Tasodifiy hikoya: ADNO BALOSI 3
Uni bu gapidan og'zim ochilib qoldi.Ke biror nma yeylik dedim va pasga tuwib keb mayda chuyda qib qi...davomi
Uni bu gapidan og'zim ochilib qoldi.Ke biror nma yeylik dedim va pasga tuwib keb mayda chuyda qib qi...davomi
MUHABBAT JILG'ALARI... Bir juft oqqushlar 4 - qism..
Добавил: | SaLoMcHa (24.09.2020 / 00:08) |
Рейтинг: | (1) |
Прочтений: | 5288 |
Комментарии: | 1 |
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar...
4 - Qism...
Ish boshqaruvchi, o`sha kungi kelishilgan haqqimizni sanab bergach, Asir nomozini qazo qilmaslik uchun masjidga shoshildik. Farhot aka yo`l-yo`lakay haqqimizni teng taqsimb, bir qizmi qo`limga tutqazdi. Qo`lida qolgan qizmini esa, lablaqi pichirlagancha kundalik ehtiyojlarga sarflash uchun allanimalarni homcho`t, hisoblar. Yuzida huddi ochiqqan bolalariga taom berib, ularni taomlanishimi zavq bilan kuzatib turgan ota ifodasi ravshan tortib ketgandi. Bugungi topganidan qoniqish hosil qildi chog`i, mannun jilmaygancha gap boshladi:
- Mayli menga dasta-dasta doollar bermasin, lekin o`z mehnatim, kuchim bilan beminat topganmi ziyoda qilsin, barakasini bersin...
- Ha... - men ham o`z ulushimni, qanchalik mehnat bilan topganimni o`yladim, o`zimdan fahrlandim va uning so`zlari nechog`lik haqiqatligini teran his qilardim, - To`g`i aytasiz!
Masjiddan chiqgach yo`lni u yuzidagi do`konchadan savdo qildik. Qorinlaq rosa ochiqqandi. Birdonadan yumshoq bolichka oldik.
Bo`lichka yeb bekatda aftobus kelishini kutib o`tirardi. Pulimni tejash uchun, bo`lichkani orasi murabb, asal yoki boshqa mazali narsalar qo`shilganidan emas, oddiy va eng arzonidan olgan edim. Lekan qandaydur yeyayotgan shu bo`lichkam shunaqangi mazali tuyulardi, tarifiga so`z ojiz.
- Rosa mazali ekan. Yana bitta olsam, bo`larkan! -dedim.
Farhod aka bir menga, bir qo`limda polgan bir tishlam bo`lichka bo`lagiga qarab miyg`ida jilmaydi:
- Hoji dadam! - deya gap boshladi yana, - tez-tez takitlaydilar; bazi insonlar, harom-harish boylik to`plashadiyu, uning lazzati tuyolmay o`tib ketadilar... Senlar unday qilmalaring deydilar... Ish qilib haq yo`ldan o`zi adashtirmasin!
``Inshaolloh...``
Ichimda pichirladim. Sizdek do`stga yo`liqtirgan Ollohimga behisob shukurlar bo`lsin!
Aftobus ha deganda kelavermasdi, yo`lini poylab hayol surardim Farhod akani bazi-bazida ayib qolaydigan purmano so`zlari, anovi kishilarni urmay so`kmay saboq berib qo`ygani eslardim.
Ziyoli Alijon domla, so`z topolmay qoldi, ayoli esa haq so`zning zalvoridan ko`zlariga yosh oldi. Hartugul kechirim so`rashga jurat etibdilarmi, demak insoniy tuyg`ulardan mosvo emas ekanlar! Balkim shu uchun Farhod aka osongina kechirib qo`yaqoldi. Lekin men shunday bag`ri kenglik qila olamanmi! Qayta uchrashib qolsam qanday munosabatta bo`laman!
- Tinchlimi hayol surib qolding?
