Tasodifiy hikoya: Tanlov uchun . Sinfdoshim xusnora
Xardoimgidek ertalab soat 6 da uyg'ondimda agarotga yul oldim agarotga borgach xali quyosh kunni qiz...davomi
Xardoimgidek ertalab soat 6 da uyg'ondimda agarotga yul oldim agarotga borgach xali quyosh kunni qiz...davomi
Библиотека | Boshqalar | Adashgan avtobus 6 (kamolov)
чол топиб олиб кетди. Кейин шу поездга ўтқазиб юборди. Хотиним "Уйимизга кетайлик" деб ҳеч қўймаяпти.
– Бўлар иш бўпти. Ўзингизни қўлга олинг, ука. Сизларни мен олиб кетаман. Уйингиздагилар тоза соғинишгандир-а?..
Бекзод олға бир қадам босди-да, бир нима ёдига келгандай таққа тўхтаб қолди ва таксичи кишига қараб "Бизни ҳеч ким кутаётгани йўқ, бизлар етиммиз!" демоқчи бўлди. Аммо ўзини базўр тийди.
– Машинам ҳув анави оқ рангли "Нексия". Юкингиз кўп эмасми? Э-ҳа, узр...
– Кира ҳақингизни қўшнилардан олиб бераман.
– Э-ҳа, шунақами? Майли-майли, нимаям дердим.
Бекзод бемор аёлини опичлаб олиб келди. Улар келгунича таксичи йигитнинг бошига тушган ишлар ҳақида шерикларига билганича гапириб турганди.
– Яхши қилдингиз, Нозимжон, савоб бўлади, – деб қўйди бирови.
Ҳайдовчилар орқа эшикни очиб, унга ёрдамлашишди. Улар водий томон елдек учиб боришаркан, мижозлари бошига тушган мушкулот ҳақида сўраб-суриштирарди.
– Ана сизга Россия! Келинпошшани олиб кетиб нима қилардингиз-а?
– Уни ёлғиз ташлаб кетолмасдим. Кейин ўзи "Биргалашиб ишласак, кўп пул топамиз", деб қўймади.
– Айтмоқчи, менда бир янги чиққан қўшиқ бор, сизга ўхшаган шўрпешоналарга аталган. Қўйиб берайинми-а?
Бекзод Барнога бир қараб олди. У хотиржам ухламоқда эди.
– Ҳа майли. Ўзбекча қўшиқларниям соғинганмиз.
Ҳайдовчи дискни топди. Бу "Нексия" деган янги қўшиқ экан:Ўша машъум кунда мен,
Ҳаётимдан нолибман:
"Ҳамма "Нексия" миняпти,
Мен пиёда қолибман".
Бошим қотиб ўтирсам,
Дўстим келди ёнимга.
Унинг қизиқ таклифи,
Оро кирди жонимга.
"Биринг икки бўлмайди,
Јишт қуйсанг насияга.
Ошна, менга шерик бўл,
Кетайлик Россияга.
Келиб "Нексия" оламиз,
Баланд уйлар соламиз!
Жарақ-жарақ пул ишлаб,
Бой-бадавлат бўламиз!"
Биттадан молни сотиб,
Самолётга ўтирдик.
Гўёки афсонавий,
"Пул юрти"га шошардик.
Тиним билмай ишладик,
Бир кун очмиз, бир кун тўқ.
Етти ой ўтиб кетди,
Пулдан бўлса дарак йўқ.
Мен дўстимга зорландим:
"Юргин, қайтиб кетамиз.
Бекорга ишлагандан,
Чўлга сабзи экамиз".
Қишлоғимни кўрганда,
Юрагим тўлиб кетди.
Ўзга юртдан минг чандон,
Гўзал кўриниб кетди.
Бир кун "Нексия" оламиз,
Баланд уйлар соламиз.
Јишт қуйсак ҳам Ватанда,
Кўп савобга қоламиз!
– Қалай? – деб сўради Нозимжон кулиб.
– Яхши, – деди Бекзод ва Барнога қараб қўйди.
