hursinib qo`ydi, - Bir-biridan yaxshi qizlari bor ekan, ko`rding nonushta, bazida tushliklarimizni tayorlab berishdi. Yaxshi muomila qilishdi, qo`y ota-onasi kasriga shu begunoh qizlar qolmasin. Keyin qarg`agan, qarg`ish olgan isonda ham fayz bo`lmaydi...
Farhod aka ham ikki qizni otasi, balki shunga yoki chindan o`sha qizlarni o`ylab aytayotgandur bu so`zlarni. O`sha damda uni so`zlar menga yoqmagandi, biroq ich-ichimdan u, haqiqiy insoniylik namunasi ko`rsatgani sezgandim.
- Baribir bizga tuhmat qilishga haqlari yo`q edi?
Bir necha kun alamda kuyib yurdim, so`ng yana ishga sho`ng`ib ketdim. Bir qurulish ashyolar sotiladigan do`konga, keltirilgan tunika shifrlarni tushirayotgan edik. Birdan bizni kuzatib turgan ayolga ko`zim tushib qoldi. O`sha tuhmat qilgan honadon bekasi, ancha narida telefonda gaplashgancha bizni kuzatardi.
- Farhod aka, - sekingina imladim, - Qarang!
- Lanat bo`lsin! - uniyam rangi oqardi, - Bu tuhmat balosidan, qamalib qutilamiz shekili-a?
Oradan ko`p o`tmay eri ham paydo bo`lib, bizni yonimizga keldi.
- Hormanglar! - yonimizdagi ikki yigit salomlashdi, biz esa unga e`tibor bermagandek ishimizda davom e`tdik, - Yigitlar bir daqiqaga mumkummi?
E`tibor bermaganimizdan so`ng, o`zi chaqirdi.
- Yurchi Akbar! -dedi Farhod aka, u tomonga yurib ketarkan, men ortidan ergashdim. U qo`l cho`zdi, biz omonat qo`lini siqib so`rashgan bo`ldik.
Shu payt bizni ishga yollagan ish boshqaruvchi, ombor ichidan yugurib keldi va domla bilan qulluq qilgancha salomlashdi.
- Ho`jayin tinchlikmi?
Bizga yov qarash qilgan, ish boshqaruvchini, o`zini tutishidan, bu kishiga yaltoqlanishidan angladimki, bu do`konni egalari ham shu kishilar ekan.
``Yana boshimiz baloga qolmasa edi!``
Yuraimni yana nohush, holatlar asorati bezovta qildi.
- Tinchlik, tinchlik... Boravering ishizdan qolmang! -dedi muloyimlik bilan.
- Yooo agar bu ikkisi... - huddiki bizni jazolashga tayyorday, ovazi titragan ish boshqaruvch kishi, ho`jayinini qoshi uyulgani ko`rdiyu, ovozi hippa bo`g`ildi, - Ho`p! -degancha yana ombor tomon shoshib ketti.
To`la gavdasi lapanglab, ketayotgan kishi ortidan bir on termuldimu!
``Eee quruq!`` deb ichimda kulib qo`ydim.
Domla ham, biroz skunatdan so`ng yana so`z ochdi:
- Yigitlar...
- Menga qarang aka, - Farhod aka, salgina jig`ibiyron bo`lib, keskin ovozda uni so`zini bo`ldi, - Avval aytganimni yana qaytaraman; Pullarizni biz olmadik, maqsadiz qamatish bo`lsa marhamat! - dedi, bilaklarini oldinga cho`zib.
- Farhodjon qizishmeng, iltimos? - endi domlani yuzida ayibdorlik alomatlari ko`rina boshlagani payqadim, - Aavval meni eshiting! -dedi, yanada ovozi mayinlashib.
Farhod aka yanada betoqat, atrofga alanglagadi.
- Eshitamiz!
- Manabuni olib qo`ying, - cho`ntagidan 3, 4 dona 100 talik, Amerika valyutasini chiqarib, Farhod akani kaftiga qo`ydi, - Hizmat haqqiylar ikki karra hissasi bilan!
Men biroz hayrat bilan Farhod akaga, u esa menga, so`ng ikkimiz qarshimizda, nazarida pul berib, qoyilmaqon ish qilganidan mag`rurlangandek, miyg`ida jilmayib turgan kishiga tikildi.
- Nima uchun buncha sahovat? -dedi.
Farhod akani ovazida, bu pullar jirkanish hissi yaqqol sezilgan, g`oyat tasirli bir sas jarangladi. Bu sas uzoq jimlikni paydo
3 - Qism...
Odinaxon To`ychiyevnani jilmayib turgan yuziga qarab, bir lahzaga o`tmishda bo`lgan voqealar shamoli, hotiralarimda yelib o`tdi.