- Haligi do`kon omboriga yuk tushragi 4, 5 marotaba kelganmiz. Endi asil ho`jayinlari, anovi odam ekanligini bildik! Balki ish boshqaruvchi chaqirib qolsa bormizmi, yo`qmi deb o`ylab o`tirgandim?
- Albatta boraveramiz!
- Bizga tuhmat qilgan odamlarga yan hizmat qilganiya?
- Kechirdik deb aytdikku?
- Bilmadimu, kechirgan bo`lsam ham qalbimni bir chetida ularni yomon ko`rib qoldim, dushmanimni ko`rishga toqat qilolmasam kerak!
- Akbar bir nasihatim, senga yomonlik qilganlarni kechirib qo`yaver. Ilojing bo`lsa yaxshilik qil, juda bo`lmasa yaxshilik tilab qo`y. Hudo diliga solsa, bir kun seni ham yaxshi ko`rib qoladi. Aslo dushman nazarida qarama, dushmanlik qiluvchilarni Hudo ham hushlamaydi...
Ohirgi gaplari hamon yodimda. Huddi kelajakni oldindan sezgandek aytan ekan.
Orada bir yarim yilcha vaqt o`tgandi. O`qigan soham bo`yich ish izlab, yarmarkada topdim. Taqdir taqazosini qarangki, bir vaqtlar bizga tuhmat qilgan kishilarga qarashli korhona ekan. O`sha ayol, Odinaxon To`ychiyevna! Meni ko`rdiyu darov tanidi. Biroz hijolat tortib qarshiladi.
U paytlar Farhod aka mardikorli qilmay. Ishlari yurishib, yuk mashinasi haydayotgandi. Men ham qarzlardan qutilib, endi erkin nafas ola boshlagandim. Ayol meni ko`rganidan hursandligini aytdi, Farhod akani surishtirdi. O`sha vaqtdagi nohush holat uchun yana bir bor uzur so`ragan bo`ldi. Ish izlab kelganimni bilgach, mendan ham yoshi katta, tajribali muttahasislar bo`lishiga qaraman. Sinov muddati bilan ishga qabul qildi. Shukur sinovdan o`tib, muntazam ish o`rniga ega bo`ldim. Bu orada chala qolgan o`qishimni qayta tiklab, tamomlab olishimga imkonyat yaratib berdi. Shu tariqa korxona ravnaqiga o`z hissamni qo`sha olish darajasidagi bilim, tajriba ottirib - korxonada, shaxsiy hayotta o`z o`rnimga ega bo`ldim.
Boya aytganimdek Odinaxon To`ychiyevna o`ta qattiqqo`l rahbar, har bir hodim bilan o`ta jiddiy muosabatta bo`ladi. Biroq menga kelganda anchayin yumshab qoladi, balki aybdorlik hissi yoki biror hislatim maqul tushgandur yana bilmadam!
* * *
Uni qutlovidan so`ng, skunat uzoq cho`zilib ketganini o`zim ham sezib biroz hijolat tortdim.
- Qulluq rahmat!
Yana o`shanday jilmaydi;
- Ziyofat qilayotgan ekansizmi? - atrofga yashirin nazar tashlab qo`ydilar, - Yana biz esdan chiqmayligaaa!
``Hazillashyabdimi yoki chindan, u ham bormoqchimi?``
- Ha albatta... Hozirgin yigitlar bilan kechga rejalab turuvdik! -dedim hamon ko`zlarimga ishonmay.
- Ayollarsiza? - uzoq yillik tanishimdek, muloyim ohangda yolg`ondan qovog` uydi, shu asnoda Zulayho opani beliga ohista qo`l qo`ydi, - Yaxshi mas bir ishxonada ishlab, ayollarni ajratib qo`yish...
So`zlarida samimiyat borligini payqab, ko`nglim bir qat ko`tarildi.
- To`g`irlaymiz! -dedi, mamnun bo`lib.
- Bo`lmasa qolgani ziyofatda gaplashamiz, - kafti bilan yelkamni omonat qoqib qo`ydiyu, atrofga burgutdek o`tkir nazar tashladi, - Qani hamma ish-ishiga! -dedi jarangdor ovozda.