Барно миқ этмас, ранги сомондай сарғайиб кетганди. "Бечоранинг қорни оч. Нима қилсам экан. Шофёрдан қарз сўрасамми? Э, йўқ. Шундоқ ҳам ҳали йўлкирани кимдан оламан? Қўшниларнинг кўзига қандай қарайман? Барнони касалхонага ётқизишим керак. Бунга ҳам пул кетади. Эҳ, кетиб бекор қилдик-да. Адашдик. Адашган ақлдан озар, деб шуни айтсалар керак-да. Јишт қуйиб бўлса ҳам, ўз юртимда ишлайверсам бўлмасмиди. Уйни ҳам ўз кучим билан тиклаб олишим мумкин эди-ку. Эҳ, каллаварам".
Машина Ангрендаги ошхоналардан бирининг олдида тўхтади.
– Юринглар, шу ер яхши жой, овқатланиб оламиз.
Бекзод қимир этмай ўтираверди.
– Биз, ҳалиги...
– Ҳеч хижолат бўлманг, йигит. Ўзим меҳмон қиламан. Юринг.
– Ҳой Барно, юр, овқатланиб оламиз.
– Ҳеч нима егим келмаяпти, – деди у қисқа-қисқа йўталиб олиб. – Уйимизга тезроқ кетайлик.
– Ахир, қувватинг йўқ-ку. Узлукиб қоласан.
Барно сезилар-сезилмас "Ўзингиз бораверинг" деб қўйди.
– Бўлмаса, мундоқ қиламиз. Ярим коса шўрвани олиб келиб ичириб кетасиз, келишдикми? – деди ҳайдовчи.
Йигит аёлидан кўнгил узолмай машинадан тушди. Аммо Барно овқатни ҳам ичолмади, иситмаси тобора ошиб бормоқда эди. Баъзан оғир инқиллаб қўярди.
Қишлоққа кечга яқин етишди. Барно Бекзоднинг қўлларини маҳкам ушлаб олганди.
– Ана қара, уйимизга келиб қолдик. Ҳозир етамиз!
Беҳол Барнонинг кўзлари илтижоли мўлтирар ва ўша пахса деворли пастқам уйларини қидирарди. Ҳаяжондан юраги тез урар, эрининг қўлини бор кучи билан сиқиб борарди.
– Мана етиб келдик. Сизга катта раҳмат, Нозим ака.
– Ҳечқиси йўқ. Уйингиз қай бири?
Бироқ Бекзод кўрсаткич бармоғи билан ишора қилганича тахтадай қотиб қолди. Пастқам уйлари ўрнида бир уюм тупроқ турар, босилиб қолган томининг вассалари у ер-бу еридан қорайиб чиқиб турарди.
– У-уйимизни томи босиб қолибди-ку! – деди ҳаяжон билан ва шарт машинадан тушиб, бузилган уйининг тепасига борди-да, бошини чангаллаб тиззаси билан чўккалаб ўтириб қолди.
Уйининг ва эрининг аҳволини кўрган Барно ўзидан кетди. Шундан сўнг...
Айтишларича, қаттиқ ҳаяжонланиш – стресс туфайли Барнонинг юраги дош беролмай ўша ондаёқ жон таслим қилибди. Бекзод бўлса, ўз қисматидан лол бўлиб, хохолаб кула бошлабди. Уни жиннихонага олиб кетишибди. Ўша куни маҳалла-кўй масжидга тўпланиб Барнони сўнгги манзилга кузатишибди.
* * *
Жамшид ила Нилуфар ҳам Россиядан уйларига онанинг жасади билан қайтишди. Ёраҳмад ака уйда экан. Кўргуликдан боши эгилди. Бу ишларнинг ҳаммасига ўзини айбдор ҳис қилиб бетоб бўлиб ётиб қолди. Холанинг қирқи ўтганидан сўнг икки ёшни унаштириш маросими бўлиб ўтди.
* * *
Кунлардан бир куни Жамшид Нилуфар иккиси ҳамсафар, тақдирдош бўлган Бекзод билан Барнони йўқлаб келишга аҳд қилишди. Жамшид Бекзоднинг тахминий уй манзилини сўраб олганди. Нилуфар отасининг исми билан аталган Ёраҳмад учун кийимлар, майда-чуйда ва ўйинчоқлар сотиб олди. Жамшид Бекзоддан миннатдор эди. Чунки унингча Бекзод ўшанда жонини таҳликага қўйиб темир йўлга етиб олган ва вертолётларни чақиртира олганди. Агар Бекзод шу жасоратни кўрсатмаганида уларнинг аҳволи не кечарди? Эҳтимол, икки севишганнинг етишишига маълум маънода шу йигит сабабчидир. Шу туфайли ҳам унга миннатдорчилик изҳор қилиб, бундан буён ака-ука тутинмоқ, тўйларида бош бўлишини сўрамоқ ниятида Жамшид чўнғара гуручи билан бир ошга харажат қилиб олди... Аммо уларнинг уйи ўрнида бир уюм тупроққа дуч келишди. Қўни-қўшнилар ҳайрон бўлиб чопиб келишди.
