Tasodifiy hikoya: Эркаклар биз аелларга
Йигитлар агар аел кишини узингларга ром килмокчи булсанглар аввал кулидан ушлаб яхши гапириб упинг в...davomi
Йигитлар агар аел кишини узингларга ром килмокчи булсанглар аввал кулидан ушлаб яхши гапириб упинг в...davomi
Библиотека | Boshqalar | Qalbinga quloq sol. 5-qism
- U mening hech kimim emas!
"Nima? - Yodgor yarq etib qizga qaradi. - Nima deding? Yana bitta qaytar! Yana bir marta aytgin..." Uning qalbi nurga to'lib, Charosga termilib qoldi. "Nahotki, nahotki, shunaqa bo'lsa! Bugun qanaqa kun o'zi! Qanaqa baxtli kun!"
Yodgor hamon o'zini bosib ololmas, qizga termilgan ko'zlarida olam-olam shodlik bor edi. Bir ozdan keyin Charos ichkariga kirib ketdi. Yodgor sigaretni uloqtirib yubordi-da, balkon panjarasiga suyanib qoldi. U qizib ketgan peshanasiga qo'nayotgan qor uchqinlarini ham, mana shu muzdek panjarani ham quchib olgisi kelardi shu topda.
Yo'lakdan g'o'ng'ir-g'o'ng'ir tovush keldi.
- ...Bu nima qiliq? "Sof muhabbat", "Jurnalda o'qiganman", raqs tushishlar. Nega mendan kulasiz? Nima, yosh bolamanmi?..
Yodgor Dilshodning ovozini tanidi. Uning boyadan beri tumtayin o'tirgani ko'z oldiga keldi. Ammo bu gaplar endi uning g'ashini keltirmasdi.
Zum o'tmay Charosning ovozi keldi:
- Menga ho'jayinmisiz, nima ishingiz bor?
- Gap shu, ketasizmi, yo'qmi?
- Yo'q!
- Bo'lmasa men ketdim.
- Xayr!
Yodgor bu janjalning aybdori o'zi ekanligini his qilgani uchun eshitgisi kelmay, ataylab xayolini chalg'itdi. Qor uchqunlarini kaftiga ilib ola boshladi. Ammo beixtiyor o'sha yoqdagi gaplar yana qulog'iga chalindi.
- Shu paytda qayoqqa borasiz, Dilshod? - Bu Avazning tovushi edi.
Birpasdan keyin eshik qulfi shiqirladi-da, jimlik cho'kdi.
Yodgor xonaga qaytib kirdi. Zoyirjon divanga yonboshlab mudrar, o'qtin-o'qtin hiqichoq tortib qo'yardi. Tamila bolasini quchoqlab o'tirar, Avaz aka stul suyanchig'iga kaftini qo'yib jilmayib turar, Charos esa dasturxonni yangilar edi.
- Keldingizmi? - dedi u Yodgor kirishi bilan. Yodgor uning ko'zlaridan tashvish ifodasini izladi-yu, xotirjam qiyofasini ko'rib, ko'ngli joyiga tushdi.
Charos choy olib kirdi. Yana quvnoq kayfiyat tiklandi. Zoyirjon uyg'onib tag'in ichdi.
- Tog'a, men ketaman, - dedi Charos anchadan keyin.
- Qo'ysangchi, - Avaz ranjib, keskin qiyofada qo'l siltadi. - Soat uch bo'lyapti, tentak.
- Nimadan qo'rqaman? - Charos kulib, Yodgorga qarab qo'ydi. Keyin iltimos qilganday Avaz akaga qaradi. - Opam xavotir oladilar. Qaytaman, degandim.
- Nega bo'lmasa hali ketmading? Allamahal bo'lib qoldi-ku!
Charos yelkasini qisib, shirin jilmaydi.
Yodgor qizning ko'nglidagini haliyoq payqab olgan, hayajonlanib o'tirardi.
- Men kuzatib qo'ya qolay, - dedi o'rnidan turib.
Charos jilmayib, unga qaradi.
Uyimiz uzoq, qishloqda turamiz. Studentlar shaharchasidan narida.