Xonimni farmonidan so`ng yo`lakda o`ralashib yurgan ko`pchilik iniga qochgan sichqondek yo`q bo`lib qoldi. Qolganlar ham allanima bilan bant bo`lgandek, g`imirlashardi. Bir zum, kipriklar ostidan, har tomonga, bir-bir nazar tashlab oldi. Nazarimda hodimlariga, buyrg`i yashin tezlida tasir qilganidan, ko`ngli to`ldi chog`ini lablariga nim tabassum yoyildi va balan poshnasi taqqilatib, o`z ofesi tomon odim qadamlar bilan yurib ketdi.
- Oooo! - yonimdagi hamkasbim, afsus bilan labini tishladi, - Geniralga balo bormi! Suvuq basharasi bilan o`tirishniyam, onasinikidan ko`rsatadi... Buni yonida yoyilib o`tirolmaysanam! Ichkilkuniku umuman...
Menga gapirayotgani ko`rib, negadur kulgum qistadi.
- Yeb qo`ymas? - xonimdan judayam hayiqib turadigan, tez-tez uddalay olmagan vazifalari sabab dakki eshitib turadigan, bu hodimning nafrat bilan uning ortidan qarab turishi nihoyatda g`ashimni keltirib yubordi, - Namuncha qo`rqasiz? Boshliq ham inson, mahluq emas-ku!
Atayin kamsitgandek kulumsirab qo`ydim. So`z ohangim o`ta qo`pol, bo`lsamda, kamsitilganini o`zi ham sezdi. Buni burishib ketgan aftidan ko`rdim. Undan uzoqlashar ekanman, ortimdan o`ziga-o`ziga ming`irlab gapirganini eshitdim.
``Yaramas afetsant, hammayam senga o`xshab boshliqni erkatoyi bo`lsin ekanda!``
So`zlari juda tegib ketti, biroq u bilan aytishib o`tirishni mavridi emasligi uchun o`zimni eshitmaganga olib qo`yaqoldim.
* * * * *
NIYATXON:
- Uyga yaqinlashganimsayin, anovi erkak haqida qo`rqinchli o`ylarimga, yana bir boshqa qo`rquv qo`shiladi. Ishqilib anovu tatar kampir uyida o`tirgan
4 - Qism...
Ish boshqaruvchi, o`sha kungi kelishilgan haqqimizni sanab bergach, Asir nomozini qazo qilmaslik uchun masjidga shoshildik. Farhot aka yo`l-yo`lakay haqqimizni teng taqsimb, bir qizmi qo`limga tutqazdi. Qo`lida qolgan qizmini esa, lablaqi pichirlagancha kundalik ehtiyojlarga sarflash uchun allanimalarni homcho`t, hisoblar. Yuzida huddi ochiqqan bolalariga taom berib, ularni taomlanishimi zavq bilan kuzatib turgan ota ifodasi ravshan tortib ketgandi. Bugungi topganidan qoniqish hosil qildi chog`i, mannun jilmaygancha gap boshladi:
- Mayli menga dasta-dasta doollar bermasin, lekin o`z mehnatim, kuchim bilan beminat topganmi ziyoda qilsin, barakasini bersin...
- Ha... - men ham o`z ulushimni, qanchalik mehnat bilan topganimni o`yladim, o`zimdan fahrlandim va uning so`zlari nechog`lik haqiqatligini teran his qilardim, - To`g`i aytasiz!
Masjiddan chiqgach yo`lni u yuzidagi do`konchadan savdo qildik. Qorinlaq rosa ochiqqandi. Birdonadan yumshoq bolichka oldik.
Bo`lichka yeb bekatda aftobus kelishini kutib o`tirardi. Pulimni tejash uchun, bo`lichkani orasi murabb, asal yoki boshqa mazali narsalar qo`shilganidan emas, oddiy va eng arzonidan olgan edim. Lekan qandaydur yeyayotgan shu bo`lichkam shunaqangi mazali tuyulardi, tarifiga so`z ojiz.