* * *
O`sha paytlar mardikorlik qilishimga to`g`ri kelgandi. Pulga muhjot bo`lib, bir qishloqdosh tanishimga qo`shilib, ombor, stansiyalarda yut tashurib, ortib, turli odamlarni uyida yumushlarini bajarib yurgandik.
O`sha kuni, bir sabab tufayli ishga chiqmagandim, tushga yaqin sherigim, telefon qilib:
- Akbar ish bor, birga qilaylik? -deb qoldi.
- Ho`p! -dedim qanday ish ekanligini so`rab ham o`tirmay.
Manzilni tushuntirgach, taksiga o`tirib o`sha xonadonni topib bordim.
Xonadon boshlig`i 45 yoshlardagi, soch-soqoliga oq oralagan, ko`zaynak taqqan kishi edi. Bir qarashdayoq ziyoli, ilm kishisiligi bilinib turardi. Farhod aka bilan hovlini orqasida qilanadigan ishni muhokama qilishardi. Yonlariga kelgan salomlashib oldimu, ularga halal bermay jimgina kuzatib turdim.
- Domla, - dedi, Farhod aka o`ylanib, - Olti metir juda chuqur emasmi?
- Farhodjon! Unda mayli Besh metir bo`laqolsin...
- Domla buyam chuqur, juda hafli, devorlari qulab ketmasmikin?
- Avvalgi yil qo`shni kavlatgan, bu yerlar qattiq qulamaydi, havotir olmang!
- Ho`p bo`lmasa, kelishib olib boshlayveramiz!
Hullas besh metr chuqurlikda o`ra kavlab, chiqindi suvlar ketadigan tashlama quduq qurushimiz kerak ekan. Ish haqqini kelishib olgach, darhol ishni boshladik.
O`raning kengligi 1,5/1,5 metr bo`lgan, chuqurligi besh metr bo`lgan o`rani tuprog`ini chelaklab qazib chiqarishni o`zi bo`lmadi. Kindik baravor zak suv chiqib ketti. Suvda yurib belimiz barabar qismini, tarvuz kattaligidagi harsangtoshlar bilan to`ldirdik, uni tepasiga guvalakdek, keyin tuhumday! Hullas ikki metrlar qolganda oqava quvurlarni olib kelib o`rnatib, ichidan aylantirib g`isht terib chiqdik. Yer yuzasiga yetganda esa kalodez qopqog`i uchun teshik qoldirib beton manalet quydik!
Shu ishlar bitguncha taxminan bir haftalar vaqt ketti.
Birinch ko`rishganda, tasavur qilganimdek uy egasi Alijon aka inistitutda Himya fanidan dars berar ekan. Ayollari ham ishlar, katta qizi inistitutda, ikki kichik qizlari maktab o`qtuvchisi ekan. Shu sababdan kunning katta qismida uyda yolg`iz qolib ishlardik, tushligimizni esa oshxonaga tayorlab ketishar, ular o`qish, ishdan qaytib kelishga ulgurishmasa, o`zimiz oshxonaga kirib yeb-ichib olardik.
Ishimiz deyarli tugab qolgan edi. Ayni shu damda uy bekasi allanechuk betoqat, alamzanda kayfiyatda bo`lib qoldi. Keyin bilsak uyida AQSH valyutasidagi katta mablag`dagi jamg`armasi yo`qolgan ekan. Hullas kalom bizdan shufha qilib, kechga yaqin militsiyaga topshirib yuborishdi.
So`roq savollardan so`ng, tuni bilan melitsiyaxona o`tirdik. Tonda esa chetga chiqib ketmaslik sharti bilan qo`yib yuborishdi. O`shanda bilganman, tuhmat balosi nechog`li qalbni azoblashini! Bunday pallarda dunyodan, insonlardan bezib ketarkansan! Keyingi uch kun mobaynida yana ikki bor so`roq stulida o`tirib chiqdik. Shundan so`ng chaqirmay qo`yishdi. Odamga alam qiladi, shuncha og`ir mehnat qilasangu, halol haqing o`rniga tuhmat toshini yelkangga ortib qo`yishsa!
- Farhod aka, - dedim, shu paytlar juda pulga muhtojligim uchun alam qilib, - Alam qilyabdi aka, shayton shunaqa gij-gijlayabdiki. Borib yuziga qarab: ``O`sha pullar o`liginga buyursin!`` degilarim kelyabdi... -dedim.
Farhod aka alamli jilmayib qo`ydiyu, keksa donishmanddek o`yga toldi.
- Akbar qo`y, shaytonga hay ber. Ular o`sha arzimagan ish haqqimizni bermaslik uchun, atayin tuhmat qiladigan odamlarga o`xshashmaydi!