Бу фожиа Жамшиднинг юрагини ўртаб юборди. Унинг руҳиятига ёмон таъсир қилди ва шундан сўнг Россиядаги иш жойига қайтиб бормасликка қарор қилди. Мамлакат шаҳарларида қайта қуриш бўйича олиб борилаётган бунёдкорлик ишларини кўриб танг қолди. Бу қурилишларга неча минглаб қурувчилар зарурлигини ўрганди ва шерикларига қўнғироқ қилиб объектни топширибоқ изларига қайтишни буюрди.
* * *
Эрбек ила Фарида ўз бахтларини ўша дайди автобусда топишди. Эрбек қизнинг манзилини билиб олди ва кўп ўтмай совчи юборди. Дастлаб қизнинг онаси ҳам, Иркутскдаги опаси ҳам кўнишмади. Онаси "Куёв Тошкентга келиб яшаса, майли", деган бўлса, сирдош опаси телефон орқали "Вой писмиғ-ей! "Ҳеч қанақа йигитим йўқ" дегандинг-ку", дея тергаган бўлди.
– Уни автобусда топдим. Тақдир бизни учраштириб қўйди-да, опажон.
– Ўҳ-ҳў! Мен сени бунчалик енгилтабиат деб ўйламагандим, Фарида. Наҳотки автобусдаги бир бегона йўловчи билан бир зумда аҳду паймон қилишга улгуриб бўлса?...
– Биз ахир бир ҳафта бирга бўлдик-де. Оғир синовлардан ўтдик.
– Хих, автобусда қўл ушлашиб-а?..
– Э, сиз ахир буни тушунмайсиз.
– Нима, ўпишдинглар ҳамми?
– Ҳа энди, еттинчи куни...
– Тавба, беш йил қатнаб, бировга қиё боқмагандинг-ку.
– Билмасам...
– Хўп, диплом масаласи нима бўлади?
– Эрбек Москва вилоятида, давлат корхонасида ишларкан. У ернинг поликлиникаси бормиш. "Мен корхона
– Бўлар иш бўпти. Ўзингизни қўлга олинг, ука. Сизларни мен олиб кетаман. Уйингиздагилар тоза соғинишгандир-а?..
Бекзод олға бир қадам босди-да, бир нима ёдига келгандай таққа тўхтаб қолди ва таксичи кишига қараб "Бизни ҳеч ким кутаётгани йўқ, бизлар етиммиз!" демоқчи бўлди. Аммо ўзини базўр тийди.
– Машинам ҳув анави оқ рангли "Нексия". Юкингиз кўп эмасми? Э-ҳа, узр...
– Кира ҳақингизни қўшнилардан олиб бераман.
– Э-ҳа, шунақами? Майли-майли, нимаям дердим.
Бекзод бемор аёлини опичлаб олиб келди. Улар келгунича таксичи йигитнинг бошига тушган ишлар ҳақида шерикларига билганича гапириб турганди.
– Яхши қилдингиз, Нозимжон, савоб бўлади, – деб қўйди бирови.
Ҳайдовчилар орқа эшикни очиб, унга ёрдамлашишди. Улар водий томон елдек учиб боришаркан, мижозлари бошига тушган мушкулот ҳақида сўраб-суриштирарди.
– Ана сизга Россия! Келинпошшани олиб кетиб нима қилардингиз-а?
– Уни ёлғиз ташлаб кетолмасдим. Кейин ўзи "Биргалашиб ишласак, кўп пул топамиз", деб қўймади.
– Айтмоқчи, менда бир янги чиққан қўшиқ бор, сизга ўхшаган шўрпешоналарга аталган. Қўйиб берайинми-а?
Бекзод Барнога бир қараб олди. У хотиржам ухламоқда эди.
– Ҳа майли. Ўзбекча қўшиқларниям соғинганмиз.