- Yaxshi, yo'limiz bir ekan, - dedi Yodgor Avazga qarab.
Avaz maslahat so'ragandek, xotiniga qaradi.
- Masalan, men qolaman, - dedi Zoyirjon mudroq ko'zlarini yarim ochib.
...Ko'chalar charog'on edi. Yeru ko'k kumush nurga to'lgan, uchqunlar unsiz parvoz qilib, Charosning ro'moliga, jigarrang paltosiga qo'nar, Yodgor uning nozik yelkalari, jajji gavdasidan ko'z uzmay borar, sekinroq yurgisi, shu baxtiyor damlarni uzoqroq cho'zgisi kelar edi. Ular qorda chuqur-chuqur iz qoldirib, jimgina kelishardi.
Teatr yonidagi archa oldida bir zum to'xtab qolishdi.
Yodgor kulib yubordi.
- Qarang, shumtakalarning ishini!
Charos ham qah-qah urib kuldi. Sho'x bolakaylar qorboboning hassasiga paqir ilib ketishibdi.
Allaqayerdan kurant sadolari keldi.
- Ehtimol, boshqa bir sayyorada ham Yangi yil kirgandir, - Yodgor Charos bilan yonma-yon borarkan, muzdek havoni huzur qilib simirdi. - Bunday qaraganda, yer kurrasi koinotda qum zarrasidek bir gap. Biz odamlar shu zarraning bir zarrachasimiz. Shu holimizga tashvishlarimiz dunyoni tutadi.
- Sertashvish odamlar bo'lmasa dunyo ham bo'lmasdi, - dedi Charos burilib qarab. Keyin etikchasi bilan qor tepmilab kuldi. - Italiyada Yangi yil kechasi ortiqcha narsalarni derazadan uloqtirisharkan-a?
Yodgor indamay bosh silkidi.
- Bizda shunaqa odat bo'lsa, eng avval Dilshod akani tashlab yuborardim.
- Nega uni yomon ko'rasiz? - dedi Yodgor.
- Yomon ko'raman emas, yaxshi ko'rmayman. Opam bo'lsalar hadeb maqtaydilar. Bugun ham yuzlaridan o'tolmasdan birga kelgandim.
Yodgor indamadi.
- Bir narsa so'rasam, ko'nglingizga kelmaydimi? - dedi Charos anchadan keyin. - Otingiz nega Yodgor?
- Nimayam qila olardik, otni chaqaloq o'ziga-o'zi tanlay olmaydi. - Yodgor o'ychan tabassum bilan Charosga qarab qo'ydi. - Bu mening ikkinchi otim bo'lsa kerak. Birinchisi nimaligini bilmayman. Chamasi, ikki yasharligimda meni choyxonadan topob olishgan ekan. Bilmadim, adashib qolganmanmi yo onam biron yerda ochlikdan uzilib qolganmi... O'shanda urushning oxirgi yillari, qahatchilik ekan. Choyxonachining yoshi oltmishga yaqinlashganda ko'rgan o'g'li o'lib qolgan ekan. Ota-onamni so'roqlab topolmaganidan keyin o'shaning o'rniga Xudo yetkazdi, deb uyiga olib kegibdi. Otimni Yodgor qo'yibdi.
Charos o'zi bilmay uning yarasiga tegib ketganini sezdi, xijolat chekib qarab qo'ydi.
- Keyin-chi? - dedi ataylab xushchaqchaq ohangda.
- Keyin maktabda o'qidim... Maktabgayam ikki yil kechikib borgan ekanman.
- Keyin-chi?
- Keyin chol-kampirlar vafot etdi.
- Keyin-chi?
Yodgor qizning ataylab so'roqlayotganini, ko'nglini ko'tarmoqchi ekanini tushunib, yengil tortdi.
- Keyin internatda o'qidim, ishladim.
- Keyin-chi?
- Keyin... - Yodgorning yuragi shuv etib ketdi. "Keyin uylandim", demoqchi bo'ldiyu, tili bormadi. Aqalli shu bugun tashvishlarni eslagisi kelmadi. - Keyin... o'qiyapman, dedi sekin, - arxitektor bo'lmoqchiman.