- Odamni olasi, ichida bo`ladi deyishadiku?
- Qaydam! - u hursinib qo`ydi, - Bir-biridan yaxshi qizlari bor ekan, ko`rding nonushta, bazida tushliklarimizni tayorlab berishdi. Yaxshi muomila qilishdi, qo`y ota-onasi kasriga shu begunoh qizlar qolmasin. Keyin qarg`agan, qarg`ish olgan isonda ham fayz bo`lmaydi...
Farhod aka ham ikki qizni otasi, balki shunga yoki chindan o`sha qizlarni o`ylab aytayotgandur bu so`zlarni. O`sha damda uni so`zlar menga yoqmagandi, biroq ich-ichimdan u, haqiqiy insoniylik namunasi ko`rsatgani sezgandim.
- Baribir bizga tuhmat qilishga haqlari yo`q edi?
Bir necha kun alamda kuyib yurdim, so`ng yana ishga sho`ng`ib ketdim. Bir qurulish ashyolar sotiladigan do`konga, keltirilgan tunika shifrlarni tushirayotgan edik. Birdan bizni kuzatib turgan ayolga ko`zim tushib qoldi. O`sha tuhmat qilgan honadon bekasi, ancha narida telefonda gaplashgancha bizni kuzatardi.
- Farhod aka, - sekingina imladim, - Qarang!
- Lanat bo`lsin! - uniyam rangi oqardi, - Bu tuhmat balosidan, qamalib qutilamiz shekili-a?
Oradan ko`p o`tmay eri ham paydo bo`lib, bizni yonimizga keldi.
- Hormanglar! - yonimizdagi ikki yigit salomlashdi, biz esa unga e`tibor bermagandek ishimizda davom e`tdik, - Yigitlar bir daqiqaga mumkummi?
E`tibor bermaganimizdan so`ng, o`zi chaqirdi.
- Yurchi Akbar! -dedi Farhod aka, u tomonga yurib ketarkan, men ortidan ergashdim. U qo`l cho`zdi, biz omonat qo`lini siqib so`rashgan bo`ldik.
Shu payt bizni ishga yollagan ish boshqaruvchi, ombor ichidan yugurib keldi va domla bilan qulluq qilgancha salomlashdi.
- Ho`jayin tinchlikmi?
Bizga yov qarash qilgan, ish boshqaruvchini, o`zini tutishidan, bu kishiga yaltoqlanishidan angladimki, bu do`konni egalari ham shu kishilar ekan.
``Yana boshimiz baloga qolmasa edi!``
Yuraimni yana nohush, holatlar asorati bezovta qildi.
- Tinchlik, tinchlik... Boravering ishizdan qolmang! -dedi muloyimlik bilan.
- Yooo agar bu ikkisi... - huddiki bizni jazolashga tayyorday, ovazi titragan ish boshqaruvch kishi, ho`jayinini qoshi uyulgani ko`rdiyu, ovozi hippa bo`g`ildi, - Ho`p! -degancha yana ombor tomon shoshib ketti.
To`la gavdasi lapanglab, ketayotgan kishi ortidan bir on termuldimu!
``Eee quruq!`` deb ichimda kulib qo`ydim.
Domla ham, biroz skunatdan so`ng yana so`z ochdi:
- Yigitlar...
- Menga qarang aka, - Farhod aka, salgina jig`ibiyron bo`lib, keskin ovozda uni so`zini bo`ldi, - Avval aytganimni yana qaytaraman; Pullarizni biz olmadik, maqsadiz qamatish bo`lsa marhamat! - dedi, bilaklarini oldinga cho`zib.
- Farhodjon qizishmeng, iltimos? - endi domlani yuzida ayibdorlik alomatlari ko`rina boshlagani payqadim, - Aavval meni eshiting! -dedi, yanada ovozi mayinlashib.
Farhod aka yanada betoqat, atrofga alanglagadi.
- Eshitamiz!
- Manabuni olib qo`ying, - cho`ntagidan 3, 4 dona 100 talik, Amerika valyutasini chiqarib, Farhod akani kaftiga qo`ydi, - Hizmat haqqiylar ikki karra hissasi bilan!
Men biroz hayrat bilan Farhod akaga, u esa menga, so`ng ikkimiz qarshimizda, nazarida pul berib, qoyilmaqon ish qilganidan mag`rurlangandek, miyg`ida jilmayib turgan kishiga tikildi.
- Nima uchun buncha sahovat? -dedi.
Farhod akani ovazida, bu pullar jirkanish hissi yaqqol sezilgan, g`oyat tasirli bir sas jarangladi. Bu sas uzoq jimlikni paydo