Tasodifiy hikoya: MUHABBAT JILG`ALARI: Do`stim UCHUN...
Muhabbat uchburchagi......davomi

Kasya ichqoralik bilan kulib yubordi:
— Shunday ajoyib kostyum bulgʻandi-ya! Afsus! Shunday chiroyli, shunday did bilan tikilgan kostyum-a! Siz kiyimni Londonda tiktirsangiz kerak-a?
— Yoʻq, men tayyorini sotib olaman, — deya soddalik bilan javob berdi Nikodim.

U kesatiqni tushunmay, kostyumining qizga yoqishi mumkinligidan ajablandi. Dizma Ninaning bu pichinglardan soʻng Kasyaga ta’na bilan qarab-qarab qoʻyishi sababini ham tushunmadi.
— Endi nima deysan, — deya gap qotdi Nina, — pan Nikodim ta’ziringni berdi-ku. Uddaburon boʻlgani uchun ham u oliftagarchilikni bilmaydi, deb aytuvdimu senga, — Kasya qoʻl sochiqni gʻijimlab tashladi-da, oʻrnidan turdi.
— Bu bilan mening nima ishim bor! Yaxshi qolinglar.
— Sen Krupovga ketyapsanmi?
— Ha.
— Tushgacha qaytasanmi?
— Bilmadim. Koʻraman.

Qiz chiqib ketgach, Dizma ehtiyotkorlik bilan soʻradi:
— Kasya nega achchigʻlanyapti?

Nina bosh irgʻadi:
— Rost aytdingiz. U achchigʻlanyapti... Ehtimol... Boʻsh vaqtingiz bormi?
— Bor, albatta.
— Qayiqda sayr qilmaymizmi?
— Boʻpti.

Nina roʻmoli bilan zontigini oldi, chunki quyosh ayovsiz olov purkamoqda edi.

Ular angʻiz oralab ketgan torgina soʻqmoqdan sokin koʻl tomon borishardi. Nina egniga yengilgina, deyarli shaffof oq koʻylak kiyib olgandi. Juvonning ortidan borar ekan, Nikodim uning kelishgan oyoqlari tarxini yaqqol koʻrib turardi. Qayiqlar yoniga borish uchun zovur ustidagi koʻprikchadan oʻtish lozim edi. Nina taraddudga tushib qoldi.
— Keling, yaxshisi aylanib oʻtamiz.
— Koʻprikdan qoʻrqyapsizmi?
— Ha, bir oz.
— Qoʻrqmang. U mustahkam,
— Mening boshim aylanib ketadi, muvozanatni yoʻqotib qoʻyaman.
— Hm... Aylanib oʻtish shartmi? Men sizni koʻtarib oʻtkazib qoʻya qolay.
— Qoʻying-e, noqulay boʻladi, — dedi Nina quvlik bilan jilmayib.

Dizma ham jilmayib qoʻydi. U engashib, juvonni dast koʻtarib oldi. Nina qarshilik koʻrsatmadi, Nikodim koʻprik ustiga chiqqach:
— Voy, ehtiyot boʻling... — deya uning boʻynidan quchoqlab, pinjiga tiqildi.

Dizma ataylab qadamini sekinlatdi va ayolni koʻprikdan ancha nariga eltib yerga qoʻydi. U garchi charchamagan boʻlsa-da, hansiray boshladi. Shunda Nina:
— Ogʻir ekanmanmi? Meni uzoq koʻtarib borolarmidingiz? — deya soʻradi.
— Uch... besh milyaga bemalol koʻtarib borardim...

Ayol tez-tez yurib ketdi, ular to suv boʻyiga yetib borguncha ham soʻzlashmadi.
— Gapimni yomonlikka yoʻymangu, — dedi Nina, ular qirgʻoqdan ancha nari suzib ketishgach, — lekin menimcha, ayol kishi uni qoʻlida koʻtarib yuradigan odami boʻlmasa, oʻzini baxtliman deyolmaydi. Ma’joziy ma’noda emas, yoʻq, meni chinakamiga qoʻlda koʻtarib yurishni aytyaman.

Dizma eshkakni qoʻyib yubordi. U kichkina va semiz Bochek bilan uning xotinini esladi. Bochekning xotini, oʻldim deganda, yuz kilo kelardi. Bochek uni qoʻlida koʻtarib yurolmasdi, albatta, lekin ular baxtli edilar. Shuni eslar ekan, Dizma jilmayib qoʻydi.
— Hamma ayollar ham shunaqa emas, — deya e’tiroz bildirdi u.
— Toʻgʻri, ammo shunaqa boʻlmagan ayollar oʻz mohiyatlarining ma’lum bir qismini yoʻqotib, ayollik latofatidan mahrum boʻlganlar va erkaklarga oʻxshab qolganlar. Masalan... Kasya.

Uning tovushida bir oz adovat ohanglari sezilmoqda edi.
— Nima, Kasya bilan janjallashib qoldinglarmi?
— Yoʻq, — deya javob qildi Nina, — u shunchaki mendan achchigʻlanib yuribdi.
— Nega endi?