- Rosa mazali ekan. Yana bitta olsam, bo`larkan! -dedim.
Farhod aka bir menga, bir qo`limda polgan bir tishlam bo`lichka bo`lagiga qarab miyg`ida jilmaydi:
- Hoji dadam! - deya gap boshladi yana, - tez-tez takitlaydilar; bazi insonlar, harom-harish boylik to`plashadiyu, uning lazzati tuyolmay o`tib ketadilar... Senlar unday qilmalaring deydilar... Ish qilib haq yo`ldan o`zi adashtirmasin!
``Inshaolloh...``
Ichimda pichirladim. Sizdek do`stga yo`liqtirgan Ollohimga behisob shukurlar bo`lsin!
Aftobus ha deganda kelavermasdi, yo`lini poylab hayol surardim Farhod akani bazi-bazida ayib qolaydigan purmano so`zlari, anovi kishilarni urmay so`kmay saboq berib qo`ygani eslardim.
Ziyoli Alijon domla, so`z topolmay qoldi, ayoli esa haq so`zning zalvoridan ko`zlariga yosh oldi. Hartugul kechirim so`rashga jurat etibdilarmi, demak insoniy tuyg`ulardan mosvo emas ekanlar! Balkim shu uchun Farhod aka osongina kechirib qo`yaqoldi. Lekin men shunday bag`ri kenglik qila olamanmi! Qayta uchrashib qolsam qanday munosabatta bo`laman!
- Tinchlimi hayol surib qolding?
- Haligi do`kon omboriga yuk tushragi 4, 5 marotaba kelganmiz. Endi asil ho`jayinlari, anovi odam ekanligini bildik! Balki ish boshqaruvchi chaqirib qolsa bormizmi, yo`qmi deb o`ylab o`tirgandim?
- Albatta boraveramiz!
- Bizga tuhmat qilgan odamlarga yan hizmat qilganiya?
- Kechirdik deb aytdikku?
- Bilmadimu, kechirgan bo`lsam ham qalbimni bir chetida ularni yomon ko`rib qoldim, dushmanimni ko`rishga toqat qilolmasam kerak!
- Akbar bir nasihatim, senga yomonlik qilganlarni kechirib qo`yaver. Ilojing bo`lsa yaxshilik qil, juda bo`lmasa yaxshilik tilab qo`y. Hudo diliga solsa, bir kun seni ham yaxshi ko`rib qoladi. Aslo dushman nazarida qarama, dushmanlik qiluvchilarni Hudo ham hushlamaydi...
Ohirgi gaplari hamon yodimda. Huddi kelajakni oldindan sezgandek aytan ekan.
Orada bir yarim yilcha vaqt o`tgandi. O`qigan soham bo`yich ish izlab, yarmarkada topdim. Taqdir taqazosini qarangki, bir vaqtlar bizga tuhmat qilgan kishilarga qarashli korhona ekan. O`sha ayol, Odinaxon To`ychiyevna! Meni ko`rdiyu darov tanidi. Biroz hijolat tortib qarshiladi.
U paytlar Farhod aka mardikorli qilmay. Ishlari yurishib, yuk mashinasi haydayotgandi. Men ham qarzlardan qutilib, endi erkin nafas ola boshlagandim. Ayol meni ko`rganidan hursandligini aytdi, Farhod akani surishtirdi. O`sha vaqtdagi nohush holat uchun yana bir bor uzur so`ragan bo`ldi. Ish izlab kelganimni bilgach, mendan ham yoshi katta, tajribali muttahasislar bo`lishiga qaraman. Sinov muddati bilan ishga qabul qildi. Shukur sinovdan o`tib, muntazam ish o`rniga ega bo`ldim. Bu orada chala qolgan o`qishimni qayta tiklab, tamomlab olishimga imkonyat yaratib berdi. Shu tariqa korxona ravnaqiga o`z hissamni qo`sha olish darajasidagi bilim, tajriba ottirib - korxonada, shaxsiy hayotta o`z o`rnimga ega bo`ldim.