Ҳайдовчи дискни топди. Бу "Нексия" деган янги қўшиқ экан:Ўша машъум кунда мен,
Ҳаётимдан нолибман:
"Ҳамма "Нексия" миняпти,
Мен пиёда қолибман".
Бошим қотиб ўтирсам,
Дўстим келди ёнимга.
Унинг қизиқ таклифи,
Оро кирди жонимга.
"Биринг икки бўлмайди,
Јишт қуйсанг насияга.
Ошна, менга шерик бўл,
Кетайлик Россияга.
Келиб "Нексия" оламиз,
Баланд уйлар соламиз!
Жарақ-жарақ пул ишлаб,
Бой-бадавлат бўламиз!"
Биттадан молни сотиб,
Самолётга ўтирдик.
Гўёки афсонавий,
"Пул юрти"га шошардик.
Тиним билмай ишладик,
Бир кун очмиз, бир кун тўқ.
Етти ой ўтиб кетди,
Пулдан бўлса дарак йўқ.
Мен дўстимга зорландим:
"Юргин, қайтиб кетамиз.
Бекорга ишлагандан,
Чўлга сабзи экамиз".
Қишлоғимни кўрганда,
Юрагим тўлиб кетди.
Ўзга юртдан минг чандон,
Гўзал кўриниб кетди.
Бир кун "Нексия" оламиз,
Баланд уйлар соламиз.
Јишт қуйсак ҳам Ватанда,
Кўп савобга қоламиз!
– Қалай? – деб сўради Нозимжон кулиб.
– Яхши, – деди Бекзод ва Барнога қараб қўйди.
Барно миқ этмас, ранги сомондай сарғайиб кетганди. "Бечоранинг қорни оч. Нима қилсам экан. Шофёрдан қарз сўрасамми? Э, йўқ. Шундоқ ҳам ҳали йўлкирани кимдан оламан? Қўшниларнинг кўзига қандай қарайман? Барнони касалхонага ётқизишим керак. Бунга ҳам пул кетади. Эҳ, кетиб бекор қилдик-да. Адашдик. Адашган ақлдан озар, деб шуни айтсалар керак-да. Јишт қуйиб бўлса ҳам, ўз юртимда ишлайверсам бўлмасмиди. Уйни ҳам ўз кучим билан тиклаб олишим мумкин эди-ку. Эҳ, каллаварам".
Машина Ангрендаги ошхоналардан бирининг олдида тўхтади.
– Юринглар, шу ер яхши жой, овқатланиб оламиз.
Бекзод қимир этмай ўтираверди.
– Биз, ҳалиги...
– Ҳеч хижолат бўлманг, йигит. Ўзим меҳмон қиламан. Юринг.
– Ҳой Барно, юр, овқатланиб оламиз.
– Ҳеч нима егим келмаяпти, – деди у қисқа-қисқа йўталиб олиб. – Уйимизга тезроқ кетайлик.
– Ахир, қувватинг йўқ-ку. Узлукиб қоласан.
Барно сезилар-сезилмас "Ўзингиз бораверинг" деб қўйди.
– Бўлмаса, мундоқ қиламиз. Ярим коса шўрвани олиб келиб ичириб кетасиз, келишдикми? – деди ҳайдовчи.
Йигит аёлидан кўнгил узолмай машинадан тушди. Аммо Барно овқатни ҳам ичолмади, иситмаси тобора ошиб бормоқда эди. Баъзан оғир инқиллаб қўярди.
Қишлоққа кечга яқин етишди. Барно Бекзоднинг қўлларини маҳкам ушлаб олганди.
– Ана қара, уйимизга келиб қолдик. Ҳозир етамиз!
Беҳол Барнонинг кўзлари илтижоли мўлтирар ва ўша пахса деворли пастқам уйларини қидирарди. Ҳаяжондан юраги тез урар, эрининг қўлини бор кучи билан сиқиб борарди.
– Мана етиб келдик. Сизга катта раҳмат, Нозим ака.
– Ҳечқиси йўқ. Уйингиз қай бири?
Бироқ Бекзод кўрсаткич бармоғи билан ишора қилганича тахтадай қотиб қолди. Пастқам уйлари ўрнида бир уюм тупроқ турар, босилиб қолган томининг вассалари у ер-бу еридан қорайиб чиқиб турарди.