- Salkam hamkasb ekanmiz, - dedi Charos quvonib. - Men rassom bo'lmoqchiman.
- Bilaman, - Yodgor jilmaydi. - Teatr va rassomlik institutida o'qiysiz.
Charos to'xtab qoldi. Yodgor ham o'girilib qaradiyu, uning ko'zlaro pirpirab ketganini ko'rdi.
- Qayoqdan bilasiz? - dedi Charos tovushi tovlanib.
Yodgor uning ovozida yashirin quvonch borligini sezib, o'zi ham suyunib ketdi.
- Bilaman-da, - dedi ataylab sirli qilib, - Kuzda temuriylar davri san'atiga bag'ishlanganbsimpozium oldidan o'tkazilgan KVN musobaqasi esingizdadir? Behzod... Uning shogirdlari Qosim Ali... Yana kim edi, ko'proq dehqonlar hayotini tasvirlagan?
- Mir Said Ali, - dedi Charos Yodgorga sho'x burilib qarab. - KVNda ellikka yaqin talaba qatnashgan ediku, hammani eslab qolgan bo'lsangiz, xotirangiz yaxshi ekan.
- Institutlaringiz yutib chiqqan bo'lsayam, sizning xotirangiz zo'r emas ekan, - Yodgor kuldi. - KVNda men ham bor edim. Nimagadir sizni ayniqsa eslab qolgandim.
- Shunaqami? - Charos astoydil ajablandi. - Men o'shanda judayam hayajonlangandim. Shuning uchun bo'lsa kerak... - U yumshoq qorni unsiz bosib borarkan, o'ychan tarzda qo'shob qo'ydi. - Keyin ham simpozium materillarini ko'rib chiqdim. Hamma mutaxassislar Behzod bilan uning shogirdlari iste'dodli rassom bo'lganini aytishibdi. U davrda boshqa rassomlar o'z asarlariga diniy mavzuni asos qilib olishgan bo'lsa, Behzodning miniatyuralarida hayotiy voqealar - ov, podshohlar safari, tabiat manzaralari tasvirlanadi. Xullas, u real hayotga yaqin turadi.
- Bu asarlarning ko'pi saqlanib qolmaganda-a?
Charos Yodgorga qarab qo'ydi.
- Afsuski, saqlanib qolmagan, o'n oltinchi
"Nima? - Yodgor yarq etib qizga qaradi. - Nima deding? Yana bitta qaytar! Yana bir marta aytgin..." Uning qalbi nurga to'lib, Charosga termilib qoldi. "Nahotki, nahotki, shunaqa bo'lsa! Bugun qanaqa kun o'zi! Qanaqa baxtli kun!"
Yodgor hamon o'zini bosib ololmas, qizga termilgan ko'zlarida olam-olam shodlik bor edi. Bir ozdan keyin Charos ichkariga kirib ketdi. Yodgor sigaretni uloqtirib yubordi-da, balkon panjarasiga suyanib qoldi. U qizib ketgan peshanasiga qo'nayotgan qor uchqinlarini ham, mana shu muzdek panjarani ham quchib olgisi kelardi shu topda.
Yo'lakdan g'o'ng'ir-g'o'ng'ir tovush keldi.
- ...Bu nima qiliq? "Sof muhabbat", "Jurnalda o'qiganman", raqs tushishlar. Nega mendan kulasiz? Nima, yosh bolamanmi?..
Yodgor Dilshodning ovozini tanidi. Uning boyadan beri tumtayin o'tirgani ko'z oldiga keldi. Ammo bu gaplar endi uning g'ashini keltirmasdi.
Zum o'tmay Charosning ovozi keldi:
- Menga ho'jayinmisiz, nima ishingiz bor?
- Gap shu, ketasizmi, yo'qmi?
- Yo'q!
- Bo'lmasa men ketdim.
- Xayr!
Yodgor bu janjalning aybdori o'zi ekanligini his qilgani uchun eshitgisi kelmay, ataylab xayolini chalg'itdi. Qor uchqunlarini kaftiga ilib ola boshladi. Ammo beixtiyor o'sha yoqdagi gaplar yana qulog'iga chalindi.