Nina ikkilanib qoldi.
— Nega deysizmi? Aytish qiyin... Ehtimol, sizni yoqtirib qolganim uchundir.
— Kasya meni yomon koʻradimi?
— Gap unda emas.
— Yoʻq, yomon koʻradi. Bugun nonushta mahali rosa piching qildi-yu menga...
— Lekin bu sizga ta’sir qilmas ekan. Qoyillatib adabini berdingiz-da, oʻziniyam. Siz ikki-uch soʻz bilan kishining tanobini tortib qoʻya olar ekansiz.

Dizma kulib yubordi. Shu payt u Varedaning Ulyanitskiy qilgan hazil haqidagi hikoyasini esladi.
— Ba’zan soʻzsiz ham shunday qilish mumkin. Shu yili may oyida Krinitsada yashaganimda men bilan pansionda bir mahmadona yashagan edi. Vaysaqi oliftalar boʻladi-ku, shunaqalardan. Ovqat payti u mening qarshimda oʻtirib olib, obdon suxandonlik qilardi. Nimalar haqida gapirmasdi deysiz! Tagʻin chet tillarda gapirganiga oʻlasizmi! Barcha uning ogʻziga tikilib oʻtirardi. Ayollar-ku, unga oshiqu beqaror boʻlib qolishgandi. U boʻlsa hammani oʻziga shaydo qilishga urinardi.
— Men bunaqa koʻngil ochuvchilarni yaxshi bilaman, — deya gap qotdi Nina. — Ularni koʻrgani koʻzim yoʻq.
— Mening ham. Shunday qilib, bir kuni chidab turolmadim. Oʻsha olifta yarim soatcha tinimsiz gapirganidan soʻng engashdim-da: «U-u-u-u!..» — dsb bir oʻshqirib berdim.

Nina xaxolab kulib yubordi.
— Shunda u nima qildi? — deya soʻradi.
— Darhol nafasi ichiga tushib ketdi. Oʻsha-oʻsha qorasini koʻrsatmay qoʻydi. Joʻnab qolgan boʻlsa kerak.
— Eh, qanday ajoyib-a! Qiligʻingiz shundoq sezilib turibdi. Agar bu ishni kim qilganini aytmagan taqdiringizda ham, men baribir, bu siz ekanligingizni topgan boʻlardim. Ajoyib!

Dizma ayolni qoyil qoldirganidan gʻoyat xursand edi.
— Bilasizmi, — deya davom etdn Nina. — Men sizdaka erkakni ilgari sira uchratmagan edim. Menimcha, siz bilan biz goʻyo juda koʻpdan beri tanishdekmiz. Goʻyo men u yoki bu holda siz oʻzingizni qanday tutishingiz, nima deyishingizni oldindan biladigandekman. Lekin eng ajablanarlisi shuki, men har gal sizning biron-bir boshqa fazilatingizni payqab qolaman. Ammo baribir siz tosh-metinsiz.
— Nima?
— Tosh-metin. Ish tutishlaringiz rejali, hisob-kitobli. Masalan, ayollar bilan gaplashishingizni olaylik! Siz ularni soddaligingiz bilan maftun etasiz. Toʻgʻri, siz bir oz dagʻalsiz, hatto qoʻpolsiz ham deyishim mumkin. Ammo bunda fikrning teranligi seziladi. Faqat uddaburon odam, haqiqiy intellektualgina oʻzini shunday tutishi mumkin. Bunday odam hissiyotga bsrilib, vertercha yigʻloqilik qilmaydi, oʻziga zeb bermaydi. O, siz magazinchiga oʻxshaydigan odamlar sirasiga kirmaysiz. Chunki ular butun fazilatlarini vitrinaga tsrib qoʻyadilar. Bu metafora uchun meni kechiring. Siz metaforani yoqtirmasangiz kerak-a?

Nikodim bu soʻzning ma’nosini tushunmasdi, lekin u har ehtimolga qarshi dedi: — Nega endi... aksincha.
— Nazokat yuzasidan shunday deyapsiz. Lekin bu sizning ruhingizga toʻgʻri kelmas ekan. Barokko sizga mutlaqo begona. Men toʻgʻri topdimmi?

Dizmaning zardasi qaynay boshladi. «Ona tilingda aytilayotgan gapni eshitsangu, bironta soʻzni tushunolmasang!» — deya xunob boʻlardi dilida Nikodim.
— Toʻgʻri topdingiz, albatta, — toʻngʻilladi u javoban.
— E, siz oʻzingiz haqida gapirishni yomon koʻrar ekansiz!
— Ha. Innaykeyin oʻzim haqimda nimaniyam gapirardim.

U bir oz sukut qilib oʻtirdi-da, soʻng boshqacha ohangda:
— Balki, huv anavi oʻrmonga suzib borarmiz? — deb soʻradi va qaragʻaylar koʻrinib turgan qirgʻoqqa ishora qildi.
— Yaxshi. Lekin endi eshkakni men eshaman, siz esa rulga oʻtirasiz.
— Charchab qolmaysizmi?
— Yoʻq. Bir oz gimnastika qilsam yomon boʻlmaydi.

Qayiq juda tor ekan: ular joy almashishayotganida muvozanatini yoʻqotmaslik uchun bir-birlarini ushlab oʻtishlariga toʻgʻri