– У-уйимизни томи босиб қолибди-ку! – деди ҳаяжон билан ва шарт машинадан тушиб, бузилган уйининг тепасига борди-да, бошини чангаллаб тиззаси билан чўккалаб ўтириб қолди.
Уйининг ва эрининг аҳволини кўрган Барно ўзидан кетди. Шундан сўнг...
Айтишларича, қаттиқ ҳаяжонланиш – стресс туфайли Барнонинг юраги дош беролмай ўша ондаёқ жон таслим қилибди. Бекзод бўлса, ўз қисматидан лол бўлиб, хохолаб кула бошлабди. Уни жиннихонага олиб кетишибди. Ўша куни маҳалла-кўй масжидга тўпланиб Барнони сўнгги манзилга кузатишибди.
* * *
Жамшид ила Нилуфар ҳам Россиядан уйларига онанинг жасади билан қайтишди. Ёраҳмад ака уйда экан. Кўргуликдан боши эгилди. Бу ишларнинг ҳаммасига ўзини айбдор ҳис қилиб бетоб бўлиб ётиб қолди. Холанинг қирқи ўтганидан сўнг икки ёшни унаштириш маросими бўлиб ўтди.
* * *
Кунлардан бир куни Жамшид Нилуфар иккиси ҳамсафар, тақдирдош бўлган Бекзод билан Барнони йўқлаб келишга аҳд қилишди. Жамшид Бекзоднинг тахминий уй манзилини сўраб олганди. Нилуфар отасининг исми билан аталган Ёраҳмад учун кийимлар, майда-чуйда ва ўйинчоқлар сотиб олди. Жамшид Бекзоддан миннатдор эди. Чунки унингча Бекзод ўшанда жонини таҳликага қўйиб темир йўлга етиб олган ва вертолётларни чақиртира олганди. Агар Бекзод шу жасоратни кўрсатмаганида уларнинг аҳволи не кечарди? Эҳтимол, икки севишганнинг етишишига маълум маънода шу йигит сабабчидир. Шу туфайли ҳам унга миннатдорчилик изҳор қилиб, бундан буён ака-ука тутинмоқ, тўйларида бош бўлишини сўрамоқ ниятида Жамшид чўнғара гуручи билан бир ошга харажат қилиб олди... Аммо уларнинг уйи ўрнида бир уюм тупроққа дуч келишди. Қўни-қўшнилар ҳайрон бўлиб чопиб келишди.
Бу фожиа Жамшиднинг юрагини ўртаб юборди. Унинг руҳиятига ёмон таъсир қилди ва шундан сўнг Россиядаги иш жойига қайтиб бормасликка қарор қилди. Мамлакат шаҳарларида қайта қуриш бўйича олиб борилаётган бунёдкорлик ишларини кўриб танг қолди. Бу қурилишларга неча минглаб қурувчилар зарурлигини ўрганди ва шерикларига қўнғироқ қилиб объектни топширибоқ изларига қайтишни буюрди.
* * *
Эрбек ила Фарида ўз бахтларини ўша дайди автобусда топишди. Эрбек қизнинг манзилини билиб олди ва кўп ўтмай совчи юборди. Дастлаб қизнинг онаси ҳам, Иркутскдаги опаси ҳам кўнишмади. Онаси "Куёв Тошкентга келиб яшаса, майли", деган бўлса, сирдош опаси телефон орқали "Вой писмиғ-ей! "Ҳеч қанақа йигитим йўқ" дегандинг-ку", дея тергаган бўлди.
– Уни автобусда топдим. Тақдир бизни учраштириб қўйди-да, опажон.
– Ўҳ-ҳў! Мен сени бунчалик енгилтабиат деб ўйламагандим, Фарида. Наҳотки автобусдаги бир бегона йўловчи билан бир зумда аҳду паймон қилишга улгуриб бўлса?...
– Биз ахир бир ҳафта бирга бўлдик-де. Оғир синовлардан ўтдик.
– Хих, автобусда қўл ушлашиб-а?..
– Э, сиз ахир буни тушунмайсиз.
– Нима, ўпишдинглар ҳамми?
– Ҳа энди, еттинчи куни...
– Тавба, беш йил қатнаб, бировга қиё боқмагандинг-ку.
– Билмасам...
– Хўп, диплом масаласи нима бўлади?
– Эрбек Москва вилоятида, давлат корхонасида ишларкан. У ернинг поликлиникаси бормиш. "Мен корхона