- Shu paytda qayoqqa borasiz, Dilshod? - Bu Avazning tovushi edi.
Birpasdan keyin eshik qulfi shiqirladi-da, jimlik cho'kdi.
Yodgor xonaga qaytib kirdi. Zoyirjon divanga yonboshlab mudrar, o'qtin-o'qtin hiqichoq tortib qo'yardi. Tamila bolasini quchoqlab o'tirar, Avaz aka stul suyanchig'iga kaftini qo'yib jilmayib turar, Charos esa dasturxonni yangilar edi.
- Keldingizmi? - dedi u Yodgor kirishi bilan. Yodgor uning ko'zlaridan tashvish ifodasini izladi-yu, xotirjam qiyofasini ko'rib, ko'ngli joyiga tushdi.
Charos choy olib kirdi. Yana quvnoq kayfiyat tiklandi. Zoyirjon uyg'onib tag'in ichdi.
- Tog'a, men ketaman, - dedi Charos anchadan keyin.
- Qo'ysangchi, - Avaz ranjib, keskin qiyofada qo'l siltadi. - Soat uch bo'lyapti, tentak.
- Nimadan qo'rqaman? - Charos kulib, Yodgorga qarab qo'ydi. Keyin iltimos qilganday Avaz akaga qaradi. - Opam xavotir oladilar. Qaytaman, degandim.
- Nega bo'lmasa hali ketmading? Allamahal bo'lib qoldi-ku!
Charos yelkasini qisib, shirin jilmaydi.
Yodgor qizning ko'nglidagini haliyoq payqab olgan, hayajonlanib o'tirardi.
- Men kuzatib qo'ya qolay, - dedi o'rnidan turib.
Charos jilmayib, unga qaradi.
Uyimiz uzoq, qishloqda turamiz. Studentlar shaharchasidan narida.
- Yaxshi, yo'limiz bir ekan, - dedi Yodgor Avazga qarab.
Avaz maslahat so'ragandek, xotiniga qaradi.
- Masalan, men qolaman, - dedi Zoyirjon mudroq ko'zlarini yarim ochib.
...Ko'chalar charog'on edi. Yeru ko'k kumush nurga to'lgan, uchqunlar unsiz parvoz qilib, Charosning ro'moliga, jigarrang paltosiga qo'nar, Yodgor uning nozik yelkalari, jajji gavdasidan ko'z uzmay borar, sekinroq yurgisi, shu baxtiyor damlarni uzoqroq cho'zgisi kelar edi. Ular qorda chuqur-chuqur iz qoldirib, jimgina kelishardi.
Teatr yonidagi archa oldida bir zum to'xtab qolishdi.
Yodgor kulib yubordi.
- Qarang, shumtakalarning ishini!
Charos ham qah-qah urib kuldi. Sho'x bolakaylar qorboboning hassasiga paqir ilib ketishibdi.
Allaqayerdan kurant sadolari keldi.
- Ehtimol, boshqa bir sayyorada ham Yangi yil kirgandir, - Yodgor Charos bilan yonma-yon borarkan, muzdek havoni huzur qilib simirdi. - Bunday qaraganda, yer kurrasi koinotda qum zarrasidek bir gap. Biz odamlar shu zarraning bir zarrachasimiz. Shu holimizga tashvishlarimiz dunyoni tutadi.
- Sertashvish odamlar bo'lmasa dunyo ham bo'lmasdi, - dedi Charos burilib qarab. Keyin etikchasi bilan qor tepmilab kuldi. - Italiyada Yangi yil kechasi ortiqcha narsalarni derazadan uloqtirisharkan-a?
Yodgor indamay bosh silkidi.
- Bizda shunaqa odat bo'lsa, eng avval Dilshod akani tashlab yuborardim.
- Nega uni yomon ko'rasiz? - dedi Yodgor.
- Yomon ko'raman emas, yaxshi ko'rmayman. Opam bo'lsalar hadeb maqtaydilar. Bugun ham yuzlaridan o'tolmasdan birga kelgandim.
Yodgor indamadi.
- Bir narsa so'rasam, ko'nglingizga kelmaydimi? - dedi Charos anchadan keyin. - Otingiz nega Yodgor?