Boya aytganimdek Odinaxon To`ychiyevna o`ta qattiqqo`l rahbar, har bir hodim bilan o`ta jiddiy muosabatta bo`ladi. Biroq menga kelganda anchayin yumshab qoladi, balki aybdorlik hissi yoki biror hislatim maqul tushgandur yana bilmadam!
* * *
Uni qutlovidan so`ng, skunat uzoq cho`zilib ketganini o`zim ham sezib biroz hijolat tortdim.
- Qulluq rahmat!
Yana o`shanday jilmaydi;
- Ziyofat qilayotgan ekansizmi? - atrofga yashirin nazar tashlab qo`ydilar, - Yana biz esdan chiqmayligaaa!
``Hazillashyabdimi yoki chindan, u ham bormoqchimi?``
- Ha albatta... Hozirgin yigitlar bilan kechga rejalab turuvdik! -dedim hamon ko`zlarimga ishonmay.
- Ayollarsiza? - uzoq yillik tanishimdek, muloyim ohangda yolg`ondan qovog` uydi, shu asnoda Zulayho opani beliga ohista qo`l qo`ydi, - Yaxshi mas bir ishxonada ishlab, ayollarni ajratib qo`yish...
So`zlarida samimiyat borligini payqab, ko`nglim bir qat ko`tarildi.
- To`g`irlaymiz! -dedi, mamnun bo`lib.
- Bo`lmasa qolgani ziyofatda gaplashamiz, - kafti bilan yelkamni omonat qoqib qo`ydiyu, atrofga burgutdek o`tkir nazar tashladi, - Qani hamma ish-ishiga! -dedi jarangdor ovozda.
Xonimni farmonidan so`ng yo`lakda o`ralashib yurgan ko`pchilik iniga qochgan sichqondek yo`q bo`lib qoldi. Qolganlar ham allanima bilan bant bo`lgandek, g`imirlashardi. Bir zum, kipriklar ostidan, har tomonga, bir-bir nazar tashlab oldi. Nazarimda hodimlariga, buyrg`i yashin tezlida tasir qilganidan, ko`ngli to`ldi chog`ini lablariga nim tabassum yoyildi va balan poshnasi taqqilatib, o`z ofesi tomon odim qadamlar bilan yurib ketdi.
- Oooo! - yonimdagi hamkasbim, afsus bilan labini tishladi, - Geniralga balo bormi! Suvuq basharasi bilan o`tirishniyam, onasinikidan ko`rsatadi... Buni yonida yoyilib o`tirolmaysanam! Ichkilkuniku umuman...
Menga gapirayotgani ko`rib, negadur kulgum qistadi.
- Yeb qo`ymas? - xonimdan judayam hayiqib turadigan, tez-tez uddalay olmagan vazifalari sabab dakki eshitib turadigan, bu hodimning nafrat bilan uning ortidan qarab turishi nihoyatda g`ashimni keltirib yubordi, - Namuncha qo`rqasiz? Boshliq ham inson, mahluq emas-ku!
Atayin kamsitgandek kulumsirab qo`ydim. So`z ohangim o`ta qo`pol, bo`lsamda, kamsitilganini o`zi ham sezdi. Buni burishib ketgan aftidan ko`rdim. Undan uzoqlashar ekanman, ortimdan o`ziga-o`ziga ming`irlab gapirganini eshitdim.
``Yaramas afetsant, hammayam senga o`xshab boshliqni erkatoyi bo`lsin ekanda!``
So`zlari juda tegib ketti, biroq u bilan aytishib o`tirishni mavridi emasligi uchun o`zimni eshitmaganga olib qo`yaqoldim.
* * * * *
NIYATXON:
- Uyga yaqinlashganimsayin, anovi erkak haqida qo`rqinchli o`ylarimga, yana bir boshqa qo`rquv qo`shiladi. Ishqilib anovu tatar kampir uyida o`tirgan