- Nimayam qila olardik, otni chaqaloq o'ziga-o'zi tanlay olmaydi. - Yodgor o'ychan tabassum bilan Charosga qarab qo'ydi. - Bu mening ikkinchi otim bo'lsa kerak. Birinchisi nimaligini bilmayman. Chamasi, ikki yasharligimda meni choyxonadan topob olishgan ekan. Bilmadim, adashib qolganmanmi yo onam biron yerda ochlikdan uzilib qolganmi... O'shanda urushning oxirgi yillari, qahatchilik ekan. Choyxonachining yoshi oltmishga yaqinlashganda ko'rgan o'g'li o'lib qolgan ekan. Ota-onamni so'roqlab topolmaganidan keyin o'shaning o'rniga Xudo yetkazdi, deb uyiga olib kegibdi. Otimni Yodgor qo'yibdi.
Charos o'zi bilmay uning yarasiga tegib ketganini sezdi, xijolat chekib qarab qo'ydi.
- Keyin-chi? - dedi ataylab xushchaqchaq ohangda.
- Keyin maktabda o'qidim... Maktabgayam ikki yil kechikib borgan ekanman.
- Keyin-chi?
- Keyin chol-kampirlar vafot etdi.
- Keyin-chi?
Yodgor qizning ataylab so'roqlayotganini, ko'nglini ko'tarmoqchi ekanini tushunib, yengil tortdi.
- Keyin internatda o'qidim, ishladim.
- Keyin-chi?
- Keyin... - Yodgorning yuragi shuv etib ketdi. "Keyin uylandim", demoqchi bo'ldiyu, tili bormadi. Aqalli shu bugun tashvishlarni eslagisi kelmadi. - Keyin... o'qiyapman, dedi sekin, - arxitektor bo'lmoqchiman.
- Salkam hamkasb ekanmiz, - dedi Charos quvonib. - Men rassom bo'lmoqchiman.
- Bilaman, - Yodgor jilmaydi. - Teatr va rassomlik institutida o'qiysiz.
Charos to'xtab qoldi. Yodgor ham o'girilib qaradiyu, uning ko'zlaro pirpirab ketganini ko'rdi.
- Qayoqdan bilasiz? - dedi Charos tovushi tovlanib.
Yodgor uning ovozida yashirin quvonch borligini sezib, o'zi ham suyunib ketdi.
- Bilaman-da, - dedi ataylab sirli qilib, - Kuzda temuriylar davri san'atiga bag'ishlanganbsimpozium oldidan o'tkazilgan KVN musobaqasi esingizdadir? Behzod... Uning shogirdlari Qosim Ali... Yana kim edi, ko'proq dehqonlar hayotini tasvirlagan?
- Mir Said Ali, - dedi Charos Yodgorga sho'x burilib qarab. - KVNda ellikka yaqin talaba qatnashgan ediku, hammani eslab qolgan bo'lsangiz, xotirangiz yaxshi ekan.
- Institutlaringiz yutib chiqqan bo'lsayam, sizning xotirangiz zo'r emas ekan, - Yodgor kuldi. - KVNda men ham bor edim. Nimagadir sizni ayniqsa eslab qolgandim.
- Shunaqami? - Charos astoydil ajablandi. - Men o'shanda judayam hayajonlangandim. Shuning uchun bo'lsa kerak... - U yumshoq qorni unsiz bosib borarkan, o'ychan tarzda qo'shob qo'ydi. - Keyin ham simpozium materillarini ko'rib chiqdim. Hamma mutaxassislar Behzod bilan uning shogirdlari iste'dodli rassom bo'lganini aytishibdi. U davrda boshqa rassomlar o'z asarlariga diniy mavzuni asos qilib olishgan bo'lsa, Behzodning miniatyuralarida hayotiy voqealar - ov, podshohlar safari, tabiat manzaralari tasvirlanadi. Xullas, u real hayotga yaqin turadi.
- Bu asarlarning ko'pi saqlanib qolmaganda-a?
Charos Yodgorga qarab qo'ydi.
- Afsuski, saqlanib qolmagan, o'n oltinchi